한국   대만   중국   일본 
Сурхандаръя ? Википедия Эст?лекк? к?серг?

Сурхандаръя

Википедия ? ирекле энциклопедия м??л?м?те
Сурхандарья
Характеристика
О?онло?о 175 км
Бассейн 13 500 км²
?ыу сы?ымы 65,8 м³/с
?ыу а?ымы
Инеше ?ушыл?ан йыл?алар: Тупала?дарья мен?н ?арата?
 ·  Координаталар 38°18′41″ с. ш. 68°00′42″ в. д. H G Я O
Тама?ы Амударья
 ·  Координаталар 37°12′17″ с. ш. 67°18′39″ в. д. H G Я O
Урынлашыуы
?ыу бассейны Амударья  → Большое Аральское море

Ил Үзбәкстан  ?зб?кстан
Регион Сурхандаръя ?лк??е
Сурхандаръя (Үзбәкстан)
Точка
Точка
? инеше, ? тама?ы

Сурхандаръя  ? ?зб?кстанда?ы йыл?а, Амударъя йыл?а?ыны? у? ?ушылды?ы.

Сурхандаръя ???ненд?ге З?ки В?лиди юлы т?шк?н Гузар. Борон?о к?ш?н?. Тарихи ?омарт?ы. 2000
?зб?кстан. Гузар. Баш?ортостан сы?ышлы ?аил?, был ?ала?а я?таштар?ы? к?пселеге газ магистрале ?тк?ре? ?с?н килеп тороп ?ал?ан.

Этимология?ы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

????тт? йыл?аны? атама?ын тажик й?ки фарсы телен?н алын?ан тип а?латалар ? ( таж. сурх  ? ?ы?ыл, даръя  ? йыл?а) [1] .

Шулай у? т?ркм?нд?р?е? сурх, сурхи тиг?н ырыуынан булыу ихтималы бар [2]

Урынлаш?ан ере [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Сурхандаръя ике йыл?а ? Тупала?дарья (Тупала?) ??м ?арата? ? ?ушылыу?ан барлы??а килг?н. Ул йыл?алар Гисс?р ?ыртынан а?ып т?ш?. Сурхандаръяны? о?онло?о 175 км т?шкил ит? (?арата? башынан и??пл???? ? 287 км), бассейныны? май?аны 13 500 км². Таш?ан ва?ыты июнд?н август айына тиклем, яуым-т?ш?мд?н тулылана. Тама?ында ?ыу 6 км аралы?та (Мангузар ауы?ы) уртаса 65,8 м³/с к?л?ме тулылы?ында. Был йыл?ала К?нья? Сурхан ?ыу?а?ла?ысы т???лг?н.

?улланылышы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Йыл?а ???ненд? ары?тар мен?н ?у?арып ю?ары сортлы мамы? ??тер?л?р. ?ыу?ы к?пл?п ?улланыу ????мт??енд? йыл?аны? т?б?н а?ымына, тама?ына табан ны? минералл?ш? ??м 1 г/л к?р??ткесен? барып ба?а. К?нья? Сурхан ?ыу?а?ла?ысы бассейнында д?й?м ал?анда ? 6 ГЭС, д?й?м ?е??те 2,3 млн кВт-?а ет?. Йыл?а Денау, Джаркурган, Термез ?алаларын ?ыу мен?н т?ьмин ит?.

З?ки В?лиди Урта Азияла [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Был йыл?а ???не б?й?к баш?орт ш?хесе З?ки В?лиди э???рен д? ?а?лай.

1913 йылда З?ки В?лиди ?азан университеты эрг??енд?ге Археология, тарих ??м этнография й?м?и?тене? а?за?ы итеп ?айлана. Шул йылда профессор Н. Ф. Катанов т??диме буйынса З?ки Т?рк?станды? Фир??н? ?лк??ен? ?илми командировка?а еб?рел?. Кил??е йылына ул Бохара ханлы?ына юллана ??м Санкт-Петербургта Р?с?й Ф?нд?р академия?ыны? Р?с?й императоры археология ??м тарих й?м?и?тенд? Т?рк?стан?а ?илми с?й?х?тт?ре тура?ында доклад мен?н сы?ыш я?ай. У?ышлы сы?ыш я?ап, ул Урта Азияла ?илми э?л?не???р?е дауам итерг? р?хс?т ?орай. ?мм? быны? ?с?н финанс булмай сы?а [3] . Шу?а ?арама?тан, й?ш ?алим?а В. В. Бартольдты? тел яр?амы мен?н Р?с?й Урта ??м Ш?р?и Азияны ?йр?не? комитеты ??м Император Ф?нд?р академия?ы юл?а сы?ыр?а р?хс?т бир?. 1914 йылды? 23 июненд? ул Бохаранан Ш?хрис?бз ?ала?ы аша аша Сурхандаръя ???ненд?ге ?алалар?а й?н?л?, Гузар, Байсун ??м баш?а ?алалар?а борон?о ?улъя?малар э?л?й. Артабан ?аршы ?ала?ына юл тота. Был с?ф?рен?н З?ки В?лиди ?имм?тле табыш ? ?аршы ?ала?ында борон?о ??рь?н т?фсире, барлы?ы 23 ?улъя?ма табып, бер нис? китап ?атып алып ?айта [4] .

?ы?ыл китап?а инг?н ??емлект?ре [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Сурхандаръя ?лк??енд? ?зб?кстанды? ?ы?ыл китабына инг?н ??емлект?р арта бара* [5]

Ябай гранат
Анна Акантолимоны
С?се? шпажнгы
Эдуард рябчигы


И?к?рм?л?р [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  1. Поспелов Е.М. Географические названия мира: Топонимический словарь. ? М ., 1998.
  2. Сурхандаръя [1]
  3. Салихов А. Г. Научная деятельность А. Валидова в России. ? Уфа: Гилем, 2001, С.100-103.
  4. Салихов А. Г. Научная деятельность А. Валидова в России. ? Уфа: Гилем, 2001, С.103-105.
  5. Красная книга Республики Узбекистан : Редкие и исчезающие виды растений и животных : в 2 т. . ? 3-е изд. ? Ташкент : Chinor ENK, 2009. ? Т. 1 : Растения и грибы / У.П. Пратов. ? 356 с.

?ылтанмалар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  • [ Сурхандарья] ? ?ур совет энциклопедия?ында м???л?
  • ВОДНЫЕ АРТЕРИИ УЗБЕКИСТАНА [2]