한국   대만   중국   일본 
Й?нгел м???ни?те ? Википедия Эст?лекк? к?серг?

Й?нгел м???ни?те

Википедия ? ирекле энциклопедия м??л?м?те
Й?нгел м???ни?те
Урын К?нья? Урал

Й?нгел м???ни?те  ? К?нья? Уралда мезолит археологик м???ни?те. Бе??е? эра?а тиклем IX?VII ме? йыллы?тар?а бул?ан. Атама?ын 1963 йылда Матюшин Геральд тарафынан асыл?ан Й?нгел йыл?а?ы ?ой?ан Сыбарк?л к?ле янында?ы Й?нгел тора?ы буйынса ал?ан.

Тарихы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Й?нгел м???ни?те палеолит осоронда урында?ы ??бил?л?р ниге?енд? формалаш?ан. Хал?ы ?унарсылы?, балы?сылы? мен?н ш???лл?нг?н. Халы?ты? бер ?л?ш?, мо?айын, Каспий ди?ге?ене? к?нсы?ыш яр?ары буйлап К?нья? Каспий?ан К?нья? Урал артына к?ск?н [1] .

Са?маташ индустрия?ыны? д?й?м ?и?ф?те ? микролитик. ??енс?лекле билд??е булып й?шм? ?йбер??р ??м й?шм? т?р?нд?ге са?маташтар ?улланыуы тора (геометрик микролиттар, быса? ке?ек пластиналар, нуклеус, осло ?йбер??р, тишкес, ?ыр??ыс, ?ыр?ыс).

Й?нгел м???ни?тене? ултыра?тары торалар мен?н к?р??тел?, улар бейек (20 м тиклем) ?ыуба?ар ??т? террасалар?а урынлаш?ан. Баш?ортостан бил?м??енд? К?нья? Урал артында локалл?ш? (Банное, Долгий Ельник, ?арабалы?ты, Исем?е? Морон, Суртанды торалары, Ташбулат II, Й?нгел тора?ы). Й?нгел м???ни?тене? торла?тары ер ??т? ?оролмаларыны? уса? мен?н т???р?к формала?ы ба?ана конструкция?ынан ?иб?р?т.

Й?нгел тора?ы ?бй?лил районыны? Селивановка ауылынан к?нсы?ыш?а ?арай бер километр алы?лы?та бейеклеге 20 метр бул?ан ?аяла урынлаш?ан. Торала ?ур о?он йортто? ?алды?тары ??м т?р?н со?ор ? ?а?лау урыны табыл?ан. О?онса тора?ты? о?онло?о ике сы?ыу урыны мен?н 16 м т?шкил ит?, ки?леге ? 6-7 м. Тора?ты? ситт?ренд? эре таштар ята. Тора?ты? ?алды?ында 7 ме?д?н ашыу таш ?йбер??р: осло быса? ?ыма? пластиналар, нуклеус, яр?ыс, ?ыр??ыс, ?ыр?ыс, тишкес, ?ы?ыр?ыс ??м т??л? й?шм?н?н эшл?нг?н баш?а ?оралдар табыл?ан. Бында у? т??ге тап?ыр к?нья?-каспий тибында?ы геометрик микролиттар ? трапециялы ки?кен т?п?ш ?см?й?шт?р, ромбтар табыл?ан, улар у? баша?ы, х?нй?р асала?ына ?ал?ыс, балы? тотоу ?с?н ыр?а?, гарпун теше й?ки ?алдау сифатында ?улланыл?ан. Шулай у? микролиттар мен?н ур?ыс быса? та табыл?ан.

В. С. Мосин фекеренс?, Урал арты, Тобол арты ?омарт?ыларында?ы ??м й?нгел м???ни?тенд?ге элементтар?ы? о?шашлы?ы улар?ы урал арты мезолиты урта?лы?ына берл?штерерг? м?мкинлек бир? [2] .

Мезолит, неолит ??м энеолитты ?йр?не? Баш?ортостан Урал арты райондарында Урал тау?ары те?м??е буйында?ы Баш?ортостан к?лд?ре ?арабалы?ты , Саба?ты , Мунса , Суртанды ??м О?он-К?л (Сил?бе ?лк??е) эрг??енд? у??арыла. 1961 йылдан СССР Ф?нд?р академия?ыны? К?нья?-Урал экспедиция?ы Г. Н. Матюшин ет?кселегенд? эшт?р у??ара. Археологик ?омарт?ылар?ы? ?л?ш? бейек тау?а?ы Й?р?кк?л к?ле янында тикшерел?.

1976 йыл?а 12 тора ?йр?нел?, унда ме?л?г?н таш ?йбер??р табыла. К?нья? Урал бил?м??енд? са?ыу ??енс?лекле ?ы?аттар?а эй? бул?ан геометрик микролиттар ?ассеметрик трапециялар ??м ?см?й?шт?р?е? барлы?ы мезолит й?нгел м???ни?тен айырыр?а м?мкинлек бир?.

И?к?рм?л?р [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  1. Mezolit SSSR, стр. 197. M., 1989.
  2. История башкирского народа. В 7 т. Т.1. М., 2009.

???би?т [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  • Матюшин Г. Н. Мезолит Южного Урала. М., 1976.
  • Мосин B. C. Южное Зауралье в каменном веке // 120 лет археологии восточного склона Урала. Первые чтения памяти В. Ф. Генинга. -Екатеринбург: Изд-во УрГУ, 1999. Ч. 2. ? С. 3 ? 7.
  • Ошибкина С. В. Мезолит бассейна Сухоны и Восточного Прионежья. -М.: Наука, 1983.-245с.
  • Памятники эпохи мезолита. // КСИА. 1977. ? Вып. 149. ? 128с.
  • Старков В. Ф. Мезолит и неолит лесного Зауралья. М: Наука, 1980. 220с.

?ылтанмалар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]