Ауыл
Терменево баш?. Тирм?н
Ил	Р?с?й Р?с?й
Федерация субъекты	Баш?ортостан
Муниципаль район	Салауат районы
Ауыл бил?м??е	Тирм?н ауыл Советы
Координаталар	55°04′41″ с. ш. 58°37′45″ в. д. H G Я O
Хал?ы	↘ 774 [1]  кеше ( 2010 )
С???т б?лк?те	UTC+6
Почта индексы	452487
?анлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 247 860 001
ОКТМО коды	80 647 460 101
ГКГН номеры	0520314
Терменево

Тирм?н ( рус.   Терменево ) ? Баш?ортостанды? Салауат районында?ы ауыл Советы ???ге. 2010 йылды? 14 октябрен? ?арата халы? ?аны 774 кеше ^[2] . Почта индексы ? 452487, ОКАТО коды  ? 80247860001.

Ауылды? ырыу аралары: Бара? ? С?м?й ? ?алма? су?ы ? ?ыр?ы? ? Йомай ? Тала? ? Й?ныры? ? Ту?та? ? Ту?ы? ? С?с?й ? Ба?ра? ? ?ыртмыш ? Эт ^[3] .

Географик урыны [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

• Район ???ген? тиклем ( Малая? ): 60 км
• Я?ында?ы тимер юл станция?ы ( М?рс?лим ): 10 км

Тирм?н ауылы ?й йыл?а?ы ?ушылды?ы Ол?й?р йыл?а?ы буйында, район ???ге Малая? ауылынан к?нья?-к?нсы?ыш?а 60 километр ??м М?рс?лим тимер юл станция?ынан т?нья?-к?нсы?ыш?а табан 10 километр алы?лы?та урынлаш?ан ^[4] .

Тарихы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Тирм?н ауылына Себер дару?а?ы Троицк ?й??е Т?б?л?? улусына ?ара?ан Т?б?л????ыуа?ан ырыуы баш?орттары ????рене? а?аба ер??ренд? ниге? ?ал?ан.

Тирм?н ауылы р?сми документтар?а 1786 йылда терк?лг?н.

1735 йылды? авгусында Барын-Табын ырыуы старшина?ы, Дыуан ырыуы батыры Йосоп Ары?ов мен?н Т?б?л?? ырыуы батыры Байрас Й?ныры?ов (Тирм?н ауылында Й?ныры? н??еле бар, шул н??елде? ата-баба?ылыр, тип фаразлар?а к?р?к) Ю?ары Яйы? ны?ытма?ынан 30 са?рым алы?лы?та буласа? Орск ны?ытма?ына китеп бар?ан й?кт? ту?таталар. Баш к?т?ре?сел?р обозды ла, Яйы? ны?ытма?ын да ?амау?а тоталар. Тик Себер??н драгун полкы ??м Кирилловтан махсус х?рби отрядтар килг?с кен? ?амау?ы ???л?р ^[5] .

П.-С. Паллас 1770 йылда килг?н са?та Тирм?н ауылы Йосоп ауылы тип й?р?т?лг?н бул?ан. Ол?й?р тама?ы янында?ы м?мерй?л?р?е л? ул са?та?ы ата-бабалар бик ??йб?т белг?н ^[6] .

Т?б?л?? ер??рен Белорет заводы хужалары Твердышев ??м Мясников?а ?атыу тура?ында?ы документ?а 21 кеше ?ул ?уй?ан: Т?б?л?? улусы старшина?ы Ишту?ан Миш?ров исемен?н Та?ый Миш?ров, й?? башы Булат Илтебаев ?. б. Ошо бил?м?л?р?е ≪?атып≫ ал?ан ?с?н завод хужалары 100 ?ум а?са бирг?н. К?ре?ебе?с?, Т?б?л?? ырыуы ер??рене? ярты?ынан к?бер?ген уры?тар ≪законлаштырып≫ тартып ал?ан. Малсылы? мен?н ш???лл?нг?н баш?орттар?ы? к?т??лект?ре к?мей, халы? б?лг?нл?кк? т?ш? ^[7] .

