|
Umumi
|
Ad
,
??ar?
,
Nomr?
|
Tennessin, Ts, 117
|
Qrup
,
Dovr
,
Blok
|
17, 7, p
|
Xarici gorunu?u
|
|
Atom kutl?si
|
[294] q/mol
|
Elektron formulu
|
|
Fiziki xass?l?r
|
Halı
|
|
Sıxlı?ı
|
(0 °C, 101.325 kPa)
q/L
|
?rim? temperaturu
|
°
C
(
K
, °
F
)
|
Qaynama temperaturu
|
°
C
(
K
, °
F
)
|
Elektrom?nfiliyi
|
|
Oksidl??m? d?r?c?si
|
|
Spektr =
|
?onla?ma enerjisi
|
kCmol
-1
|
Tennessin
(lat. Tenissinium, Ts) ? D. ?. Mendeleyevin elementl?rin dovri sistemind?117-ci element.
Dovri sistemin yeddinci perioduna
v? 17-ci qrupuna daxildir.
Elementin iki m?lum izotopundan ?n davamlısı olan
294
Uus-un yarımparcalanma dovru 78 millisaniy?dir
[1]
. Formal olaraq halogenl?r? aid edils? d?, kimy?vi xususiyy?tl?ri h?l? t?dqiq edilm?mi?dir.
Ununseptium sozu latın m?n??li sozl?rd?n ibar?tdir v? h?rf?n "bir-bir-yeddinci" dem?kdir (latınca 117-ci ba?qa cur yazılır: centesimus septimus decimus). Bu ad muv?qq?ti idi v? elementin k??fi ba?qa t?dqiqatcılar t?r?find?n t?sdiq edildikd?n sonra bu ad, cox guman ki, d?yi?diril?c?kdi. Kimy?vi element? r?smi ad ?UPAC (N?z?ri v? t?tbiqi kimya uzr? Beyn?lxalq ?ttifaqın komissiyası) t?r?find?n onun k??fi t?sdiql?ndikd?n v? bu v? ya dig?r elmi qrupun prioriteti mu?yy?n edildikd?n sonra onun adı t?sdiql?ndi:Tenessinium.
Tenessin (ekaastat) 2009-cu ild?
Dubnada
(
Rusiya
) yerl???n Birl??mi? nuv? t?dqiqatları institutunda ?ld? edilmi?dir. 117-ci elementin sintezi ucun institutun nuv? reaksiyaları sur?tl?ndiricisind? (U 400) 97-ci elementd?n (berklium 249) ibar?t h?d?fi kalsium-48-in ionları il? bombalayırdılar. Eksperiment
Rusiya
v?
AB?
aliml?rinin ?m?kda?lı?ı say?sind? mumkun olmu?dur: 22 milliqram berklium-249 h?d?fini rusiyalı aliml?r?
Tennessi
?tatında yerl???n Okric milli laboratoriyasının aliml?ri t?r?find?n t?qdim edilmi?di
[2]
. Elementin sintezi ucun a?a?ıdakı reaksiyadan istifad? edilmi?di:
![{\displaystyle \,_{20}^{48}\mathrm {Ca} +\,_{97}^{249}\mathrm {Bk} \to \,_{117}^{297}\mathrm {Ts} ^{*}\to \,_{117}^{294}\mathrm {Ts} +3\,_{0}^{1}\mathrm {n} ,}](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/726ace8067ce40972486a0719f819def79b8636a)
![{\displaystyle \,_{20}^{48}\mathrm {Ca} +\,_{97}^{249}\mathrm {Bk} \to \,_{117}^{297}\mathrm {Ts} ^{*}\to \,_{117}^{293}\mathrm {Ts} +4\,_{0}^{1}\mathrm {n} .}](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/1ae89d8eae5d91e0663366904099d067082e3623)
N?tic?d? yeni elementin altı nuv?si ?ld? edilmi?di: be?
293
Uus v? bir
294
Uus.
Yeni kimy?vi elementin a?kar edilm?sini t?svir ed?n elmi m?qal? 5 aprel 2010-cu ild? n??r edilm?si ucun Physical Review Letters jurnalı t?r?find?n q?bul edilmi?dir.
[3]
.
2012-ci ilin iyununda eksperiment t?krar edilmi? v?
293
Ts-un be? nuv?si ?ld? edilmi?dir
[4]
[5]
.
2014-cu ild? 117-ci elementin movcudlu?u Helmholts adına a?ır ionların t?dqiqi m?rk?zind? (
Darm?tadt
,
Almaniya
) calı?an nuv? fizikl?rinin beyn?lxalq qrupu t?r?find?n t?sdiq edilmi?di: eyni eksperiment h?yata keciril?r?k yeddi nuv? a?kar edilmi? v? 117-ci elementin da?ılmasının 105-ci (
dubnium
) elementin yaranması il? n?tic?l?n?n yeni yolu k??f edilmi?dir
[6]
[7]
.
"Futurama" cizgi serialının 7-ci movsumunun 10-cu seriyasında ("Near-Death Wish") Ununseptium "Farnsium" (Fa) adlandırılır.