Ауыл
Макарово баш?. Ма?ар
Ил	Р?с?й Р?с?й
Федерация субъекты	Баш?ортостан Республика?ы
Муниципаль район	Ишембай
Ауыл бил?м??е	Ма?ар
Координаталар	53°38′39″ с. ш. 56°36′47″ в. д. H G Я O
Хал?ы	↗ 1019 [1]  кеше ( 2010 )
Конфессиональ составы	мосолмандар
Этнохороним	ма?ар?ар
С???т б?лк?те	UTC+6
Почта индексы	453232
?анлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 231 850 001
ОКТМО коды	80 631 450 101
ГКГН номеры	0524048
Р?сми сайт	vk.com/makarovorb
Макарово   Аудио, фото и видео Викимилект?

Ма?ар ( рус.   Макарово ) ? Баш?ортостан Республика?ыны? Ишембай районында?ы ауыл. 2010 йылды? 14 октябрен? халы? ?аны 1019 кеше бул?ан ^[2] . Почта индексы ? 453232, ОКАТО коды  ? 80231850001.

Географик урыны [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Алы?лы?ы: ^[3]

• Район ???ген? тиклем ( Ишембай ): 53 км
• Я?ында?ы тимер юл станция?ы ( Ст?рлетама? ): 51 км

Ма?ар ауылы аша Ст?рлетама? ? Белорет юлы ?т?. XVIII быуатты? ?у??ы сирегенд? ?алын?ан юл буйлап ??ж?н-Петровск ??м Белорет заводтарынан металл сеймалын ат арбаларында Ст?рлетама? пристанен? тиклем ташы?андар. XIX быуатты? т??ге ярты?ында А?и?елде? ?айы?ыуы с?б?пле, металл сеймалын Табын пристанен? ташыр бул?андар. XIX быуат а?а?ында ?амар-Златоуст тимер юлы ?алына, шул м?лд?н алып аттар?а ташыу ту?татыла ^[4] .

Бикт?р ?ыртыны? к?нбайыш битл??енд?, Суйырат?антал а?ланынан ??т?р?к, ?арамышевтар?ы? тирм?н таштарын сы?арыу урыны була. Тирм?н таштары тей?лг?н й?кл? аттар, К?кс? болоно аша ?ар?ай ауылы янынан а??ан Р????к йыл?а?ын кисеп сы?ып, артабан йыл?а буйлап барып, ?рмет ауылы аша й?кт?рен Табын пристанен? алып барып бушата. XVIII?XIX быуаттар?а был т?б?кт? й?ш?г?н халы? Белорет?а К?кб?ре , Ба?ый , Ег??е ??м Ту?ан аша й?р?р бул?ан ^[4] .

Тарихы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Ма?ар ауылы XVII быуат а?а?ынан ? XVIII быуат башынан билд?ле. Ауылды? исеме Ма?ар антропонимынан килеп сы??ан тип ра?лаусылар бар ^[5] . Билд?ле ?алим ?. Бохарова был атаманы фин-у?ыр телд?ренд?, ?ай?ы бер т?рки телд?р??ге ≪б?к?р?≫, ≪таулы≫, ≪?абарып тор?ан ер≫ м???н??енд?ге ?????рг? б?йл?й, с?нки ауыл тау?ар ара?ында урынлаш?ан. М???л?н, макар (сыуаш т.)- ≪бугорок≫ ^[6] . Са?ыштырыу ?с?н- Ма?аш тауы (≪бейек≫).

1735 йылда ≪?ф? ?й??е баш?орттарын улустар буйынса б?ле? исемлегенд?≫ Юрматы улусыны? т?б?л?ре ?анап кител?, улар ара?ында Ма?ар т?б??е л? була. Ауылды? исеме этноним?а ??ерел?, Юрматы улусы т?б??ене? ата-бабалар подразделение?ы атама?ы, ?армыш т?б??е Ма?ар тип атала ^[7]

XVIII быуат а?а?ында Ма?ар?а 141 ир-ат ??м 128 ?атын-?ы?, 5 типт?р, 1836 йылда?ы VIII ревизия м??л?м?тт?ре буйынса 91 йортта 274 ир-ат ??м 247 ?атын-?ы? й?ш?г?н. 1920 йыл?ы халы? и??бен алыу м??л?м?тт?ре буйынса 992 кеше ??м 215 йорт хужалы?ы и??пл?н?.