1770 йылды? 27 майында Паллас Са?ан ?йг? ?ой?ан еренд? (Тирм?н ауылынан алы? т?гел) урынлаш?ан Бикту?ан тиг?н баш?орт ауылына я?ын ?ына ?тк?н. (Паллас х??ерге Баш?орт Илсек?йе янында ?икея? йыл?а?ына ?ушыл?ан Са?ан йыл?а?ын Шихан тип ата?андыр тип фаразлайбы?) ≪?й янында?ы Ол?й?р (йыл?а) ?улты?ында Бикту?ан ауылыны? ?ай?ы бер баш?орттары бик к?п селитралы ер алалар ??м унан дары я?ай?ар. Л?кин улар?ы? бере?е л? был ер?е к?р??терг? тел?м?не≫ ^[8] .

≪П.- С. Паллас ?йтеп ?тк?н селитра табыу ??м дары эшл?? факты ??е ?к к?к?ртт?? д? сы?арылыуы ха?ында ра?лай. С?нки дарыны к?к?рт??? эшл?п булмай. Бикту?ан ауылы тир?-я?ы саф к?к?рт ят?ылы?тарына мул бул?андыр. К?к?рт бында эзбиз таштар?а ??м гипстар?а, айырыуса улар эрг?л?ш ят?ан урындар?а осрай. ?ур ят?ылы?тар унда ю?, ?мм? XVIII быуатта баш?орттар бында ????рен? дары я?ау ?с?н етерлек к?к?рт сы?ар?андар, ?лбитт?… Шулай итеп, ?икея? тама?ында?ы м?мерй? селитра?ын баш?орттар?ы? ф???т дары ?с?н ?улланыу?арына шик булыр?а м?мкин т?гел. Бында дарыны 1736?1740 йылдар?а?ы ихтилал ва?ытында етештере???ре л?, б?лки, ирт?р?к фай?алана башлау?ары ла ихтимал≫ ^[9] . 1740 йылда?ы ихтилалдан ?у? яндырыл?ан ауылдар ара?ында Миш?р ауылы бул?а, 1773?1775 йылдар?а?ы Кр??ти?нд?р ?у?ышынан ?у? Бикту?ан ауылы ла яндырыл?ан.

1795 йылда Тирм?н ауылы Т?б?л?? улусыны? и? ?ур ауылы бул?ан: 26 йортта 165 кеше, 1834 йылда 47 йортта ? 248 кеше й?ш?г?н.

1920 йылда 90 йортта ? 514 кеше й?ш?г?н ^[10] .

Тирм?н ауылыны? ар?а?лы ш?хесе Салауат Юлаев исеменд?ге д??л?т премия?ылауреаты , Г. Х. Андерсен исеменд?ге Халы?-ара Ма?таулы дипломына лайы? к?рк?м ш?хес ша?ир Сафуан ?либай?ы? Ш?ж?р??ен ?арайы?:

А?баш ? 1740, уны? улдары Ихсан ? 1762, Т?й??г?н ? 1768, То?сура ? 1781;

Т?й??г?нде? улдары Я?ыбай ? 1808, Кинй?бай ? 1810;

А?набай ? 1840, ?либай А?набай улы ? 1869,

?фт?х ?либай улы ? 1903,

Сафуан ?фт?х улы ? 1941

Бил?м? бер?мект?рен? ине?е [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Терк?? йылы	Улус, ауыл советы	?й??, кантон, район	Губерна, Республика	Д??л?т
1795	Т?б?л?? улусы	Троицк ?й??е	Ырымбур губерна?ы	Р?с?й Империя?ы
1816	18-се йорт, Т?б?л?? улусы	4-се Баш?орт кантоны, Троицк ?й??е	Ырымбур губерна?ы	Р?с?й империя?ы
1834	2-се йорт	4-се К?нбайыш (Тау арты) команда?ы	Ырымбур губерна?ы	Р?с?й империя?ы
1850	7-се йорт	8-се Баш?орт кантоны, Троицк ?й??е	Ырымбур губерна?ы	Р?с?й империя?ы
1859	7-се йорт	8-се Баш?орт кантоны, Троицк ?й??е	Ырымбур губерна?ы	Р?с?й империя?ы
1895	Н?сибаш улусы	Златоуст ?й??е	?ф? губерна?ы	Р?с?й империя?ы
1920	?алма??ол улусы	М?с???т кантоны	Автономлы Баш?орт ССР-ы	РСФСР
1926	?алма?ол улусы	М?с???т кантоны	Автономлы Баш?орт ССР-ы	СССР
1935	Тирм?н ауыл Советы	Малая? районы	Баш?орт АССР-ы	СССР
1943	Тирм?н ауыл Советы	Салауат районы	Баш?орт АССР-ы	СССР
1990	Тирм?н ауыл Советы	Салауат районы	Баш?ортостан Республика?ы	Р?с?й Федерация?ы

