Trayan sutunu

Vikipediya saytından
Naviqasiyaya kec Axtarı?a kec
Trayan sutunu
Colonna Traiana
Xəritə
41°53′45″ ?m. e. 12°29′03″ ?. u.
Olk?   ?taliya
??h?r Roma
Yerl??ir Trayan forumu
Memar D?m??qli Apollodor
Sifari?ci Trayan
Tikilm? tarixi 113
Uslubu Q?dim Roma memarlı?ı
Material m?rm?r
R?smi sayt stoa.org/trajan/
R?smi adı: Historic Centre of Rome, the Properties of the Holy See in that City Enjoying Extraterritorial Rights and San Paolo Fuori le Mura
Tipi M?d?ni
Kriteriya i,ii,iii,iv,vi
T?yin edilib 1980
?stinad nom. 91
Dovl?t ?taliya
Region Avropa
Trayan sütunu (Roma)
Vikianbarın loqosu  Vikianbarda ?laq?li mediafayllar

Trayan sutunu ( lat. Colonna Traiana ) ? Romada Trayan meydanında sutun. 113-cu ild? Trayanın daklar uz?rind?ki q?l?b?nin ??r?fin? ucaldılıb. Memarı D?m??qli Apollodordur . Sutun Ulpiya bazilikasının arxasında ucaldılıb. M?rm?rd?n olan Trayan sutunu h?m d? iki boyuk kitabxana arasında yerl??ir: yunan v? latın kitabxanası [1] [2]

Tarixi

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]
114-cu ilin pulunda Trayan v? sutunun t?sviri.

Mark Ulpi Trayan ispan m?n??li olmaqla, oz karyerasına adi legionerlikd?n ba?lamı? v? iperatorlu?a q?d?r yuks?lmi?dir [3] . H?yatı boyu davamsız olaraq muharib?l?rd? i?tirak etmi?: Dakiyada (Muasir Rumıniya ?razisi), ?imali ?r?bistanda v? Parfiyada Romaya ?v?zolunmaz tohf?l?r vermi?dir. Onun hakimiyy?t dovrund? Roma imperiyasının s?rh?dl?rinin ?n geni? oldu?u dovrdur. Onun s?l?fl?ri bu s?rh?dl?ri geni?l?ndir? bilm?dil?r, sad?c? qoruyub saxladılar. ?lk vaxtlar sutunun zirv?sind? qartal, imperatorun olumund?n sonra is? Trayanın heyk?li qoyuldu. 1588-ci ild? is? V Sikst sutunda Muq?dd?s Pyotrun heyk?lini ucaltdı [4] . Sutun 113-cu ild? in?a olunub [5] .

Trayan oldukd?n sonra onun v? yolda?ının kul urnada sutunun ic?risind? yerl??dirildi. 1900 il orijinallı?ını qorumu? v? hec bir rekanustruksiyaya m?ruz qalmayan Trayan sutunu Roma ??h?rinin simvollarından biri hesab olunur.

Xarakteriskası

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Postament

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Postamentin hundurluyu 5,27 metr, eni 5,5 metrdir. Postamentin fundamentini travertin t??kil edir [6] . Postament uc t?r?f?d?n trofey barelyefi il? b?z?dilib. Dort kuncd? duran qartallar d?fin? ?kilini saxlayır. Postament daxilin? iki bolm? var; pill?k?nl?r? ged?n bolm? v? Trayanın urnasının yerl??diyi otaq [7] .

  • Sütunun postamenti.
    Sutunun postamenti.
  • Sütunun aşağı hissəsinin en kəsiyi.
    Sutunun a?a?ı hiss?sinin en k?siyi.
  • Piraneziyə görə postamentin girişinin dizaynı. 1774.
    Piraneziy? gor? postamentin giri?inin dizaynı. 1774.
  • Postamentin yandan görünüşü.
    Postamentin yandan gorunu?u.
  • Girişdəki yazının daha aydın görünüşü.
    Giri?d?ki yazının daha aydın gorunu?u.

Yazı

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Maraqlıdır ki, Trayan sutununun ozund? hec bir yazı yoxdur. Ancaq postamentd?, giri?in ustund? yegan? yazı numun?si var [8] . ??kild?nd? aydın gors?nir ki, yazının sonuncu s?tri z?d?l?nib, ancaq bu m?tnin b?rpasında el? bir c?tinlik yaratmayıb.

Giri?d? roma kapital ?irifti il? yazılmı? yazı.
"

SENATVS?POPVLVSQVE?ROMANVS
IMP?CAESARI?DIVI?NERVAE?F?NERVAE
TRAIANO?AVG?GERM?DACICO?PONTIF
MAXIMO?TRIB?POT?XVII?IMP?VI?COS?VI?P?P?
AD?DECLARANDVM?QVANTAE?ALTITVDINIS
MONS?ET?LOCVS?TANT[IS?OPER]IBVS?SIT?EGESTVS

"

Sutun

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Hundurluyu 39,86 metr olan bu sutun ?slind? 100 ? luk simvol hesab olunur. Romada 100 fut 29,78 metrdir (sutun uz?rin? qoyulmu? postamenti n?z?r? almasaq) [9] . Sutunun diametri 3,69 metrdir. O 18 blokdan ibar?tdir [6] . Blokların h?r birinin c?kisi 29?33 tondur [10] . Daxilind? olan 185 pill?k?n sonda sutunun kapitelisi il? yekunla?ır. Sutuna 28 d?f? papirus ortuyu spiral formasında dolandırılıb. Umumi uzunlu?u 190 m, hundurluyu 1 metrdir [7] .

