???i insidenti
(645).
Tayka islahatı
(
大化の改新
,
Tayka no Kay?in
?
)
?
645
-ci ild?
Yaponiyada
h?yata kecirilmi? bir sıra siyasi innovasiyalar. Tayka islahatı
?ahzad? Nakano Oe
(daha sonra
?mperator Tenci
) v?
Nakatomi no Kamatari
(daha sonra
Fucivara no Kamatari
) t?r?find?n 645-ci ild?
Soqa klanı
hakimiyy?tin? qar?ı olan cevrili?d?n sonra ba? tutmu?dur.
[1]
Tayka islahatı imperator ail?sinin butun Yaponiya boyunca mutl?q hakmiyy?tini b?rq?rar etm?k v?
Cind?ki
Tan sulal?sinin
dovl?ti ?sasında hokum?t qurmaq ucun h?yata kecirilmi?di. Cind?n goturul?n yenilikl?rd?n biri imperator dovrl?rini adlandırmaq idi v? taxta cıxmı?
?mperator Kotoku
hakimiyy?tinin birinci yarısını
Tayka dovru
("Boyuk d?yi?iklik") adlandırmı?dır. Tayka islahatını ara?dıran aliml?r onu
Meyci islahatı
il? muqayis? ets?l?r d?, ondan f?rqli olaraq, Tayka islahatı diqq?tl? planla?dırılmı? v? elan olunmu? islahatdır.
[1]
Tayka dovrund?n ?vv?l Yaponiya muxt?lif klanlar t?r?find?n idar? olunurdu v? imperatorluq sarayı 50 il boyunca Soqa klanının t?siri altında olmu?dur. Soqa klanı intriqa, manipulyasiya v? q?tl?rl?r hakimiyy?td? qalırdı. Soqa klanının son lideri olan
Soqa no ?rukanın
qurbanlarından biri 643-cu ild? oldurulmu?
?ahzad? Yama?iro Oe
idi. Bu q?tld?n sonra ?ruka oz malikan?sini saraya cevirmi? v? o?ullarını ?ahzad? adlandırmı?dır.
[1]
645-ci ild? ?ahzad? Nakano Oe v? Nakatomi no Kamatari Nakanonun anası olan
?mperatrica Koqyokunun
sarayında ?rukanı oldurmu?durl?r. Bu hadis?
???i insidenti
adını almı?dır. ?mperatrica Koqyoku taxtı Nakanonun dayısı ?mperator Kotokuya buraxmı? v? islahatların h?yata kecirilm?si ucun z?min yaranmı?dır.
[1]
C?mi 20 ya?ında olmasına baxmayaraq Nakanonun taxta boyuk t?siri var idi v? v?lih?d ?ahzad? olmu?dur. Nakatomi no Kamatari is? daxili i?l?r naziri secilmi?dir. Nakano Oe v? Kamatari Tayka islahatının memarları hesab olunurlar. Cind?ki
Tan sulal?sinin
intizamlı hokum?ti yaponlara coxdan m?lum olsa da, m?hz Nakano v? Kamatarinin h?yata kecirdiyi islahatlar Yaponiyada effektiv, m?rk?zi hokum?tin qurulmasına g?tirib cıxarmı?dır.
[1]
Tayka dovrun? aid edil?n b?zi islahatların daha sonra h?yata kecirildiyi guman edils? d?, coxu Kotokunun ilk hakimiyy?t ill?rind? ba? tutmu?dur. 646-cı ilin ?vv?lin? aid bir f?rman islahatlar dal?asını ba?latmı?dır. F?rman dord ?sas mudd?adan ibar?t idi:
[1]
- torpa?ın v? t?hkimli k?ndlil?rin ??xsi mulkd?n cıxıb imperatora m?xsus olması.
- paytaxtda
v? ?yal?tl?rd? imperatora tabe olan yeni inzibati v? h?rbi qurulu?ların yaradılması.
- ?kin? yararlı torpaqların siyahıya alınması.
- yeni v? b?rab?r
vergi
sisteminin t??kil olunması.
Mart ayında ?ahzad? Nakano oz mulkl?rini v? t?hkimlil?rini dovl?t? t?hvil etmi?dir v? dig?r zad?ganlar da onu izl?mi?dir. Avqust ayında cıxarılan hokmd?n sonra bu cur t?hvil m?cburi v? universal olmu?dur. ?halinin v? istifad? olunan torpa?ın qeydiyyatı aparılmı?, torpa?ın istifad?sin? gor? yox, ?halinin sayına ?saslanan yeni vergi sistemi yaradılmı?dır. Omid? Cin stilind? imperatorluq sarayı yaradılmı?dır. Paytaxt ?razisind? boyukmiqyaslı torpaq paylanması proqramı ba?lamı?dır.
[1]
Qanunlar ilk d?f? sisteml??dirilmi? v? yenil?nmi?dir. Tan sulal?sind?n numun? goturul?r?k yeni hokum?t orqanları yaradılmı? v? m?murlar
Cind?
t?hsil almı? ??xsl?rd?n d?rsl?r almı?dır. Olk? boyunca uzanan yeni yol sisteminin tikintisi ba?lamı?dır.
[1]