Халы? ара?ында 1812 йыл?ы Ватан ?у?ышы ветерандары, Парижды алыу?а ?атнаш?ан 12-се баш?орт полкыны? элекке ?алдаттары ? Ура?ай Ю?лыбаев, Бикм?х?м?т И?елбеков була. XVIII быуат а?а?ында ?ик??е йыл?а?ы эрг??енд?ге Ма?ар ауылында 35 йортта 141 ир-ат ??м 128 ?атын-?ы?, бер ихатала 5 типт?р й?ш?г?н. VIII ревизия м??л?м?тт?ре буйынса, 91 йортта 274 ир-ат ??м 247 ?атын-?ы? була. Ауыл хал?ы малсылы?, умартасылы? ??м ауыл хужалы?ы мен?н ш???лл?нг?н. 1834 йылда ауыл хал?ында 379 ат, 486 ?ыйыр, 290 ?ары?, 260 к?з? ?анал?ан. Улар?ы? 500 умарта?ы ??м 5 соло?о бул?ан 1843 йылда 576 бот к??г? ашлы? ??м 496 бот я??ы ашлы? с?сел? ^[8] . Ул ва?ытта ауылда бер ?ыу тирм?не ??м тимерлек була, 1920 йылда инде ике тирм?н була. 1920 йылда халы? и??бен алыу 992 кеше ??м 215 йорт хужалы?ы к?р??тк?н. Был осор?а Ма?ар шул у? исемле улусты? ???ге булып тор?ан. Ма?ар районыны? (Ишембай районы тип ??г?ртел?) элекке район ???ге.

М???ни?т ??м м??ариф ?лк??енд?ге у?ыштар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Батша Р?с?йе шарттарында баш?орттар?ы? м???ни ??м интеллектуаль ??ешен идеаллаштырып булма?а ла, XIX быуатта Р?с?й интеллигенция?ыны? алдын?ы в?килд?рене? а?-белемг?, м???нилекк? тартылыуын ин?ар итерг? ярамай. Брокгауз ??м Ефронды? XIX быуатта донъя к?рг?н ≪ Энциклопедический словарь≫ китабында т?б?нд?ге юлдар бар: ≪Баш?орттар?а белем алыу ки? тарал?ан, м?сетт?р эрг??енд?ге ??м айырым эшл?г?н м?кт?пт?р бихисап. Дин ??елд?ре балалар?а ?ына т?гел, ? ?лк?н быуын в?килд?рен? л? белем бирерг? тырыша≫. ХХ быуат башында Ма?ар улусында ?ына ?рмет, ?т?к ??м К???н ауылдарында халы? ара?ында ки? таныл?ан м??р?с?л?р эшл?й ^[4] .

XIX быуатта Ибра?им ?арамышев улдарыны? бере?е ?б?б?кер суфый, ??ене? ?атыны мен?н берг?, балалар?ы м?сетт? у?ыта. XIX быуатта имам-м???рис М?х?м?тш?риф Ибра?им улы ?арамышев донъяуи белем бирг?н айырым м??р?с? тота. Урында?ы м??риф?тсел?р ?и?и?т суфый Ибра?имов, имам-хатиб За?и?улла ?атлы?ов, На?ар??ле Йома?ужин, буласа? ша?ир ??зиз ?атлы?ов ??м баш?алар ошо м??р?с?н?н белемг? юл ала. Ырымбур кадет корпусын тамамлаусы офицер?ар Йософ , ??м?р ??м Солтанг?р?й ?арамышевтар ?а башлан?ыс белемде урында?ы м??р?с?л? ала.