Sutunun gorunu?u

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]
  • Şimaldan görünüş
    ?imaldan gorunu?
  • Şərqdən görünüş
    ??rqd?n gorunu?
  • Cənub-şərqdən görünüş
    C?nub-??rqd?n gorunu?
  • Cənubdan görünüş
    C?nubdan gorunu?
  • Cənub-qərbdən görünüş
    C?nub-q?rbd?n gorunu?
  • Qərbdən görünüş
    Q?rbd?n gorunu?

T?svirl?r

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Sutun frizind? 155 s?hn?, 2570 personaj gost?rilib(634-du dakiyalılar) [11] . H?r s?hn? konkret bir hadis?ni ifad? edir. T?svirl?rd? t?kc? doyu? s?hn?l?ri deyil, h?m d? yerd?yi?m?, tikinti, sohb?t v? s tipli s?hn?l?rd? var [12] . T?svirl?rd? arxa fonda qala, k?nd, korpu, qayalıq, me?? v? s.tipli r?siml?rd?n istifad? olunub [11] . T?svirl?rd? h?m d? zaman v? m?kan anlayı?ıda duzgun ?ecilib. A?a?ıdan yuxarıya do?ru t?svirl?r xronoloji ardıcillıqla duzullub. Gec?, hava ??raiti v? ill?rd? t?svirl?rd? diqq?ti c?l edir [13] . T?svirl?rd? h?m d? simvol v? ??rtilik goz? carpır. H?r hansı ?sg?r fiquru butun bir boluyu v? ya bir a?ac butov bir me??ni simvoliz? edir. Ehtimal olunur ki, t?svirl?ri hec d? t?k bir s?n?tkar i?l?m?yib.

Daxili v? spiral pill?k?nl?r

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]
Trayan ordu generalı il? birg? ?sg?rl?r qar?ısında.

Daxili bo? olan sutunun icind? spiral ??killi pill?k?nl?r var. Tam dovr? vurmaq ucun 14 pill?k?nd?n istifad? olunur. 43 duzbucaqlı p?nc?r?l?r ic?rini i?ıqlandırır [14] .

Trayanın t?sviri

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Trayan sutun frizind? 59 d?f? t?svir olunub. H?r s?hn?d? o t?k yox, insanların ?hat?sind? gorunur. T?svirl?rd? bir lider? m?xsus butun c?h?tl?rin Trayanın simasında mudriklik, h?rbi bacarıq, natiqlik qabiliyy?ti, yuks?k insanı hisl?r v? s. ?ks olunma?a calı?ılıb. Tutun t?svirl?rd? Trayan ?trafakılarla unsuyy?td? v? daha cox qolunun bukulmu? pozası diqq?ti c?l edir [10] .

??kill?r

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]
  • Yeni düşərgənin salınması
    Yeni du??rg?nin salınması
  • Roma qoşunları irəlləyir
    Roma qo?unları ir?ll?yir
  • Aşağıda, solda Trayan. Tikintidə göstərişlər verir
    A?a?ıda, solda Trayan. Tikintid? gost?ri?l?r verir
  • Daklarla döyüş
    Daklarla doyu?

?stinadlar

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]
  1. ↑ "Колонна Траяна в Риме: история и описание" . 2022-01-23 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2014-10-07 .
  2. ↑ "Колонна Траяна" . 2017-03-28 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2014-10-09 .
  3. ↑ "Колонна Траяна" . 2016-03-04 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2014-10-07 .
  4. ↑ Paoletti, John T.; Radke, Gary M . (2005), Art in Renaissance Italy (3rd ed.), Laurence King Publishing, ISBN 978-1-85669-439-1
  5. ↑ Epigraphik-Datenbank Clauss / Slaby EDCS
  6. ↑ 1 2 Samuel Ball Platner et Thomas Ashby , A topographical dictionary of Ancient Rome, Oxford University Press, 1929, p. 240?244
  7. ↑ 1 2 Martin Galinier , La colonne Trajane et les forums imperiaux, Rome, Publications de l'Ecole francaise de Rome, 2007
  8. ↑ Settis, " La colonne Trajane : L'empereur et son public ", Revue Archeologique Nouvelle Serie, Presses Universitaires de France, vol. 1, 1991, p. 186?198
  9. ↑ Ranuccio Bianchi Bandinelli , Roma: l'arte al centro del potere (dalle origini al II secolo d. C.), vol. 1, RCS Corriere della Sera, Milano, RCS, 2005, ISSN 112908500.
  10. ↑ 1 2 Mark Wilson Jones , " One Hundred Feet and a Spiral Stair : The Problem of Designing Trajan's Column ", Journal of Roman Archaeology, vol. 6, no 23?28, 1993
  11. ↑ 1 2 Cinzia Conti , " Les sculpteurs de la frise historiee ", Dossiers d'archeologie, Editions Faton, no 359, septembre/octobre 2013
  12. ↑ Secondo Reinach, da fonte: Coarelli 1984.
  13. ↑ " Рим ? властитель мира ? 25 мая 2009 г.Rossi L., Жихарев Е." 2022-01-17 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2014-10-09 .
  14. ↑ Giangiacomo Martines , " Columna cochlis : la structure ", Dossiers d'archeologie, Editions Faton, no 359, septembre/octobre 2013

H?mcinin bax

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]
Vikianbarda Trayan sutunu il? ?laq?li mediafayllar var.

Xarici kecidl?r

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]
M?nb? ? " https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Trayan_sutunu&oldid=7499224 "