Toponimika
? (
q.yun.
τ?πο?
?
topos
? yer v?
?νομα
?
onoma
) ? co?rafi adları;
toponiml?ri
, onların m?nasını, qurulu?unu, m?n??yini v? yayılma arealını oyr?nir. M?nası yer dem?kdir
H?r bir ?razid?ki toponiml?rin m?cmusu onun toponimiyasını t??kil edir. Az?rbaycan toponimiyasının ?sas fondunu Az?rbaycan (turk) m?n??li adlar t??kil edir. Az?rbaycanda q?dimd?n ba?layaraq, hun, bolqar, suvar, peceneq, x?z?r, qıpcaq, o?uz-s?lcuq v? monqol qaydalarının, habel? ?ber-Qafqaz, ?ran, ?r?b v? s. xalq adları il? ba?lı toponim layları a?kara cıxarılmı?dır.
Ginnes Rekordlar kitabına gor? ?n uzun adlı toponim Yeni Zellandiyada hundurluyu 305 metr olan
Taumatavhakatanqihanqakoauauotamateaturipukakapikimaunqahoronukupokaivhenuakitanatahu
(92 h?rf) t?p?sidir.
- Aqoronim? meydan adları (q?dim yunanca
?γορ?
? meydan, sah?).
- Antrotoponim ? ??xs adlarından tor?mi? co?rafi adlar (q?dim yunanca
?νθρωπο?
? insan).
- Astionim ? ??h?r adları (q?dim yunanca
?στυ
? ??h?r).
- Drinonim ? me?? adları (q?dim yunanca
δρ??
? a?ac).
- Dromonim ? n?qliyyat yollarının adları (q?dim yunanca
δρ?μο?
? qacı?, h?r?k?t, yol).
- Hidronim ? cay adları (q?dim yunanca
?δωρ
? su).
- Qodonim ? kuc? adları (q?dim yunanca
?δ??
? yol, kuc?, m?cra).
- Oykonim ? ya?ayı? yeri adları (q?dim yunanca
ο?κο?
? ev, ya?ayı? yeri).
- Oronim ? da? adları (q?dim yunanca
?ρο?
? da?).
- Urbanonim ? ??h?rici obyekt adları (latınca
urbanus
? ??h?rli).
- Makrotoponim ? boyuk co?rafi adlar (q?dim yunanca
μακρ??
? boyuk).
- Mikrotoponim ? kicik co?rafi adlar (q?dim yunanca
μικρ??
? kicik).
- B?nd?liyev Nur?ddin, Da?lıq ?irvanın toponiml?ri Bakı: "Elm", 2009.-352 s.
- B?nd?liyev Nur?ddin, Boyuk Qafqazın c?nub-??rq hiss?sinin toponimiyası-Bakı, Elm, 1993.-s.196.
- Tofiq ?hm?dov (filoloq)
.
Az?rbaycan toponimiyasının ?sasları. Bakı, Bakı Universiteti N??riyyatı, 1991, s. 312.
- Tofiq ?hm?dov (filoloq)
.
Az?rbaycan paleotoponimiyası, Bakı, ADU, 1985, 88 s?h.
- ?liyeva Rubab?.
Az?rbaycan toponiml?rinin ensiklopedik lu??ti:
I cild
,
II cild
.
- Qiyas?ddin Geybullayev
.
Az?rbaycan toponimiyası
- Qabıssanlı ?akir
.
Toponiml?rin acılmayan sirl?ri
. Bakı: "T?knur", 2013.
- Budaq Budaqov
,
Qiyas?ddin Qeybullayev
. Erm?nistanda Az?rbaycan m?n??li toponiml?rin izahlı lu??ti:
I hiss?
Arxivl??dirilib
2012-05-26 at the
Wayback Machine
,
II hiss?
Arxivl??dirilib
2014-09-01 at the
Wayback Machine
,
III hiss?
Arxivl??dirilib
2014-09-01 at the
Wayback Machine
,
IV hiss?
Arxivl??dirilib
2015-06-10 at the
Wayback Machine
. ? 1998.
- Budaq Budaqov
,
Novruz?li M?mm?dov
.
Az?rbaycanın L?nk?ran regionu toponiml?rinin izahlı lu??ti, 2007, 140 s?h. Kitabxana.net E-n??r, 2012.
- Budaq Budaqov
,
Qiyas?ddin Qeybullayev
.
Gurcustanda turk m?n??li toponiml?rin izahlı lu??ti
Arxivl??dirilib
2012-05-26 at the
Wayback Machine
. ? 2008.
- Mu?viq Borcalı
. Borcalı ensiklopediyası 4 cildd?. "Az?rbaycan" n??riyyatı, 2002-ci il.
- Rubab? ?liyeva, Qara Me??diyev, Etibar ?nanc, Tunzal? Bax?ıyeva, ??ms Qocayeva, ?smayıl M?mm?dov, Fikr?t Xalıqov
. Az?rbaycan toponiml?rinin ensiklopedik lu??ti, 2 cildd?:
I cild
Arxivl??dirilib
2012-05-06 at the
Wayback Machine
, II cild. ? Bakı: "??rq-Q?rb", 2007.
- Nazim Tapdıqo?lu
.
Lacın rayonu v? onun toponomiyası: qısa ensiklopedik lu??t. Bakı: "Araz", 2005.
- Nazim Tapdıqo?lu
.
??mkir rayonu v? onun toponimiyası: qısa ensiklopedik d?rgi. Bakı: "Adilo?lu", 2005.
- Nazim Tapdıqo?lu
.
Z?rdab ensiklopediyası. Bakı: "G?nclik", 2009.
- Qaraba?lı Aydın.
Qaraba?, onun q?dim tayfaları v? toponiml?ri.- Bakı: "Mut?rcim", 2008.