XIX быуатты? икенсе ярты?ында ??м ХХ быуатта революция?а тиклем ауылда бер нис? м??р?с? эшл?й, улар?а ?б?б?кер суфый, М?х?м?тш?риф ?арамышев, За?и?улла ?атлы?ов, На?ар??ле Йома?ужин, М?х?м??улла Дауытовтар ауыл балаларына белем бир?. Шулай у? революция?а тиклем ?атуф ?арамышев ?атыны менн берг? ?? йортонда м??р?с? тота, был у?ыу йортонда дини белемд?н тыш й?дит й?н?лешенд?ге идеялар мен?н ?у?арыл?ан ???р??р?е ?йр?не? ?? у?ытыу планына индерел?. ?леге к?нг? тиклем диуар?ары Ма?ар ауылыны? тарихын ?а?ла?ан таш йортта?ы м??р?с?л? М?х?м??улла Дауытов, т?б?нге м?сет имамы З?йн?п ?арамышева балалар у?ыта. М??р?с? Ары?лан ?арамышев и??бен? тотола. 1915 йылда ??зиз? ?арамышева ?ы? балалар ?с?н м??р?с? аса.

1918 йылда ауылда ?атуф ?арамышевты? ш?хси м?кт?бе, ??зиз? ?арамышеваны? Таш м??р?с??е ??м уры?-баш?орт башлан?ыс училище?ы эшл?й. Ошо у?ыу йорттарында белем ал?ан й?шт?р артабан у?ыу?арын Ырымбур, Троицк, ?а?ан ??м баш?а урындар?а?ы у?ыу йорттарында дауам ит? .

(Зуфара Карамышев. ≪Село Макарово≫. Историко-этногрфические очерки)

?ф? губернаторы канцелярия?ыны? архив фонды документтары буйынса 1872 йылды? 5 мартында Ст?рлетама? ?й??ене? Ма?ар улусында уры? м?кт?бе асыла. Документта училище йортоно? ауыл хал?ы и??бен? тотолоуы билд?л?н?. У?ытыу эше ?бделха? С??итов?а (йылына 120 ?ум жалованье мен?н) й?км?тел?. ? Байслан мулла малай?ар?а мосолман дине буйынса белем бирерг? тейеш була ^[4] .

Ауылды? б?г?нг??? [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Ма?ар ауыл Советыны? ???ге. Ауылда ме?г? я?ын кеше й?ш?й, 465 йорт бар. Ма?ар урман эсенд?, т?пк?лд? ултыр?а ла, бик заманса ауыл. Электр, ?ыу, газ ке?ек заман у?айлы?тары ???лд?н тормош?а ашырыл?ан. Ауылда урта м?кт?п бар. Ма?ар урта м?кт?бе 1872 йылда Ишембай районында уры?-баш?орт халы? училище?ы булара? асыла. 1936 йылдан х??ерге исемен ??м статусын ала. М?кт?п база?ында Ишембай ?ала?ыны? Балалар с?н??т м?кт?бе филиалы эшл?й (1998 йылдан алып). М?кт?п территория?ында Б?й?к Ватан ?у?ышында ?атнашыусылар?а ? обелиск (1985), бина?ына уны тамамла?ан Ж. ?. Кейекбаев ??м З. Т. ?т??олов х?рм?тен? мемориаль та?таташ (1997) ?уйыл?ан ^[9] . Ауылда А. Б. М?х?м?т?олов музейы бар. ?ур м???ни?т йорто, дауалау амбулатория?ы, балалар ба?са?ы, моделле китапхана, спорт залы, почта, балалар май?ансы?ы, магазиндар, кафелар бар ^[10] .

Урамдары [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Урам исеме ^[11] :

Ауыл эрг??енд?ге ер-?ыу [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

?ик??е йыл?а?ыны? у? я? ярында урынлаш?ан ауылды Й?н?ле , Селтербей тау?ары, К?лимос?ан ?ая?ы уратып ал?ан. Ма?ар янында ?аран-Йыл?а, Кургунтуй, ?у?рауы? шарлауы?тары урынлаш?ан. Алла?ыуат шишм??е тотош ауылды тап-та?а эс?р ?ыу мен?н т?ьмин ит?. Й?н? Шишм? со?оро, ?оло? шишм?л?ре бар. Улар бик т?р?нд?н ур?ылып сы?а, ?ыуы та?а ??м ?ал?ын, унда ?ондо??ар й?ш?й, ?ыр ?йр?кт?ре т?й?к итк?н. ?себашы ?ойо?онда и?? фтор бик к?п. Урында?ылар?ы? ышанысына ярашлы, ауылды? ошо ?ойо?о я?ында й?ш?г?н кешел?р ?аил??енд? башлыса малай?ар тыуа ик?н. Был ?леге ?ыу?ы? м??жиз??е. ?ойо янында ?ышын да й?шел ?л?н ???, то?ло ?ыуы йыл ?йл?н??ен? ту?май. Ул аш?а?ан ташынан да дауалай, ти??р ^[10] .

