Уйынсы?
?
уйындар
?с?н т???йенл?нг?н ?йбер.
Ысын ??м хыялда?ы образдар?ы тормош?а ашырып, уйынсы? а?ыл, ?хла?, г?з?ллек ??м физик т?рби? бире? ма?саттарына иреш?. Уйынсы?
бала?а
тир?-я? донъяны ?йр?нерг?, уны уйлап эшл?рг?, фекерл??,
х?тер
, телм?р,
хист?р
??ешен? яр?ам ит?. Уйынсы? у?ытыу-т?рби? эшенд?, айырым ал?анда, ??тере? ?с?н, балалар?ы? техник ??м с?н??т ижадын ??тере??? ки? ?улланыла. Уйынсы?ты? т?р?, эст?леге ??м би??леше баланы? й?шен?, т?рби? ма?саттарына ?арап билд?л?н?. Милли уйынсы?тар интерьер?ы би??? ?с?н д? ?улай.
Уйынсы? атай-?с?й мен?н баланы? аралашыуына яр?ам ит? ала, б?г?нг? к?нд? ул бик м??им проблема.
Уйынсы?ты кешелек борон?о замандан бирле белг?н. ?инд цивилизация?ы ?алды?тарын ?а??анда (б.э.т. 3000-1500), б?л?к?й арба, ?ош ??м маймылдар ?и?ф?тенд?ге уйынсы?тар табыла.
[1]
И? борон?о уйынсы?тар таш, тая?тар, балсы?тан я?ал?ан. Ме? йылдар элек
египет
балалары таш, керамика, а?астан ?урса? мен?н уйна?ан, улар?ы? я?алма с?сле ??м х?р?к?тсел ая?-?улы бул?ан.
[2]
Борон?о Греция
??м
Борон?о Рим
д? балалар
балауы?
??м
терракота
нан я?ал?ан ?урса?тар, у? ??м й?й?, йо-йо мен?н уйна?ан. Грецияла, балалар, бигер?к т? ?ы??ар, б?ли? бул?ас, уйынсы?тарын ?орбан итер бул?ан. Туй байрамы алдынан ун д?рт й?шт?р тир??енд?ге ?ы??ар, оло тормош?а ба?ыу символы итеп, уйынсы?тарын ?иб???тхана?а илтер бул?ан.
[3]
[4]
Уйынсы? ??ешен ?урса? ми?алында ла к?реп була. И? борон?о ?урса?тар а?астан ?ыр?ыл?ан й?ки ?л?нд?н б?йл?нг?н.
Борон?о Мысыр
?а ?урса?тар?ы? ая?-?улдары х?р?к?тл?н? башлай. XX быуат башыеда?ы ?урса?тар ≪?с?й≫ тип ?йтерг? ?йр?н?
[5]
. Б?г?н инде ?урса?тар т?рл? ?йбер??р?е, хужа?ын танып, программа яр?амында ?алын?ан ??йл?мд?р?е ?уллана ала.
[6]
Уйынсы?тар, улар?ы ??ерл?? технологиялары ??г?р?? ла, балалар барыбер уйынсы? мен?н уйнар?а яратыуы ??г?реш?е? ?ала.
Р?с?й?? уйынсы?
XVIII быуат?а
тиклем уйын-к?лк? (уры?.
потеха
,
потешка)
тип атал?ан.
М?ск????
уйынсы?тар?ы й?рминк?л? ?ат?андар й?ки ?й?? эшл?г?нд?р. Уйынсы?тар ? а?ас ?ындар: аттар, ?ары?тар, к?з? б?р?ст?ре, ?ошсо?тар, айыу?ар, ?т?ст?р, этт?р, ары?ландар; а?ас ??м балсы? ?ауыт-?абалар. Уйынсы? ?й??р, ?о?о?, ?аласы?тар ??м баш?алар.
Т??ге уйынсы?тар?ы? бере?е ? туп ? ту?ыманан я?ал?ан, эсен? д??г?р ?алын?ан.
Батша
?аил??енд?
бер й?ше тулыу?а малай?ар?а эй?р, й?г?н, ????геле а?ас ат б?л?к итк?нд?р. ?урая бара, батша улына д??г?р, байра?, у?, ?ылыс, алебарда килеп эл?кк?н.
Батша ?ы??ары и?? ?урса? уйна?ан, улар ?с?н карауат, ?аралты, кейем ?атып алын?ан
[7]
.
