М?ск???? баш?орт ???би?те ??м с?н??те декада?ы

Википедия ? ирекле энциклопедия м??л?м?те

М?ск???? баш?орт ???би?те ??м с?н??те декада?ы ? баш?орт ???би?те ??м с?н??те ?а?аныштарын к?р??те?, ???би?т ??м с?н??т эшм?к?р??ре ара?ында?ы т?жриб? алмашыу ??м ижади ?а?аныштар к?р??те? формаларыны? бере?е. 1955 йылды? 27 майынан 5 июнг? тиклем у?а. Декада ?у?ыштан ?у??ы ти?т? йылда Баш?ортостан м???ни?те ??ешене? ??енс?лекле йом?а?ы була.

Тарихы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

СССР к?п милл?тле д??л?т булып тора. Милли с?н??т ?а?аныштарын к?р??те? ?с?н М?ск???? даими р??ешт? СССР халы?тары с?н??те декада?ы ?тк?релеп тора. 1936 йылдан 1960 йыл?а тиклем 35 милли с?н??т, СССР-?ы? б?т? союздаш республикаларыны? ??м милли автономиялы  республикаларыны? (БАССР, ТАССР, Я?ут АССР-ы ??м баш?алар.) ???би?т ??м с?н??т декадалары ?тк?релг?н.

Баш?орт ???би?те ??м с?н??те декада?ы М?ск???? Б?й?к Ватан ?у?ышына тиклем ?к, 1942 йылда [1] , ?у?ынан 1953 йылда ?тк?релерг? тейеш була, ?мм? ??р ва?ыт срогы т?рл? с?б?пт?р ар?а?ында к?серел? кил?. Булма?ан декадалар?а ??ерлек алып барып, р?ссамдар социализм т???? ??м халы?тар ду?лы?ы тематикалы ??р?тт?р ??т?нд? эшл?г?нд?р: ≪ Ленин мен?н Сталин - Совет Баш?ортостанын ойоштороусылар≫, ≪Салауатты? Пугачев мен?н осрашыуы≫, ≪Пушкин баш?орттар ара?ында≫, ≪Н. К. Крупская ?ф?л?≫, ≪А. М. Горький ??м М?жит ?афури≫ , ≪Икенсе Ба?ы≫, ≪Баш?ортостанда ?ымы?≫ ??м баш?алар. Халы? таланттарын асы?лау ?с?н с?н??т эшт?ре буйынса Идаралы? бригадалары ойошторола. Улар тарафынан БАССР-?ы? Байма? , ?бй?лил ??м Матрай райондарында 2 ме?г? я?ын баш?арыусылар ?арала ??м декадала ?атнашыу ?с?н 142 кеше ?айлап алына, шул и??пт?н йырсылар, бейе?сел?р, ?урайсылар, актер?ар, импровизатор?ар, сиге?сел?р ??м баш?алар.

?у?ыштан ?у??ы декаданы ?тк?ре? ?с?н етди ??ерлек эшт?ре ойошторола. Баш?ортостанда БАССР Министр?ар Советы р?йесе урынба?ары С. Ф. С?итбатталов р?йеслегенд? х?к?м?т комиссия?ы т???л?. БАССР Министр?ар Советы БАССР-?ы? халы? ?улланыуы тауар?ары министрлы?ына артистар ?с?н хром ??м кирзанан 210 пар ир??р ??м ?атын-?ы??ар итеге теге? бурысын ?уя, ВКП(б)-ны? Баш?ортостан ?лк? комитеты М?ск???? к?р??те? ?с?н баш?орт театр?ары репертуарын ?арай ??м ра?лай [2] . Декадала Баш?орт АССР-ыны? 2 ме?г? я?ын м???ни?т ??м с?н??т в?килд?ре ?атнаша.

1955 йылда ойошторол?ан декадала БАССР я?ыусылар союзы , БАССР композитор?ар союзы, БАССР р?ссамдар союзы а?залары, Баш?ортостан театр?ары артистары (Баш?орт д??л?т опера ??м балет театры, М?жит ?афури исеменд?ге Баш?орт академия драма театры ) ??м БАССР-?ы? ижади коллективтары, шул и??пт?н Ф. ??ск?ров исеменд?ге баш?орт д??л?т халы? бейе???ре ансамбле, Ишембай ?ала?ыны? нефтсел?р хоры, БАССР-?ы? Учалы ??м Ма?ар райондары хоры, Баш?орт д??л?т опера ??м балет театры , Баш?орт филармония?ы хоры; музыканттар Н. Х. Аллаярова, А С. Бувакина, И. Ш. Дилм?х?м?тов ??м баш?алар ?атнаша.

Декада саралары Союздар йортоно? Колонналы залында, В.И.Ленин исеменд?ге СССР Д??л?т китапхана?ында, М?ск?? д??л?т университетында , М?ск?? театры с?хн?л?ренд?, СССР р?ссамдар Союзыны? к?рг??м? залында, СССР я?ыусылар Союзыны? ???би?тсел?р ???к йортонда, Б?т? Р?с?й театр й?м?и?тене? актер?ар йортонда, ?ур театр?а у??арыла.

Баш?орт я?ыусылары ?. ?мири , З. А. Биишева , М. К?рим , С. ?о?аш, Н. Н?жми , Р. Ни?м?ти , Ш. Би??ол , ?. Г. Бикч?нтаев , ?. Даян ?ала китапханаларында китап у?ыусылар конференция?ында, М?ск?? предприятиеларында сы?ыш я?ай?ар.