• К?лимос?ан ?ая?ы  ? ауыл янында?ы ?ая.

Был ?ая Салауат Юлаев м?мерй??е мен?н берлект? 1985 йылда т?би??т ?омарт?а?ы тип и?лан ител?. Был м?мерй?л? Салауат Юлаев бер ?асан да булма?ан, был урында ≪Салауат Юлаев≫ фильмы т?ш?р?лг?н.

• Селтербей ??м Уртаташ  ? ?ик??е йыл?а?ыны? ( Ег?н йыл?а?ы ?ушылды?ы) у? ярында, ауылды? к?нсы?ышында, ≪ Ишембай≫ заказнигы бил?м??енд? урынлаш?ан.
• ?ы?ылташ  ? Баш?ортостанды? Ишембай районында?ы ?аяташ. Айырыуса ?а?лан?ан т?би??т ?омарт?ы?ы (1985). ?ик??е йыл?а?ыны? у? я? ярында ауылдан к?нья?-к?нсы?ыштара? 2 км алы?лы?та урынлаш?ан. ?ы?ылташ Ишембай заказнигы бил?м??ен? ин?.
• ?ик??е  ? Ма?ар ауылы янынан к?нбайыш?а табан Ишембай районы буйлап а?ып, Ег?н йыл?а?ына уны? тама?ынан 60 км ?ал?ан ер?? у? я?тан барып ?ушыла.
• ?????е ( уры?. Хауазе ) ? ауылы эрг??енд?, Ма?ар ? ?ол?она юлында урынлаш?ан тау. Туристар ?с?н и?т?лекле урын.
• ?оло?  ? Ма?ар ауыл советы бил?м??енд?ге шишм?, ?ик??е йыл?а?ыны? у? ?ушылды?ы. Ма?ар ауылынан к?нья?-к?нсы?ыштара? 4,5 км алы?лы?та К?нья? Уралды? к?нбайыш макробитл??енд? тек? ?ая а?тынан баш ал?ан тау шишм??е.
• ?у?рауы?  ? Баш?ортостанды? Ишембай районында?ы йыл?а. Ма?ар ауыл советы бил?м??ен? ?арай. ?ик??ене? ?ул я? ?ушылды?ы. О?онло?о ? 12 км.
• Шем?к ? ауылдан 6 км т?нья?-к?нсы?ыштара? ?ик??е йыл?а?ыны? ?ул я? ярында?ы тау.
• Божор  ? ауыл янында?ы тау.
• ?ыстырла?ар?а ? ауыл янында?ы тау. [Ереклейыл?а мен?н Сау?айорт (?ик??е ?ушылды?ы) йыл?алары ара?ында ята.
• Ват?анташ (тау) ? т?би??т м??жиз??е ул, ?с ?ик?лт?ле м??р?р ?аяны? таштарында ?ара?ай а?астары ?ылашып ??еп ултыра. СССР-?ы? 50 йыллы?ына арнап сы?арыл?ан к?п томлы? йыйынты??а индерелг?н "Урал" томында Ват?анташ ??м К?лимос?ан ?аяларыны? фото??р?тт?ре урынлаштырыл?ан ^[4]