Уйын барышы ла, уйынсы?тар ?а бала ??ешенд? ?ур йо?онто я?ай: к??елен аса, т?рби??и, ижади ??л?т асылыу?а роль уйнай. Алда?ы тормошта ?с?н баланы? физик ??м а?ыл ??л?тт?рен ??тер?.
Я?ы тыу?ан баланы? уйынсы?тары тауышлы, асы? т??л?, ??енс?лекле текстуралы була. Уйна?анда т?? ??м тауыштар?ы айыра башлай, й??ни х?тер ??еш?.
Ябай ша?ма?тар к?ре?, х?р?к?т ?с?н, математик ??м танып-беле? о?талы?ын ??тер?.
[8]
Т
Пластилин
??м уны? ке?ек баш?а уйынсы?тар физик, хис-той?о, социаль ??еш ?с?н фай?алы.
[9]
Шулай у? был осра?та бала ??е л? уйынсы? я?ай ала.
М?кт?п й?шенд?ге балалар ?с?н башват?ыстар, конструктор?ар математик ??л?тте ??терерг? яр?ам ит?.
??мер??р ??м ?лк?нд?р ?с?н д? уйынсы?тар бар, м???л?н, Ньютон бишеге уйынсы?ы импульс ??м энергияны ?а?лау законын к????л?ндер?.
К?п илд?р?? уйынсы? музей?ары асы?. Донъяла?ы беренсе Немец уйынсы? музейы 1901 йылда
Зоннебергта
ойошторол?ан .
Р?с?й??ге беренсе уйынсы? музейы
1918 йылда
М?ск????, ?
1931 йылда
ул Загорск ?ала?ына к?ск?н (х??ерге
Сергиев Посад
).
1997 йылдан
Санкт-Петербургта
Уйынсы? музейы эшл?п кил? (д??л?тк? ?арама?ан м???ни?т ойошма?ы). Шунда у? ?урса? музейы бар.
Т?рл? ?ы?аттары буйынса уйынсы?тар?ы т?рк?мд?рг? б?лерг? була
[10]
- тыу?андан алып 1 й?шк? тиклем
- 1 й?шт?н 3 й?шк? тиклем (был осор?а уйынсы?ты ?ы??ар ??м малай?ар ?с?н айырыу башлана)
- 3 й?шт?н 5 й?шк? ????р
(у?ытыусылар классификация?ы)
- ?и?е?с?н (сенсор) (1 й?шк? тиклем тауышлы ? шылтыра?, музыкаль уйынсы?; ?арау ?с?н ? калейдоскоп, т??л? контурлы ?ур?тт?р);
- Х?р?к?тл?ндере?се (мобиль, туп, ?й?рс?к, бор?осло уйынсы?);
- ?ынлы (хайуандар, ?урса?тар, ?алдаттар, машина ?ур?тт?ре);
- Й?м???т-к?нк?реш ??м етештере?-техник (уйынсы? инструменттар, м???л?н, ?о??о мен? би?р?, ?орал);
- конструктив (т?рл? барыусы ??м уйынсы? йыйылмалары).
- Ту?ыма
- Фетр
- ?алам
- Балсы?
- А?ас
- Пластмасса
- Резина
- Тире
- Металл
- Фарфор
- ↑
MrDonn.org ? Daily Life in Ancient India, including the mysterious Indus Valley Civilization
- ↑
Maspero Gaston Camille Charles.
- ↑
Powell Barry B.
Classical Myth; Third Edition.
- ↑
Oliver, Valerie
History Of The Yo-Yo
. Spintastics Skill Toys, Inc. (1996).
Проверено 30 октября 2006.
Архивировано из первоисточника 9 августа 2006
.
- ↑
Reading Eagle ? Google News Archive Search
.
Проверено 29 апреля 2013.
- ↑
Van Patten, Denise
A Brief History of Talking Dolls ? From Bebe Phonographe to Amazing Amanda
.
- ↑
Иван Забелин.
- ↑
Tsuruoka, Doug (January 5, 2007). ≪
Toys: Not All Fun And Games
≫.
Investor's Business Daily
. Проверено 2007-01-08.
2009 йыл 9 октябрь
архивлан?ан
.
- ↑
Ucci, Mary (April 2006). ≪
Playdough: 50 Years' Old, And Still Gooey, Fun, And Educational
≫.
Child Health Alert
24
. Проверено 2007-02-17.
(недоступная ссылка)
(Full-text on-line version requires login)
- ↑
Классификация, экспертиза и сертификация игрушек
2008 йыл 25 декабрь
архивлан?ан
.