Z?rif? ?ziz qızı ?liyeva
(
28 aprel
1923
,
?ahtaxtı
,
Naxcıvan MSSR
?
15 aprel
1985
,
Moskva
) ?
Az?rbaycanın
oftalmoloqu
,
Az?rbaycan SSR ?m?kdar elm xadimi
,
tibb elml?ri doktoru
(1976),
professor
(1979),
Az?rbaycan Milli Elml?r Akademiyasının
h?qiqi uzvu (1983).
Z?rif? ?liyeva 28 aprel 1923-cu ild? h?kim
?ziz ?liyev
v? Leyla ?liyevanın ail?sind? dunyaya goz acmı?dır. H?kiml?r
Tamerlan ?liyev
,
C?mil ?liyevin
v? musiqici
Gular? ?liyevanın
bacısı olan Z?rif? xanım 1932?1942-ci ill?rd? orta m?kt?bd? t?hsil almı?dır. 1942-ci ild? Az?rbaycan Dovl?t Tibb ?nstitutunun mualic?-profilaktika fakult?sin? daxil olub
[1]
. 1949?1950-ci ill?rd? Az?rbaycan Elmi-T?dqiqat Oftalmologiya ?nstitutunda elmi i?ci, 1969-cu ild?n is? ?. ?liyev adına Az?rbaycan H?kiml?ri T?kmill??dirm? ?nstitutunda goz x?st?likl?ri kafedrasının dosenti, professor, 1982?1985-ci ill?rd? gorm? orqanlarının pe?? patologiyası laboratoriyasının mudiri, oftalmologiya kafedrasının mudiri v?zif?l?rind? calı?mı?dır. Az?rbaycan Elml?r Akademiyasının Fiziologiya ?nstitutunda gorm? orqanının pe?? patologiyasının oyr?nilm?si uzr? ixtisasla?dırılmı? elmi-t?dqiqat laboratoriyasında az intensivli z?h?rli istehsal sah?l?rind? gorm? orqanına fizioloji, klinik, funksional, histoloji mexanizml?rin t?sirinin oyr?nilm?si uzr? bir sıra qiym?tli t?dqiqatlar aparmı?dır.
8 noyabr 1954-cu ild?
Heyd?r ?liyev
il? ail? qurmu?, 1955-ci il 18 oktyabr
Sevil ?liyeva
, 1961-ci il 24 dekabr
?lham ?liyev
dunyaya g?lmi?dir.
1985-ci il aprel ayının 15-d?
Moskva
??h?rind? v?fat ed?n Z?rif? xanım ?liyevanın c?naz?si 1994-cu ild? Moskvanın Novo-Devicye q?biristanlı?ından Bakıya g?tiril?r?k,
F?xri Xiyabanda
, atasının q?bri yanında d?fn olunmu?dur.
1947-ci ild?
N. N?rimanov adına Az?rbaycan Dovl?t Tibb ?nstitutunu
bitirmi?, 1948-ci ild? Moskva M?rk?zi H?kiml?ri T?kmill??dirm? ?nstitutunda oftalmologiya ixtisası uzr? kurs kecmi?dir. 1950?1953-cu ill?rd? aspiranturanı ba?a vurur. 1960-cı ild?n tibb elml?ri namiz?di, 1977-ci ild?n Tibb elml?ri doktorudur.
Z. ?liyevanın
Az?rbaycanda
oftalmologiya elminin inki?afında must?sna xidm?tl?ri vardır. O, vaxtil? Az?rbaycanda geni? yayılmı? traxomanın, dunya t?crub?sind? birincil?r sırasında pe??, xususil? kimya v? elektron s?nayel?rind? pe?? f?aliyy?ti il? ba?lı goz x?st?likl?rinin oyr?nilm?si, profilaktikası v? mualic?sin?, habel? oftalmologiyanın muasir probleml?rin? dair bir cox sanballı t?dqiqatların, o cuml?d?n "Terapevtik oftalmologiya", "?ridodiaqnostikanın ?sasları" kimi nadir elmi ?s?rl?rin mu?llifl?rind?n biri, 12 monoqrafiya, d?rslik v? d?rs v?saitinin, 150-y? yaxın elmi i?in, 1 ixtira v? 12 s?m?r?l??dirici t?klifin mu?llifidir. Z. ?liyeva yuks?k ixtisaslı s?hiyy? kadrları hazırlanmasına boyuk ?m?k s?rf etmi?dir.
Akademik Z?rif? ?liyeva Umumittifaq Oftalmoloqlar C?miyy?ti R?yas?t Hey?tinin, Sovet Sulhu Mudafi? Komit?sinin, Az?rbaycan Oftalmologiya C?miyy?ti ?dar? Hey?tinin, "
Vestnik oftalmoloqu
" (Moskva) jurnalı redaksiya hey?tinin uzvu idi.
Yuks?k elmi nailiyy?tl?rin? gor? 1980-ci ild? Az?rbaycan ?m?kdar elm xadimi, 1981-ci ild? is? SSR? Tibb Elml?r Akademiyasının M. ?. Averbax adına mukafatına layiq gorulmu?dur ilk qadındır.
F?xri xiyabanda m?zarı ustund? tuncdan heyk?li ucaldılmı?dır. Bakıda Goz x?st?likl?ri ?nstitutu,
Naxcıvan
??h?r poliklinikası onun adını da?ıyır.
Bakının
Bin?q?di rayonu ?razisind? adına istirah?t parkı salınmı?dır. Bakı v?
Naxcıvanda
kuc? Z?rif? ?liyevanın adını da?ıyır. Bundan ba?qa Yasamal rayon ?razisind? Z?rif? ?liyevanın adını da?ıyan lisey f?aliyy?t gost?rir.
- Yuks?k ?qid?: (H?kimlik etikası, h?kimin ur?yinin v? fikirl?rinin paklı?ı) /Z?rif? ?liyeva; Elmi red.: Mustafa Topcuba?ov.- B.: Az?rbaycan, 2003.- 104 s?h., 1port.
- Анатомо-физиологическая характеристика гидродинамической системы глаза/З. А. Алиева, Н. Б. Шульпина ; МЗ СССР Ин-т Усовершенствования Врачей; МЗ Азерб. ССР, Азерб. Ин-т Усовершенствования Врачей им. А. Алиева. Баку: Азернешр, 1980.36 с.: рис., 20 см.
- Офтальмопатология при хранической йодовой интоксикации /З.А.Алиева.-Баку: Азернешр, 1981.- 134 с.
- Профессиональная потология глаз в шинном производстве /З.А.Алиева.- Баку: Азернешр, 1980.- 126 с.
- Герпетическая болезнь глаз: учебное пособие для врачей-офтальмологов / МЗ СССР, Азерб. Гос. Ин-т Усовершенствования врачей имени А. Алиева. Баку: Азернешр, 1979.16 с.: 22 см.
- Острые вирусные конъюнктивиты: учебное пособие для врачей-офтальмологов / МЗ СССР, Азерб. Гос. Ин-т Усовершенствования врачей имени А. Алиева. Баку: Азернешр, 1979.16 с.: 22 см.
- Akademik Z?rif? xanım ?liyeva. Milli oftalmologiyamız v? xatir?l?r.
- Haqqında m?qal?l?r ? 2013
- Huseynbala Mir?l?mov. Z?rif? ?liyeva. ? Bakı, "Az?rbaycan" n??riyyatı, 2013.- 208 s.