Тирм?нд?р?е? 1812 йыл?ы Ватан ?у?ышында ?атнашыуын фаразлау [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Тирм?н ауылыны? XIX быуатты? урта?ынан артабан?ы ??еше [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

1842 йылда Тирм?н ауылында 230 кеше 35 сирек ужым ??м 231 сирек я??ы икм?к с?ск?н. 47 йорт?а 226 ат, 74 ?ыйыр, 39 ?ары? ??м 11 к?з? тура килг?н. ?ортсоло? мен?н ш???лл?нг?нд?р (6 умарта, 30 соло?тары бар). Бында почта яма?ы (станция?ы) урынлаш?ан бул?ан.

Тирм?н ауылында 1859 йылда 50 йортта 310 кеше й?ш?г?н.

1865 йылда 53 йортта 320 кеше донъя к?тк?н. Малсылы? , игенселек мен?н ш???лл?нг?нд?р. М?сет бул?ан.

Тирм?н ауылы билд?ле этап юлында урынлаш?анлы?тан, бында ?сир??р ?с?н казарма ла бул?ан ^[11] .

1895 йылда Тирм?н ауылында?ы 98 йортта 420 кеше й?ш?г?н.

1896 йылда Тирм?н ауылына бирелг?н характеристика: " Тирм?н ауылы Златоустан 77 са?рымда, ≪М?рс?лим≫ станция?ынан 9 са?рымда, ауыл хужалы?ы тауар?арын ?ата тор?ан ?ат?ы заводынан 33 са?рым алы?лы?та урынлаш?ан. Ауыл эсенд? балы?лы ??м тирм?нд?р т????г? ?улайлы Олой?р йыл?а?ы а?а. Ауылда 92 йортта а?аба баш?орт хал?ы й?ш?й, ва?ытлыса й?ш?г?н бер нис? уры? кеше?е бар. Ер д?й?м община милегенд?, 1877 йылда й?н башына планлы б?ленг?н (215). С?се? ?йл?неше система?ы ? ?с ба?ыулы, ??м?лд? ? бер ба?ыу, ер б?лемд?рен сикл?? ю?. Башлыса арыш ??м ?оло ??терел?. ?абан мен?н ??р?л?р. Ауылда ике ат ?у??ысы ??м елг?ргесе бар. Мал утлауы ауыл эрг??енд?, унда 650 баш мал утлай. Утлаулы?ты? бер ?л?ш?нд?, 20 дис?тин? ер??, ыр?ын таба?ы ??м й?шелс? ба?салары. Мал ба?ыу?а ла й?р?т?л? ? с?се? алдынан ??м у?ыш йыйып ал?ас. Ауылда 11 йорт хужа?ы мал?ы?. Бер дис?тин? сабынлы?тан и? я?шы у?ыш ? 100 бот. Урман ауылды? к?нсы?ышында ??м к?нья?-к?нсы?ышында, бер бил?м?л?. Т???л?ш ??м утынлы? урманы 2700 дис?тин? т?шкил ит?, шул тиклем ?к к?л?мд? ? й?ш а?астар ??м ?ыуа?лы?тар. Урман ?а?лау?а алын?ан (урман ?а?лау комитеты). Халы? сит ер??р?е ?ортом?а алыу мен?н ш???лл?нм?й. Кире?енс?, халы? ??ене? урман болондарын ? ≪е?еш дала≫?ын (≪мокрая степь≫) 210 дис?тин?не 75 ?ум мен?н Балашев Белосельский ?ала?ына ?ы??а ва?ыт?а ?ортом?а бир?; ??р?нт? ер??рене? ??м бес?нлект?рене? бер ?л?ш?н 225 дис?тин?не 55 ?ум мен?н 1 йыл?а ?икея?-Тама? ??м 100 дис?тин?не 1 йыл?а 12 ?ум мен?н Шубино ауылы кр??ти?нд?рен? ?ортом?а бир?л?р. Тирм?н урынын ауылды? бер кеше?е т?л???е? ?уллана. Ауылда 2 а?ы?-т?лек (бакалея) кибете бар ^{[12] [13]} .