Топонимдар тура?ында ри??й?т [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Ма?ар ауылы янында?ы топонимдар айырым-айырым р??ешт? тикшере??е талап ит?. ?ас?ын, ?арауылтау, ?ы??ар ташы, У?лы?ая, ?ы??ар яланы, Сатрайорт, Балтайорт, Баттал ы?ма?ы тиг?н топонимдар XVII ? XVIII быуаттар?а?ы баш?орт ихтилалдарына барып тоташа. Ихтилалдар?ан ?у? ауылды? ир-егетт?ре У?лы?ая тауында карателд?рг? ?аршы тор?ан. ?ас?ын йыл?а?ы тарлауы?ы буйлап балалар?ы, ?атын-?ы??ар?ы ?асырып алып китк?нд?р. ?ы??ар ташы м?мерй??енд? ?ы??ар ??м ?атын-?ы??ар й?шеренг?н. О?а? ?ына ва?ыт ихтилалдар ?атнашыусылар Алатау?а й?шеренеп й?ш?г?н. ?арауылтау башына менеп х??еф барлы?ын-ю?лы?ын билд?л?г?нд?р. Тау?ар?а?ы Баттал ы?ма?ы , Сатрайорт , Балтайорт ?ышын й?шеренеп й?ш?? урыны ла бул?ан ^[4] .

Билд?ле ш?хест?ре [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

• Абдуллина Г?лфир? Риф ?ы?ы (1975), ?алим-тел белгесе, 2019 йылдан Баш?орт д??л?т университетыны? баш?орт филология?ы, ш?р?и?т ??м журналистика факультеты деканы. Профессор (2016), филология ф?нд?ре докторы (2010).
• В?лиев Камил Абдрахман улы (23.02.1934?26.03.2000), ?алим-физик, ю?ары м?кт?п у?ытыусы?ы. Физика-математика ф?нд?ре докторы (1986), профессор (1987). Баш?орт АССР-ыны? ат?а?ан?ан ф?н эшм?к?ре (1989).
• ?арамышев Г?р?й Батырг?р?й улы (8.07.1888?09.1922), Баш?орт милли х?р?к?те эшм?к?ре. 1919?1922 йылдар?а Баш?ортостан Х?рби-революцион комитеты р?йесе урынба?ары ??м Баш?ортостан Халы? хужалы?ы Советы р?йесе. ?арамышевтар н??елен?н.
• ?арамышев ??лимй?н Харис улы (4.12.1903?20.01.1977), баш?орт театр актёры. РСФСР ??ы? (1955) ??м Баш?орт АССР-ыны? (1940) халы? артисы. Хе?м?т ?ы?ыл Байра? (1955) ??м ≪Почёт Билд??е≫ (1944) ордендары кавалеры.
• ?арамышев Йософ Ибра?им улы , Йософ (М?х?м?тйософ) Ибра?им улы ?арамышев (1825??), кантон башлы?ы, ??ск?ри старшина (1859). ?арамышевтар н??елен?н.
• ?арамышев М?хт?р Батырг?р?й улы (1895?194..), Б?й?к Ватан ?у?ышында ??л?к бул?ан Баш?орт милли х?р?к?те эшм?к?ре.
• ?арамышев ?мир Батырг?р?й улы (7.04.1893?7.08.1918), Баш?орт милли х?р?к?те эшм?к?ре.
• М?х?м?т?олов ??с?н Баймыр?а улы (17.10.1895?14.11.1938), д??л?т эшм?к?ре. 1925?1930 йылдар?а Баш?орт АССР-ы Халы? Комиссар?ары Советы Р?йесе, СССР ???к Баш?арма Комитеты Президиумы а?за?ы (1935?1938). Беренсе донъя ?у?ышында ?атнашыусы.
• Ш?мси? Нагаева (14.04.1940?17.04.2022), йырсы , педагог . 1974?1983 йылдар?а Ишембай ?ала?ы балалар музыка м?кт?бе директоры, 1990?2008 йылдар?а Салауат музыка училище?ы у?ытыусы?ы. Баш?орт АССР-ыны? ат?а?ан?ан м???ни?т хе?м?тк?ре (1976).
• Солтанова М?рй?м ??зизрахман ?ы?ы (10.04.1938), педагог, м???ни?т хе?м?тк?ре ??м ??ешм?к?р композитор. Салауат Юлаев ордены кавалеры (2013), Р?с?й?е? (1998) ??м Баш?орт АССР-ыны? ат?а?ан?ан м???ни?т хе?м?тк?ре (1980). Ишембай районыны? почётлы гражданы (2008).
• С??итов Т?л??т Ни?м?тулла улы (31.07.1942), журналист ??м д??л?т эшм?к?ре.
• С?с?ни? ( С?с?нбаева Эльмира Йы?анбай ?ы?ы ; 27.08.1950), ша?ир, ??ли Ибра?имов исеменд?ге премия лауреаты (1999).
• ?нис? Та?ирова (15.12.1941), ша?ир, т?ржем?се, журналист, Баш?ортостанды? ат?а?ан?ан м???ни?т хе?м?тк?ре (1992), З?йн?б Биишева исеменд?ге премия лауреаты (2011).
• Ма?ар ??й?р?олов ? Беренсе донъя ??м Граждандар ?у?ыштарында ?атнашыусы.
• ?хм?тй?нов ?х?т ?бделха? улы (10.08.1918?3.08.1976), Б?й?к Ватан ?у?ышы яугиры, у?сылар дивизия?ыны? инструктор-снайперы, ?лк?н сержант.

