Tin
- turk v? altay xalq inancında
ruh
.
Tın (Dın, Din, Cin, Cin)
olaraq da deyil?r. ?nsan varlı?ının m?n?vi hiss?si. Muc?rr?d varlıq.
Sabit v? h?r?k?tli iki hiss?si vardır. Sabit qisimin? Sur, h?r?k?tli qisimin? d? Sune adı veril?r. ?nsan do?ulark?n bir qu? ??klind? g?lib a?ızından gir?r v? ol?rk?n d? yen? qu? qılı?ında cıxıb ged?r. ?nsan olduyund? h?r?k?tli ruhu (Sur) qırx gun ?vv?l, sabit ruhu (Sune) is? olum anında
Uluqayının
yarpaqları arasına ged?r. B?zi varlıqların ruhları ba?qa bir yerde saxlanmı?dır. M?s?l?n "Co?un Qulaq" (cox qulaqlı) Yelbe?enin ruhu bir pınarda uz?n sarı balı?ın qarınındakı gumu? sandıqda saxlıdır. Bir ba?qa devin ruhu bir ayının qarınındakı uc qu?dadır. Tin, Gun?? kimi parlayar v? bir ip kimi goy? uzanar. Bundan ba?qa n?f?s, kul?k kimi m?nalar ehtiva ed?r. Olum, n?f?s alıb verm?nin k?silm?sidir. V? ruh b?d?ni t?rk edinc? olum realla?ar. Buna gor? olum ucun ruhun ucması v? ya qu? olması, ?ahin olması tabirleri istifad? edil?r. M?s?l?n
Yunus ?mr?nin
a?a?ıdakı s?tirl?ri bu m?ntiqin bir davamıdır.
- ?? bu soz? Haqq ?ahiddir
- Bu can govd?y? qoanaqtır
- Bir gun ola cıxa ged?
- Q?f?sden qu? ucmu? kimi
N?f?s b?d?nin butun orqan v? oynaqlarını bir-birin? ba?lar. O gedinc? bunlar da?ılar. Ruh daha ana b?tnind?yk?n ortaya cıxar. Korp? t?rp?nirs? artıq ruhu g?lmi? dem?kdir. Cadırın t?p?sind? olan duman d?liyind?n ic?ri gir?r?k do?ulacaq u?a?a h?yat ver?n gun?? ?uasına b?nz?r "sus qutu" f?rqli bir formasıdır. Etrusklar
Tin
deyil?n bir Goy ilahına tapılar.
Sur
- turk, altay v? monqol mifologiyasında h?r?k?tsiz ruh. Monqollar
Suld? (Sulda)
dey?rl?r. ?nsan ruhunun sabit, h?r?k?tsiz qismidir. B?d?ni t?rk etdiyind? insan ol?r. Soz; surm?k, davam etm?k kokund?n g?lir. Eyni zamanda iz, i?ar? dem?kdir. Zaman v? davamlılıq m?naları var. Suld sozu monqolcada i?ar? v? bayraq m?naları da?ıyır. Tunguscada Sur/Sir axmaq, damlamaq kimi m?nalar da ifad? edir.
Sune
- turk, altay v? monqol mifologiyasında h?r?k?tli ruh.
Sun
v? ya
Sin
olaraq da deyil?r. Monqollar
Sunesun
dey?rl?r. ?nsan ruhunun h?r?k?tli hiss?sidir. B?d?ni terketse bel? geri don? bil?r. Geceleri g?zib geri g?l? bil?r. Sulara girib cıxa bil?r. ?amanın b?d?nd?n cıxıb, trans halında ba?qa al?ml?r? gedib geri g?l? bil?n ruhuna Bur v? ya Bura deyilir. Soz; elastiklik, oynaqlıx m?nalarını saxlayar. Sun sozcuyunun kohn? altay v? monqol dill?rind? toxum m?nası vardır.
Sun xan
- turk v? altay mifologiyasında ail? tanrısıdır.
Sunken Xan
da deyilir. Baran Xana ba?lı bir ruh olaraq gorunur. Ail?nin v? soyun qoruyucu iyesidir. Onları ba?qa du?m?n soyların z?r?rl?rin? qar?ı qoruyur. Onun t?r?find?n qorunan insanlar guclu, du?unc?li v? c?sur olarlar. Dunyanı i?ıq yayaraq cirkd?n, pislikd?n, pis i?l?rd?n t?mizl?y?r. Cox quvv?tli, urkuducu tanrıdır. Soz m?nası, sumuk v? n?sil dem?kdir. Sun sozunun kohn? altay v? monqol dill?rind? toxum m?nası vardır. Bundan ba?qa Suns monqolcada ruh m?nasını ver?r.
(Tin/Tın) kokund?n tor?mi?dir. Kul?k, esinti, can, istirah?t etm?k m?nalarını ehtiva ed?r.