한국   대만   중국   일본 
Грузин теле ? Википедия Эст?лекк? к?серг?

Грузин теле

Википедия ? ирекле энциклопедия м??л?м?те
Грузин теле
Халы?ты? ??ен? ??е бирг?н исеме

??????? ???

Илд?р

Грузия , Р?с?й , Т?рки?

Р?сми статусы

Грузия  Грузия
Көньяҡ Осетия  К?нья? Осетия
(?л?шл?т? таныл?ан д??л?т)

Был телд? ??йл?ше?сел?р

более 4 млн. [1] [2]

Классификация
Категория

Картвель телд?ре

Картвель тел т?рк?м?

?лифба

грузин я?ма?ы

Тел коды
ГОСТ 7.75?97

гру 158

ISO 639-1

ka

ISO 639-2

geo (B); kat (T)

ISO 639-3

kat

Был телд? Википедия

Грузин теле (??????? ??? картули эна ) ? Грузияны? р?сми теле, картвель т?рк?м? теле, грузин хал?ыны? ???би ??м милли теле.

Грузин теле фонетик принциплы грузин алфавиты я?ма?ына ниге?л?нг?н. ??йл?ше?сел?р ?аны (1993 йыл м??л?м?тт?ре) ? Грузияла я?ынса 4 миллион кеше [1] [2] ??м бер нис? й?? ме? кеше баш?а илд?р??, к?бе?енс? Р?с?й , А?Ш ??м Т?рки?л? .

Тарихы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Хронология буйынса я?ма грузин телене? ??еше т?б?нд?ге д??ер??рг? б?лен?:

  • борон?о: V?XI быуат;
  • урта: XII?XVIII быуат;
  • я?ы: XIX быуаттан алып.

?ай?ы бер тикшерене?сел?р ?у??ы ике осор?о айырмай, с?нки я?ы грузин телен? тик лексиканы? ?ына бер а? ??г?ре?е хас.

Борон?о грузин теле ниге?енд? картли ??йл?ше ята.

Грузин тарихсы?ы Леван Чилашвили, 1990-сы йылдар?ы? икенсе ярты?ында Некреси ауылында м?ж?си ?иб???тханалар?ы ?йр?нг?нд?, ??бер ташыны? ярсы?ын таба (?у?ыра? уны ≪некрес я?ыуы≫ тип атай?ар), тарихсылар билд?л??енс?, ул и? ?у? бул?а ? б. э. III быуатына ?арай. [3] [4] Дональд Рейфилд ра?лауынса, грузин я?ыуыны? христианлы??а тиклем барлы??а киле?е икеле ??м археологик ?омарт?ылар мен?н д?лилл?нм?й. [5] Стивен Рапп билд?л??енс?, алфавитты? ул осор?а ?арауы шикле. [6]

476?483 йылдар ? беренсе ???би ???р ? ≪Изге батшабик? Шушаникты? ы?алары≫, авторы Якоб Цуртавели.

864 ? дата?ы аны? к?р??телг?н и? борон?о ?улъя?ма (≪Мравалтави≫).

1629 ? грузин теленд?ге беренсе ба?ма ( Римда ).

1709  ? Грузияла?ы грузин теленд? беренсе ба?ма (≪Инжил≫).

1819  ? грузин теленд?ге беренсе матбу?ат ба?ма?ы (≪Сакартвелос газети≫).

Х??ерге грузин ???би телен ??тере?г? Илья Чавчавадзе , Акакий Церетели , Я. С. Гогебашвили, Важа Пшавела ?и?елерлек ?л?ш индерг?н.

Совет власы йылдарында Грузия ССР-ы Конституция?ыны? 156 статья?ында телде? д??л?т статусы асы? к?р??телг?н [7] .

Грузин теленд? я?ынса 10 [8] -12 ме? [9] урта быуат ?улъя?малары ?а?лан?ан.

Диалекттар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Грузин теле ?? эсен? бер нис? диалектты ала: картли, кахетин, имеретин, пшав, рача, аджар, мохев, тушин ?. б.

Грамматика [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

?????р ете килеш мен?н ??г?р?. Исемд?р?е? зат буйынса айырмалары ю?. Бер эй?ле алмаштан баш?а ике эй?ле ??м ?с эй?ле алмаш мен?н ?улланалар.

Морфология [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Исем [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Груин теленд?ге б?т? исемд?р килеш буйынса ике т?рк?мг? б?лен?. Беренсе т?рк?мг? ниге?ене? а?а?ы тартын?ы?а б?тк?н исемд?р ?ара?а, икенсе т?рк?мг? ? ?у?ы??ы?а б?тк?нд?ре. ??р т?рк?м к?сл? ??м йомша? килешк? айырыла.

?ылым [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Грузин теле ? агглютинатив тел. ?ылымды т???р ?с?н, бер-бере?е мен?н билд?ле префикс, суффикстар ?ушыла. Бер ??? эсенд? ?иге? морфема?а тиклем була ала. Ми?ал: ≪????????????≫ (≪?е?г? т???рг? к?р?к бул?ан≫) ???е т?б?нд?ге морфемалар?ан тора, улар?ы? ??р бере?е ?ылым?а ва?ыт ??м модаллек сифатын ??т?й: ?-?-?-???-??-??-?-?. Грузин я?ыуы V быуатты? беренсе сирегенд? барлы??а килг?н. Ирт? быуаттар?а ? мргловани сомтаврули ), IX быуаттан  ? нусхури ( нусха-хуцури , хуцури , сирк??); ? XI быуаттан  ? мхедрули ( мхедрули-хели , с аэро й?ки гражданлы?) я?малары ?улланыл?ан .

