Telekommunikasiya ??b?k?si
? qov?aqlar arasında mesaj mubadil?si ucun istifad? olunan, telekommunikasiya ?laq?l?ri il? bir-birin? ba?lanan qov?aqlar qrupu. Ba?lantılar mesajları v? siqnalları oturm?k ucun dovr? kommutasiyası, mesajların d?yi?dirilm?si v? ya
paket kommutasiyası
metodologiyalarına ?saslanan muxt?lif texnologiyalardan istifad? ed? bil?r.
Bird?n cox qov?aq mesajı ba?lan?ıc qov?a?ından t?yinat qov?a?ına coxlu ??b?k? atlamaları vasit?sil? oturm?k ucun ?m?kda?lıq ed? bil?r. Bu mar?rutla?dırma funksiyası ucun ??b?k?d?ki h?r bir qov?a?ın identifikasiyası v? ??b?k?d? yerl??dirilm?si ucun ??b?k? unvanı t?yin edilir. ??b?k?d? unvanlar toplusu ??b?k?nin unvan m?kanı adlanır.
Telekommunikasiya ??b?k?l?rin? misal olaraq
komputer ??b?k?l?ri
, i
nternet
,
ictimai telefon ??b?k?si
(PSTN), qlobal "
Telex
" ??b?k?si, aviasiya
ACARS
??b?k?si
[1]
v? mobil telefon telekommunikasiya provayderl?rinin simsiz radio ??b?k?l?rini gost?rm?k olar.
Umumiyy?tl?, h?r bir telekommunikasiya ??b?k?si konseptual olaraq uc hiss?d?n v? ya must?vid?n ibar?tdir (onlar ayrı-ayrı ust-ust? du??n ??b?k?l?r kimi du?unul? bildiyin? gor? bel? adlandırılır):
- Veril?nl?r must?visi (h?mcinin istifad?ci t?yyar?si, da?ıyıcı must?vi v? ya yonl?ndirici must?vi) ??b?k? istifad?cil?rinin trafikini, faktiki faydalı yuku da?ıyır.
- N?zar?t must?visi idar?etm? m?lumatını da?ıyır (siqnal kimi d? tanınır).
- Menecment must?visi ??b?k?nin idar? edilm?si ucun t?l?b olunan ?m?liyyatları, administrasiya v? menecment trafikini da?ıyır. Menecment must?visi b?z?n n?zar?t must?visinin bir hiss?si hesab olunur.
Veril?nl?r ??b?k?l?ri butun dunyada f?rdl?r v? t??kilatlar arasında unsiyy?t ucun geni? ??kild? istifad? olunur. Veril?nl?r ??b?k?l?ri istifad?cil?r? qo?ulduqları xususi provayderd?n k?narda yerl??diril?n resurslara mane?siz giri? imkanı verm?k ucun birl??diril? bil?r.
?nternet
muxt?lif t??kilatların bir cox m?lumat ??b?k?l?rinin
internetl? i?l?m?sinin
?n yax?ı numun?sidir.
?nternet kimi
IP ??b?k?l?rin?
qo?ulan terminallar
IP-unvanlardan
istifad? etm?kl? unvanlanır. ?nternet protokol d?stinin (TCP/IP) protokolları mesajların idar? edilm?sini v? IP m?lumat ??b?k?si uzr? mar?rutla?dırılmasını t?min edir. Mesajları s?m?r?li ??kild? yonl?ndirm?k ucun IP-d?n istifad? edil? bil?n bir cox muxt?lif ??b?k? strukturları var, m?s?l?n:
MAN-ları LAN v? ya WAN-lardan f?rql?ndir?n uc xususiyy?t var:
- ??b?k? olcusunun sah?si LAN v? WAN arasındadır. MAN diametri 5 il? 50 km arasında olan fiziki sah?y? malikdir.
[2]
- MAN-lar umumiyy?tl? bir t??kilata aid deyill?r. ??b?k?ni, kecidl?ri v? MAN-ı birl??dir?n avadanlıq cox vaxt bu xidm?ti ba?qalarına t?qdim ed?n v? ya icar?y? ver?n assosiasiyaya v? ya ??b?k? provayderin? m?xsusdur.
[2]
- MAN ??b?k? daxilind? resursları yuks?k sur?tl? payla?maq ucun bir vasit?dir. Bu, ad?t?n MAN-ın ?hat? dair?sind?n k?nar resurslara daxil olmaq ucun WAN ??b?k?l?rin? qo?ulma t?min edir.
[2]
M?lumat m?rk?zi ??b?k?l?ri d? ma?ınlar arasında ?laq? ucun TCP/IP-? cox etibar edir. Onlar minl?rl? serveri birl??dirir, yuks?k mohk?mlik ucun n?z?rd? tutulmu?dur, a?a?ı gecikm? v? yuks?k bant geni?liyi t?min edir. M?lumat m?rk?zi ??b?k? topologiyası nasazlıq s?viyy?sinin, artan geni?l?nm?nin asanlı?ının, rabit? oturm? qabiliyy?tinin v? gecikm? mudd?tinin mu?yy?n edilm?sind? muhum rol oynayır.
[3]
Yarımkecirici texnologiyanın inki?afı il? t?min edil?n v?
Mur qanunu
il? empirik olaraq t?svir edil?n tranzistor sıxlı?ının iki d?f? artması il? ifad? olunan r?q?msal komputerl?rin sur?t v? tutumunun t?kmill??dirilm?sin? b?nz?tm?kl?, telekommunikasiya ??b?k?l?rinin tutumu v? sur?ti d? analoji gost?ricil?ri ox?ar s?b?bl?rd?n ir?lil?yi? gost?rmi?dir. Telekommunikasiyada bu, 2004-cu ild? Fil Edholm t?r?find?n t?klif edil?n v? onun adını da?ıyan
Edholm qanununda
ifad? edilir.
[4]
Bu empirik qanun telekommunikasiya ??b?k?l?rinin
oturm? qabiliyy?tinin
h?r 18 aydan bir iki d?f? artdı?ını t?sdiq edir ki, bu da 1970-ci ill?rd?n b?ri ozunu do?rultmu?dur.
[5]
[6]
Bu tendensiya
internetd?
,
[5]
mobil
,
simsiz
v?
simli lokal ??b?k?l?rd?
(LAN) v?
??xsi sah? ??b?k?l?rind?
ozunu gost?rir.
[6]
Bu inki?af
metal-oksid-yarımkecirici texnologiyasının
inki?afındakı sur?tli ir?lil?yi?l?rin n?tic?sidir.
[7]