Транспорт [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Ауыл аша Р316 Ст?рлетама? ? Белорет ? Магнитогорск автомобиль юлы ?т?.

Халы? ?аны [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Б?т? Р?с?й ??м Б?т? Союз халы? и??бе алыу м??л?м?тт?ре буйынса халы? ?аны (кеше)

И??п алыу йылы ??м к?н?	Б?т? халы?	Ир-егетт?р	?атын-?ы??ар	Ир-егетт?р ?л?ш? (%)	?атын-?ы??ар ?л?ш? (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ?инуар)
1920 йыл 26 август	992
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ?инуар
1959 йыл 15 ?инуар
1970 йыл 15 ?инуар
1979 йыл 17 ?инуар
1989 йыл 12 ?инуар
2002 йыл 9 октябрь
2010 йыл 14 октябрь	1019	523	496	51,3	48,7

Халы? ?аны буйынса а?латма т?рл? йылдар?а и??п алыу т?ртибене? айырмалы?ы булыу с?б?пле халы? ?аныны? ??енс?леген? и?тибар итеге?.

1939 йыл ? бар бул?ан халы? ?аны.

1989 , 2002 , 2010 йылдар?а ? даими й?ш?г?н урыны булып и??пл?нг?н халы? ?аны

Видеофильмдар?а [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

• Ишембай районы Ма?ар ауылында легендар снайпер ?х?т ?хм?тй?нов?а ??йк?л асылды
• Ш?риф? Хаммат ?ы?ы Юл?отлина, Ишембай районы Ма?ар ауылы

???би?т [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

• Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. ? Уфа: ГУП РБ Издательство ≪Белая Река≫, 2007. ? 416 с.? ISBN 978-5-87691-038-7 .  (рус.)   (Тикшереле? к?н?: 30 сентябрь 2019)
• Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий ? Уфа: Китап, 2009. ? 744 б. ? ISBN 978-5-295-04683-4.   (рус.)   (Тикшереле? к?н?: 30 сентябрь 2019)
• Зуфар Карамышев ≪Село Макарово≫, ТИЦ ? филиал ГУП РБ ИД "Республика Башкортостан", 1995 ? 2002. стр. 207.

?ылтанмалар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

• Ма?ар (Ишембай районы) // Баш?орт энциклопедия?ы . ? ?ф?: БР ДА?У ≪Баш?орт энциклопедия?ы≫ , 2015?2024. ? ISBN 978-5-88185-143-9 .   (Тикшереле? к?н?: 30 сентябрь 2019)
• МойДокс.ру. Ишембай районы ауылдары
• ≪ Б?йл?нешт?≫ социаль сел?теренд? Ма?ар ауылы м???ни?т йорто
• Ма?ар (Ишембай районы) // Баш?орт энциклопедия?ы . ? ?ф?: БР ДА?У ≪Баш?орт энциклопедия?ы≫ , 2015?2024. ? ISBN 978-5-88185-143-9 .
• 13 декабрь 2019 : ≪Мин ? Ма?ар?ан!≫ ? тип ?орурланып й?ш?й улар
• Асфандияров А.З ≪История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий≫ стр.124 2020 йыл 3 март архивлан?ан .

И?к?рм?л?р [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]