Tarix (G?nc?li Kirakos)

Vikipediya saytından
( Tarix (Kirakos Qandzaketsi) s?hif?sind?n istiqam?tl?ndirilmi?dir)
Naviqasiyaya kec Axtarı?a kec

Tarix ? G?nc?li Kirakosun mu?llifi oldu?u ?s?r. Bu, monqol basqını v? monqol hokmranlı?ı dovrund? Qafqaz xalqlarının tarixini oyr?nm?k ucun qiym?tli m?nb?dir. Qurulu?una gor? Tarix ?s?ri 66 f?sild?n ibar?tdir. (Lakin hec d? n??rl?rin hamısında 66 f?slin hamısı yoxdur) Onlardan 22-si Erm?nistana , 18-i Qafqaz Albaniyasına , 7-si is? Gurcustana h?sr edilmi?dir. Qalan f?sill?r Qafqaz xalqlarının umumi dini probleml?rin?, el?c? d? Hulakul?r dovl?tinin siyasi tarixinin b?zi m?s?l?l?rin?, onların vergi siyas?tin? v? Kicik Asiyanın , Mesopotomiyanın Hulakul?r t?r?find?n i??alına h?sr olunmu?dur.

Kirakos kitabın Albaniyaya aid olan bolm?l?rind? mifoloji dovrd?n tutmu?, monqol basqınına q?d?r alban tarixinin kompilyativ icmalını verir. ?s?rd? Qafqaz Albaniyasının ?razisinin monqollar t?r?findn i??al edilm?si haqqında, Xacın knyazı H?s?n C?lalın hakimiyy?ti dovru v? onun t?r?find?n tikilmi? G?nc?sar monastrının in?ası haqqında must?qil fikirl?r maraq do?urur. Kirakos h?m d? erm?ni tarixini, onlar t?r?find?n xristianlı?ın q?bul edilm?sind?n ba?layaraq tatarların g?li?in? q?d?rki dovru qısaca ??rh edir.

F?rid? M?mm?dovaya gor? Kirakosun ?sas m?qs?di C?nubi Qafqaza , Kicik Asiyaya v? Mesopotomiyaya monqol basqınının t?sviri olmu?dur. Tarix ?s?rinin m?zmunu v? kompozisiyası aydın gost?rir ki,erm?ni tarixcil?rinin ciddi c?hdl? calı?malarına baxmayaraq Kiraosun ?s?rini Erm?nistan tarixi adlandırmaq son d?r?c? yanlı?dır. F?rid? M?mm?dova T.?.Ter-Qriqoryan t?r?fin?dn Kirokosun bu ?s?rin? veril?n adı daha duzgun hesab edir: Kirakos Qanzaketsinin "Tarix"i . T.?.Ter-Qriqoryan qeyd edir: XIII ?srd? i?l?dil?n m?nada Kirakos bir alban kimi, habel? XIII ?srin I yarısında v? II yarısının ?vv?l?rind? Qafqaz Albaniyası ?razisind? ba? ver?n hadis?l?rin ?ahidi kimi Az?rbaycan, el?c? d? butun C?nubi Qafqaz ucun muhum tarixi ?h?miyy?t k?sb ed?n ?s?r yaratmı?dır. Dini, ilahiyyat s?n?dl?ri, r?vay?tl?r, muq?dd?s, dini kitablar, kils?l?rin kanonik yazıları, Yevsefi Kesariyski, Sokrat Sxolast, Musa Kalankatlı , ?ovannes Sarkavaq kimi tarixcil?rin v? V-VII ?sr erm?ni mu?llifl?rinin ?s?rl?ri mu?llif ucun m?nb? rolunu oynamı?dır. G?nc?li Kirakosun bu kitabı haqqında Suleyman ?liyarlının "Az?rbaycan tarixi uzr? qaynaqlar" kitabı da bu kitabın oyr?nilm?sind? must?sna rol oynayır. H?mcinin kitabın 65 n??rinin oldu?u L.A.Xanlaryan t?r?find?n i?l?nmi? on?mli d?r?c?d? t?hrif olunmu? m?nb? d? gunumuzd? t??ssuf ki, h?l? d? istinad m?nb?si olaraq gost?rilm?kd?dir. [1] [1]

  1. ( #empty_citation )