한국   대만   중국   일본 
Т??ре-Тау ? Википедия Эст?лекк? к?серг?

Т??ре-Тау

Википедия ? ирекле энциклопедия м??л?м?те
( Тянь-Шань битен?н й?н?лтелде)
Тянь-Шань
Тянь-Шань йыһандан
Тянь-Шань йы?андан
Характеристикалар
О?онло?о 2500 km
Ки?леге 400 km
Бейек н?кт??е
И? бейек т?б??е Е?е? тау суса?ы  
Бейек н?кт??е 7439 [1]  м
Урынлашыуы
42°02′ с. ш. 80°08′ в. д. H G Я O
Азия
Красная точка
Тянь-Шань
  Т??ре-Тау Викимилект?

Т??ре-тау й?ки Тянь-Шань ( ?ыт. ????ти 天山山脈 , ябайл. 天山山? , пиньин : Ti?nsh?n sh?nmai , уй?. ???????? , Т??ри та? , ?ыр?. Ала-Тоо, Те?ир-Тоо , ?а?. Алатау , ?зб. Tyan Shan , монг. Тэнгэр уул ) ? Урта Азияны? биш иле ? Тажикстан , ?ыр?ы?стан , ?ытай (Синьцзян-Уй?ыр автоном районы), ?а?а?стан ??м ?зб?кстан территория?ында урынлаш?ан тау система?ы .

Атама тарихы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Тянь-Шань ???е ?ытайса ( 天山 ) ≪к?к тау?ары≫ тиг?нде а?лата. Э. М. Мурзаев фекеренс?, был ?????р т?рки телде? Т??ре (Хо?ай) ??м Нишан (там?а), Т??ре-Нишан ?????рен?н к?серм?н?н килеп сы??ан. [2]

Географик ??р?тл?? [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

М. Пресняков. Тянь-Шань, ?ыр?ы?стан (3 ме? м. бейеклект?н). ?а?ы?, акварель, 2015.

Тянь-шань тау система?ына т?б?нд?ге орографик райондар ин?:

  • Т?нья? Тянь-Шань: Кетмень, Иле Алатау, К?нг?й-Ала-Тоо ??м ?ыр?ы? ?ырттары;
  • К?нсы?ыш Тянь-Шань: Борохоро, Ирен-Хабыр?а, Богдо-Ула, ?арлы?та? Халы?тау, Сармин-Ула, Курукта? ?ырттары;
  • К?нбайыш Тянь-Шань: ?аратау, Таласс Алатау, Чаткальский, Пскем ??м Угам ?ырттары;
  • К?нья?-К?нбайыш Тянь-Шань: Фир??н? ???нен ??м Фир??н? ?ыртыны? к?нья?-к?нбайыш битен ?? эсен? ал?ан ?ырттар;
  • Эске Тянь-Шань: т?нья?тан ?ыр?ы? ?ырты ??м Ысы?-К?л со?оро, к?нья?тан К?кшалтау, к?нбайыштан Фир??н? ?ырты, к?нсы?ыштан ? А?шийра? тау массивы мен?н сикл?нг?н.

Тянь-Шань тау?ары донъяла и? ю?арылар?ан ?анала, улар ара?ында бейеклеге 6000 метр?ан ашыу уты??ан к?п т?б? и??пл?н?. Тау система?ыны? и? ю?ары н?кт??е ? Е?е? тау суса?ы (Томор, 7439 м) ?ыр?ы?стан ??м ?ытай?ы? Синьцзян-Уй?ыр автоном районы сигенд? урынлаш?ан; бейеклеге буйынса кил??е н?кт? ? ?ыр?ы?стан ??м ?а?а?стан сиге буйлап ?тк?н Хан-Т??ре (6995 м) тау суса?ы [3] .

???к Тянь-Шанд?н к?нбайыш?а ?с тау сылбыры кит?, к?нбайышта Фир??н? ?ырты мен?н тоташа.

Тянь-Шань о?онло?о к?нбайыштан к?нсы?ыш?а 2500 км т?шкил ит?. Терег?м?ш, ??рм?, ?ур?аш, кадмий, цинк, к?м?ш, со?ор?ар?а нефть ят?ылы?тары бар. Рельеф к?бе?енс? бейек таулы, 3200 м ю?арыра? ? к?п йыллы? ту?лы?.

Тикшерене???р [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Беренсе Европа тикшерене?се?е 1856 йылда Петр Петрович Семенов булды, был эше ?с?н ≪Семенов-Тян-Шанский≫ титулын ал?ан .

1840 йылдар?а вулканды э?л?? ма?сатында тикшерене???р?е архитектор ??м р?ссам Томас Уитлам Аткинсон ?тк?р?, с?й?х?тен Лондонда 1858 йылда сы??ан китабында ??р?тл?й.

И?к?рм?л?р [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  1. Горы Тянь-Шань
  2. Мурзаев Э. М. Тюркские географические названия. ? М.: Восточная литература. 1996. С. 161
  3. Было принято совместное заявление КНР, Казахстана и Кыргызстана что пик Хан-Тенгри рассматривается как принадлежащий вышеописанным государствам. До этого были споры о принадлежности пика той или иной стране. Однако, фактически пик находится в 12 километрах к западу от границы Синьцзян-Уйгурского автономного района Китая [1]

Сы?ана?тар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  • Чупахин В. М. Физическая география Тянь-Шаня: (Природно-географические особенности, основные вопросы ландшафтного картирования и комплексного физико-географического районирования) / Академия наук Казахской ССР, Отдел географии. ? Алма-Ата : Издательство Академии наук Казахской ССР, 1964. ? 374 с. ? 1300 экз. (пер.)

?ылтанмалар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]