Ауылды? XX быуатта?ы ??еше [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

1906 йылда Тирм?н ауылында м?сет , тимерлек, 2 мануфактура ??м 2 бакалея кибете бул?ан ^[14] .

Большевиктар партия?ы 1925 йылдан башлап на?анлы?ты б?т?р??г? й?н?лтелг?н саралар к?р? башлай. ?алма??ол ауылында 4 синыфлы? башлан?ыс м?кт?п асыла. Унан бик ?ир?к кешег? 20-25 са?рымда ят?ан Ла?ыр ШКМ (кр??ти?н й?шт?ре м?кт?бе)н тамалау м?мкин бул?ан. ?у??ара? Алты ауыл Т?б?л?? балалары 1935 йылда асыл?ан Тирм?н 7-йыллы? тулы булма?ан урта м?кт?бен? й?р?п у?ы?ан. 60-сы йылдар ?у?ынан башлап б?г?нг? к?нг? тиклем Тирм?нд? урта м?кт?п эшл?й.

30-сы йылдар?а ?алма??ол, С?р?к?й, ?ара?ол ??м Илсек?й ауылдары ≪Путь социализма≫ тиг?н колхоз?а ойош?ан. Уны? беренсе р?йесе ??з?м Хажиморатов, икенсе?е ? ??лимй?н Ишбир?ин бул?ан. 1934 йылда Тирм?н ауылында революционер Ишбир?ин исеменд?ге айырым колхоз барлы??а килг?н, уны? т??ге р?йесе К?рим Х?с?нов бул?ан ^[15] .

1958 йылдан Тирм?н ауылы Киров исеменд?ге колхозды? ???ге, ? к?рше Свобода ауылы уны? б?л?к?й бригада?ы булды. Игенселек , малсылы?ты? т?рл? тарма?тары ??ешк?йне. Хе?м?т алдын?ылары мен?н ?орурланып й?ш?не ауыл.

Тирм?нд? б?г?нг? к?нд? урта м?кт?п , фельдшер-акушерлы? пункты, балалар ба?са?ы , 60-сы йылдар ?у?ында т???лг?н М???ни?т йорто бар, ≪Тирм?н ауылы советы≫ муниципаль бил?м??е идарал?ы, китапхана, элемт? б?лекс??е эшл?й ^[16] .

Сафуан ?либаевты? бер ту?аны ?либаев ?с??тте? улдары Ай?ар ??м Альфред ауылда м?сет т???тт?л?р.

Халы? ?аны [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Тирм?н ауылында баш?орттар й?ш?й ( 2002 ).

Б?т? Р?с?й ??м Б?т? Союз халы? и??бе алыу м??л?м?тт?ре буйынса халы? ?аны (кеше)

И??п алыу йылы ??м к?н?	Б?т? халы?	Ир-егетт?р	?атын-?ы??ар	Ир-егетт?р ?л?ш? (%)	?атын-?ы??ар ?л?ш? (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ?инуар)
1920 йыл 26 август	514
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ?инуар	1016
1959 йыл 15 ?инуар	926
1970 йыл 15 ?инуар
1979 йыл 17 ?инуар
1989 йыл 12 ?инуар	917
2002 йыл 9 октябрь	950
2010 йыл 14 октябрь	774	396	378	51,2	48,8

Халы? ?аны буйынса а?латма т?рл? йылдар?а и??п алыу т?ртибене? айырмалы?ы булыу с?б?пле халы? ?аныны? ??енс?леген? и?тибар итеге?.

1939 йыл ? бар бул?ан халы? ?аны.

1989 , 2002 , 2010 йылдар?а ? даими й?ш?г?н урыны булып и??пл?нг?н халы? ?аны

Билд?ле кешел?ре [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

• Сафуан ?либай (21.02.1941?6.07.2014), ша?ир ??м журналист. Баш?ортостан комсомолыны? ??лимов С?л?м исеменд?ге премия?ы (1986), Баш?ортостан Республика?ыны? балалар ??м ??мер??р ???би?те ?лк??енд?ге ???и? Д??л?тшина исеменд?ге д??л?т премия?ы (2013) лауреаты, ЮНЕСКО -ны? Г. Х. Андерсен исеменд?ге Халы?-ара Ма?таулы диплом эй??е (1996), Баш?ортостан Республика?ыны? ат?а?ан?ан с?н??т эшм?к?ре (1991), Салауат Юлаев ордены кавалеры (2011).
• ??би?улла Зарипов (6.11.1961?26.11.2001), баш?орт ша?иры, журналист. 1999 йылдан Баш?ортостан Я?ыусылар союзы а?за?ы.