Заманса грузин алфавит 33 х?рефт?н тора, ??р ?ай?ы?ы бер ?нг? ти?: 5 ?у?ын?ы ??м 28 тарты??ы ?н.

Х?реф Атама?ы ?анлы

а?латма

IPA ISO 9984 Романизация Кириллица?а

ярашлы

Мхедрули (????????) Нусхури (???????) Асомтаврули (???????????)
? ??? 1 ? A a A a А а
? ???? 2 b B b B b Б б
? ???? 3 g G g G g Г г
? ???? 4 d D d D d Д д
? ??? 5 ? E e E e Е е
? ???? 6 v V v V v В в
? ???? 7 z Z z Z z З з
? ?? 8 ?j ? ? ?
? ???? 9 t? T' t' T t ? ?
? ??? 10 ? I i I i И и
? ???? 20 k? K k K? k? К к
? ???? 30 l L l L l Л л
? ???? 40 m M m M m М м
? ???? 50 n N n N n Н н
? ?? 60 j ? ? Й й
? ??? 70 ? O o O o О о
? ???? 80 p? P p P? p? П п
? ???? 90 ? ? ? Zh zh Ж ж
? ??? 100 r R r R r Р р
? ???? 200 s S s S s С с
? ???? 300 t? T t T? t? Т т
? ??? 400 wi ? ? ?
? ??? ? u U u U u У у
? ???? 500 p? P' p' P p ? ?
? ???? 600 k? K' k' K k ? ?
? ???? 700 ? ? ? Gh gh ? ? (Г' г')
? ???? 800 q? Q q Q? q? ? ?
? ???? 900 ? ? ? Sh sh Ш ш
? ???? 1000 t?? ?' ?' Ch ch Ч ч
? ???? 2000 t?s C' c' Ts ts Ц ц
? ???? 3000 d?z J j Dz dz ? ?
? ???? 4000 t?s? C c Ts? ts? ? ?
? ???? 5000 t??? ? ? Ch? ch? ? ?
? ???? 6000 χ X x Kh kh Х х
? ??? 7000 q ? ? ?
? ???? 8000 d?? J? ? J j ? ?
? ??? 9000 h H h H h ? ?
? ??? 10000 h?? ? ? ? ?

И?к?рм?л?р [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  1. 1,0 1,1 Georgian   (ингл.) . Ethnologue , 18th ed. (2015). ? ≪Population 3,900,000 in Georgia (1993 UBS). Population total all countries: 4,237,010. Ethnic population: 3,980,000 (1993 UBS).≫ Дата обращения: 2 июнь 2015.
  2. 2,0 2,1 Kenneth Katzner, The Languages of the World , ISBN 9781134532889 , 2002, page 118  (инг.) "Georgian .. is spoken by about 4 million there"
  3. Levan Chilashvili ≪The Pre-Christian Georgian inscription from Nekresi≫. ? Centre for Kartvelian Studies, Tbilisi State University. The Kartvelologist (Journal of Georgian Studies), no. 7. ? Tbilisi, 2000. ? ISBN 99928-816-1-5
  4. ?. ????????? ????????? ?. ???????? ?????????? ????. ???????? ≪?????????? 01≫, ??., 2001 ?.( Чумбуридзе З. Вследствие некресских надписей. // Альманах ≪Мцигнобари 01≫. ? Тб., 2001.)
  5. Rayfield D. The Literature of Georgia: A History (Caucasus World).
  6. Stephen H. Rapp . Studies in medieval Georgian historiography: early texts and Eurasian contexts. Peeters Publishers, 2003. ? ISBN 90-429-1318-5 . ? С. 19: ≪ Moreover, all surviving MSS written in Georgian postdate K’art’li’s fourth-century conversion to Christianity. Not a shred of dated evidence has come to light confirming the invention of a Georgian alphabet by King P’arnavaz in the third century ВС as is fabulously attested in the first text of K’C'<…> Cf. Chilashvili’s ?Nekresi“ for the claim that a Geo. asomt’avruli burial inscription from Nekresi commemorates a Zoroastrian who died in the first/second century AD. Archaeological evidence confirms that a Zoroastrian temple once stood at Nekresi, but the date of the supposed grave marker is hopelessly circumstantial. Chilashvili reasons, on the basis of the first-/second-century date, that P’amavaz likely created the script in order to translate the Avesta (i.e.. sacred Zoroastrian writings) into Geo., thus turning on its head the argument that the Georgian script was deliberately fashioned by Christians in order to disseminate the New Testament. Though I accept eastern Georgia’s intimate connection to Iran, I cannot support Chilashvili’s dubious hypothesis. I find more palatable the idea that K’C actually refers to the introduction of a local form of written Aramaic during the reign of P’amavaz: Ceret’eli≫. Aramaic, ≪p. 243.≫
  7. Конституция Грузинской Советской Социалистической Республики (недоступная ссылка)
  8. Л. Каджая Институт рукописей имени Корнелия Кекелидзе // Православная энциклопедия . Том XXIII. ? М .: Церковно-научный центр ≪Православная энциклопедия≫ , 2010. ? С. 90-96. ? 752 с. ? 39 000 экз. ? ISBN 978-5-89572-042-4
  9. Valentina Calzolari, Michael E. Stone. Armenian Philology in the Modern Era: From Manuscript to Digital Text . ? BRILL, 2014. ? P. 24.

Сы?ана?тар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  • Лингвистик энциклопедик ???лек, М.,"Советская энциклопедия", 1990

?ылтанмалар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]