Баш?орт театр?ары М?ск?? театр?ары с?хн?л?ренд? ????рене?: Баш?орт драма театры А. П. Чеховты? ≪Ваня а?ай≫ (≪Дядя Ваня≫), ?. ?мири ??м В. Г. ??лимовты? ≪?ара й????р≫ (≪Черноликие≫),  У. Шекспир?ы? ≪Отелло≫, М. К?римде? ≪Я??ы? ?айын≫ (≪Одинокая берёза≫") спектаклд?рен;  Баш?орт д??л?т опера ??м балет театры Н. А. Римский-Корсаковты? ≪Батша к?л?ше≫", ≪Салауат Юлаев≫ операларын [3] , А. А. Крейнды? ≪Сы?рау торна≫, ≪Лауренсия≫" балеттарын ?уя.

Р?ссамдар Союзыны? к?рг??м? залында ??м Б?т? Р?с?й театр й?м?и?тене? актер?ар йортонда р?ссамдар ??м скульптор?ар: В. П. Андреев, М. Н. Ары?ланов, Р. Г. ??м?ров, К. С. Д??л?ткилдеев , Б .Ф. Домашников, М. Н. Елгаштина, Г Ш. Имашева, Р. У. Ишбулатов, А. А. Кузнецов, А. П. Лежнев, Т. П. Нечаева, А Э. Тюлькин, И. И. Урядовтар?ы? эшт?ре к?рг??м??е ?т?. Р?ссам А. А. Кузнецовты? ≪Допрос Салавата Юлаева≫ ??р?те к?рг??м? залында к?рг??м?не? ???к р?семе булып тора.

Декаданы? йом?а?лау концерты ?ур театр?а була. Концертта баш?орт о?талары халы? ???р??рен - йыр, бейе? к?р??т?, баш?орт композитор?арыны? классик музыка?ы баш?арыла.

Декада барышында 24 опера, балет ??м драма спектаклд?ре баш?арыла, симфоник оркестр ?атнашлы?ында ?с концерт, ике камерный концерт ?уйыла. Декада ???к ??м Баш?ортостан ки? м??л?м?т сараларында я?тыртыла.

Артабан?ы йылдар?а баш?орт с?н??те декада?ы ??м к?нд?ре Санкт-Петербургта ( 1964 , 1969 , 2001 ), М?ск???? ( 1987 , 1997 ); Украинала ( 1970 , 1978 ), ?а?а? ССР-ында ([[ 1976 ]]); ТАССР-?а ( 1960 , 1989 ), Я?ут АССР-ында ( 1973 , 1978 ), Сыуашстанда ( 1975 , 2001 ), Истанбулда ( 2006 ) ?т?. ?? сиратында,  Баш?ортостанда татар ???би?те а?на?ы (1960); я?ут ???би?те ??м с?н??те к?нд?ре (1972), украин (1979), ?ара?алпа? (1977), ?а?а? (1977) ?. б. ???би?те к?нд?ре у?а.

Наградалар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

1955 йылды? 7 ??м 8 июненд? Баш?орт АССР-ы ??м СССР Ю?ары Советы Президиумыны? декадала ?атнашыусылар?ы б?л?кл?? тура?ында указдары сы?а.

М?ск???? баш?орт ???би?те ??м с?н??те декада?ында ?атнашыусылар Ленин ордены (6 кеше), Хе?м?т ?ы?ыл Байра? ордены (24), ≪Почёт Билд??е≫ ордены (68), ≪?лг?л? хе?м?те ?с?н≫  ми?алы (97) мен?н б?л?кл?н?л?р.

Баш?орт академия драма театры артисы А. К. М?б?р?ков?а ??м балерина З. ?. Насретдинова?а СССР-?ы? халы? артисы исеме бирел?.

???би?т [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  • Баш?орт ???би?те тарихы. 4 се т. Баш?орт совет ???би?те (1941?1955 йылдар). ?ф?, 1993;
  • Башкирский государственный академический театр драмы. Уфа, 1969;
  • История башкирской советской литературы. М., 1977;
  • Газета ≪Советская культура≫ от 7 июня 1955 г. № 71/305/. Статья ≪Одаренность и мастерство≫.
  • Постановления бюро Башкирского обкома ВКП(б) о подготовке к Декаде башкирского искусства в Москве. ЦГАОО РБ. Ф. 122. On. 21. Д. 109. Л. 109.

?ылтанмалар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Тыш?ы р?семд?р
А. Кузнецов Картина "Допрос Салавата Юлаева"

И?к?рм?л?р [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  1. Информация начальника Управления по делам искусств при СНК БАССР А. Н. Усманова о ходе подготовки к Декаде башкирского искусства в Москве. ЦГИА РБ. Ф. Р-928. On. 1. Д. 28. Л. 154-157
  2. Постановление бюро Башкирского обкома ВКП(б) о подготовке к Декаде башкирского искусства в Москве. ЦГАОО РБ. Ф. 122. On. 21. Д. 109. Л. 109
  3. Газета Правда. 1955. 2 июня. Рецензия народного артиста СССР Б. А. Покровского на спектакль Башкирского государственного театра оперы и балета ≪Салават Юлаев≫