Тирм?нд? тыуып ??к?нд?р [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Б?й?к Ватан ?у?ышында ?атнаш?андар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

• ?либаев Шайкамал ?либай улы
• Низаметдинов Мансар Низаметдин улы
• Х?с?нов Ми?дехан Н?сибулла улы

Урамдары [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

.

Тир?-я? м?хит [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Ер-?ыу атамалары

Тау?ар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

• К?кшик

?ыуа?андар?ы? этник сы?ана?тарын ?йр?нг?нд?, к?п кен? тикшерене?сел?р ≪а??ош≫ м???н??енд?ге т?р?к ???е ≪ку≫?а айырым и?тибар бирг?н ^[18] . Ку (?ыу) ? Т?нья? Алтай?а?ы А??ош йыл?а?ыны? борон?о т?р?к атама?ы; ку-кши, куу-кижи -≪А??ош йыл?а?ы кешел?ре≫- Т?нья? Алтай?а?ы ≪а??ошлолар≫ й?и?? челканлылар?ы? атама?ы. Куу ??м куулар ырыу т?рк?мд?ре тувалар?а ла бар.

?ыуа?ан баш?орттары ри??й?тт?ре Й?р???н ?рен? т??гел?р??н булып ике ?унарсы егетте? киле?е тура?ында ??йл?й. Улар, ырыу?аштарын к?сереп килтерер ?с?н, к??елд?рен? ят?ан ер ?айлар?а сы??ан була. Был урын улар?а бик о?ша?ан, ??м и? ?ур ике тау?а улар К?кши-тау ??м Башыташ-тау тип исем бирг?нд?р. Башташ тауыны? и? бейек н?кт??ен Т?б?л??т?р ≪А??аш?а≫ тип й?р?т?л?р.

• ?илей? тауы.

Ятап тауы . Й?й??ле арестанттар этабы бар?ан Себер тракты ошо тау аша ?тк?н. Т?нд?рен Командир шишм??е янында ту?та?андар, ?ара??ыла фонар?ар я?тыртып ?уйыл?ан. Ауыл хал?ы а?ы?-т?лек, еге? аттары мен?н т?ьмин итерг? тейеш бул?ан. ?сир??р?е? ы??ырашыуы, бы?ау сы?лауы, ?арауылды? тупа?лы?ы ауыл хал?ына бер тын?ылы? та бирм?г?н.

• Межгур (русса межгорье) ? тау ара?ы тиг?нде а?латалыр.

Йыл?а, шишм? исемд?ре :

Ол?й?р йыл?а?ы, ?ушйыл?а, ?орйыл?а

Тирм?н шишм??е, Командир шишм??е

Ер атамалары:

Эстип (рус ???е степь)

Б?й?к Ватан ?у?ышынан ?йл?неп ?айтма?ан яугир??р [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

М??л?м?т сы?ана?тары.

1. Х?тер китабында Салауат районы яугир??ре: Память Башкортостан. Книга 17. Салаватский район, 1-102 с. .

Яу яланынанда й?ки госпиталд? ?леп ?ал?андар .

Ш?рифе, исеме, ата?ы исеме	Тыу?ан йылы	?лг?н йылы	?ы??аса м??л?м?т
?либаев Талип ?либай улы	__.__.1908	10.10.1943	кесе сержант, у?сы, яу яланында ?лг?н, Салауат РВК-нан ?у?ыш?а алын?ан. 36-сы у?сылар бригада?ы. Смоленск ?лк??е, Кардымовский районы, Корнеево ауылында ерл?нг?н.
?с??уллин Х?снулла ?с??улла улы	. .1915	06.08.1942	рядовой, у?сы, яу яланында ?лг?н. Салауат РВК-нан ?у?ыш?а алын?ан. 239-сы у?сы дивизия?ыны? 813-с? -сы у?сы полкы. Калинин ?лк??е Зубцов районы, Головка ауылында ерл?нг?н.
улы	хххх йыл	хххх йыл	Х?тер китабында -->
улы	хххх йыл	хххх йыл	Х?тер китабында -->
улы	хххх йыл	хххх йыл	Х?тер китабында -->
улы	хххх йыл	хххх йыл	Х?тер китабында -->
улы	хххх йыл	хххх йыл	Х?тер китабында -->
улы	хххх йыл	хххх йыл	Х?тер китабында -->

Х?б?р?е? ю?ал?андар

Ш?рифе, исеме, ата?ы исеме	Тыу?ан йылы	Ю?ал?ан йылы	?ы??аса м??л?м?т
?хм?тшин ?лм?х?м?т ?хм?тша улы	__.__.1917	. .1942	рядовой, х?б?р?е? ю?ал?ан, Салауат РВК-нан ?у?ыш?а алын?ан.
?хм?тшин ?илемхан ??лим улы	__.__.1912	. .1941	рядовой, х?б?р?е? ю?ал?ан, Салауат РВК-нан ?у?ыш?а алын?ан.
Б??ретдинов Х?жмулла Шакир улы	__.__.1919	12.08.1942	рядовой, х?б?р?е? ю?ал?ан, Салауат РВК-нан ?у?ыш?а алын?ан.
улы	хххх йыл	хххх йыл	Х?тер китабында -->
улы	хххх йыл	хххх йыл	Х?тер китабында -->
улы	хххх йыл	хххх йыл	Х?тер китабында -->
улы	хххх йыл	хххх йыл	Х?тер китабында -->
улы	хххх йыл	хххх йыл	Х?тер китабында -->
улы	хххх йыл	хххх йыл	Х?тер китабында -->
улы	хххх йыл	хххх йыл	Х?тер китабында -->

Шулай у? ?ара?ы? [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

• ?ыуа?ан
• Т?б?л??

?ушаматтар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Ауыл ??м унда й?ш??сел?р ва?ытлы матбу?атта [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

• Алтын Сура. Тормошта к?г?рсенд?й г?рл?шеп…(йырсы З?лфи? ?ь?б?керова тура?ында) ? Й?шлек 2006, 5-се ?ан, 11 июль

?ылтанмалар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

• Тирм?н (Салауат районы) // Баш?орт энциклопедия?ы . ? ?ф?: БР ДА?У ≪Баш?орт энциклопедия?ы≫ , 2015?2024. ? ISBN 978-5-88185-143-9 .
• Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий . ? ?ф?: Китап , 2009. ? С. 520-521. ? ISBN 978-5-295-04683-4 .
• Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. ? Уфа: ГУП РБ Издательство ≪Белая Река≫, 2007. ? 416 с.? ISBN 978-5-87691-038-7 . (уры?.)
• Тирм?н ауылы ха?ында ≪Геналогия и архивы≫ сайтында   (рус.)
• С. Палласты? с?й?х?те, XVIII быуат ? К???й, ?аратаулы, Мыр?алар, Тырна?лы, Т?б?л?? ер??ре буйлап (?икея?тама? м?мерй?л?ре янынан) ?тк?н. Тирм?н ауыл ул са?та Йосоп ауыл тип й?р?т?лг?н тип я?ыл?ан 2020 йыл 30 ноябрь архивлан?ан .
• Карта д. Терменево. Улицы.

???би?т [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

• Асфандияров А. З. История сел и деревень Башкортостана. Кн. 9. Уфа: Китап, 2001. ? 304 с. ? ISBN 5?295?02843?7  (рус.)
• Хисамитдинова Ф. Г. Башкирская ойконимия XVI?XIX вв. Уфа, Башкирское книжное издательство, 1991
• Гвоздикова И. М. Салават Юлаев. Следственные материалы. Уфа, 1992
• Асфандияров А. З. История сел и деревень Башкортостана. Кн. 9. Уфа: Китап, 2001, 140 с. (История деревни Терменево)
• Ахмадиев Б. Х., Гафаров Х. А., Гибадуллин В. Г. На земле легендарного Салавата. Уфа, 1988.
• Ш?мсетдинов Я. М.  Ырыуым ? Т?б?л?? ? А?и?ел, 2002, 2-се ?ан, 172?178 бб.

И?к?рм?л?р [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

	Портал ≪ Баш?ортостан ауылдары≫
	Баш?ортостан Республика?ы Законы (№ 22-з, 16 июль, 2008 йыл.) Викикитапханала
	Проект ≪ Баш?ортостан ауылдары≫