| Sorqo
|
|---|
 |
X?TA:
parent
v?
rang
parametrl?rini doldurmaq lazımdır.
|
|
|
|
Sorqo
(
lat.
Sorghum
) ?
qırtıckimil?r
ail?sind?n olan birillik v? coxillik cinsl?ri olan ot
bitkisi
[1]
.
Asiya
,
Afrika
,
C?nubi
v?
?imali Amerika
,
Avropa
v?
Avstraliyada
yayılmı?dır.
Sorqo ?oranlı?a, quraqlı?a qar?ı davamlı olmaqla pohr? verm?k qabiliyy?tin? m?xsusdur. Bu ustun c?h?tl?r onu da? v? aran rayonlarında yeti?dirib ya?ıl v? qaba yem kimi istifad? olunmasına imkan verir. Sorqo
qa?ıdalı
,
bu?da
,
arpa
,
v?l?mir
v? s. bitkil?r? nisb?t?n 2?3 d?f? az su t?l?b edir. O, cox qidalı bitkidir, t?rkibind? 70% ni?asta, 12% zulal, 3,5% ya? vardır. Sorqo bitkisind?n 800?900 sen ya?ıl kutl?, 30?35 sen d?n m?hsulu almaq mumkundur. Qarı?ıq ?kind? m?hsuldarlıq 20%-dan artıq olur.
Sorqo bitkisi ucun torpa?ın bec?rm? usulu, vaxtı v? ?sas ?umun d?rinliyi torpaq-iqlim ??raitind?n, s?l?fl?rd?n v? torpa?ın alaqlanma d?r?c?sind?n asılı olaraq d?yi?ir
Payızda s?l?fl?rin m?hsulu toplanan kimi sah? 27?30 sm d?rinliyind? ?umlanır v? ?um altına 2?3 sen superfosfat gubr?si verilir. Sonra
tarla
iki istiqam?td? enin? v? uzununa malalanır. Suvarılan torpaqlarda ehtiyat n?mlik yaratmaqdan otru yanvar, fevral aylarında sorqo ?kil?c?k torpaqlar qı? aratına qoyulur. S?pinqaba?ı sah?l?r uzd?n yum?aldılır v? malalanır.
Arata qoyulan torpaqlara is? yalnız mala c?kilir, kifay?t q?d?r ya?ıntı du?m?y?n da??t?yi d?my? rayonlarda ?sas ?umdan ?vv?l torpa?ı 8?10 sm d?rinlikd? diskil?nir, onun dalınca sah?l?r malalanır ki, s?pind?n qabaq yum?aq v? alaqsız olsun. ?kinci kultivasiya zamanı h?r hektara 150 kq superfosfat v? 100 kq kalium gubr?si verm?k lazımdır.
S?pin? bir nec? gun qalmı? toxumun keyfiyy?ti yoxlanılmalıdır. Umumiyy?tl?, toxumların cuc?rm? qabiliyy?ti 90% v? bundan yuxarı olduqda s?pm?k m?sl?h?tdir. Sorqo bitkisi istiliy? daha t?l?bkar oldu?undan torpa?ın 0?10 sm d?rinliyind? 13?14 d?r?c? sabit istilik yarandıqda s?pm?k lazımdır. Toxumların basdırılma d?rinliyi yungul torpaqlarda 6?8 sm, a?ır torpaqlarda is? 4?6 sm olmalıdır. S?pin SPC-6, SUK-24 markalı v? dig?r toxums?p?n ma?ınlarla aparılmalıdır.
S?pin norması.
Sorqo bitkisind?n yuks?k m?hsul goturm?yin ?sasını t??kil ed?n aqrotexniki t?dbirl?rd?n biri d? s?pin normasının duzgun t?yin edilm?sidir. S?pin norması bitkil?rin qida sah?sinin d?yi?m?kl? onun su, hava, i?ıq v? ba?qa ya?ayı? t?rzini d? d?yi?ir. Ya?ıl yem ucun hektara 20?22 kq, d?n ucun 18?20 kq
toxum
s?pm?k tovsiy? olunur.
Qida sah?si.
Aqrotexniki t?dbirl?rl? yana?ı, bitkinin qida sah?si mahsuldarlı?a t?sir gost?rir. Sorqonun c?rg?arası 60 sm, bitki arası m?saf? 15?20 sm olmaqla h?r yuvada bir bitki saxlamaqla s?pm?k tovsiy? edilir.
S?pin mudd?ti.
Sorqo bitkisinin m?hsuldarlı?ı s?pin mudd?tind?n cox asılıdır. Onların toxumları torpaqda 10?14 d?r?c? istilik olduqda yax?ı cuc?rir. M?hz buna gor? d? aran rayonlarında sorqonu aprel ayında, da??t?yi rayonlarda is? may ayında s?pilm?si optimal s?pin mudd?ti hesab olunur.
?kinl?r? qulluq.
Sorqo ?kinl?r? qulluq i?l?ri yuks?k keyfiyy?tl? v? vaxtlı-vaxtında yerin? yetirilm?si m?hsuldarlı?a boyuk t?sir gost?rir. ?kinl?r? qulluq alaqları m?hv etm?kd?n, hava, qida, istilik v? rutub?tl? bitkini tam t?minetm?kd?n ibar?tdir. Bitkil?rd? 3?4 yarpaq ?m?l? g?l?nd? sah?d? seyr?ltm? aparmaq lazımdır.
Sorqonun yuks?k d?n v? yem ald? etm?kd?n otru sah?l?r? ?n azı 3?4 d?f? kultivasiya c?kilm?lidir. 1-ci kultivasiya bitkil?rd? 3?4 yarpaq ?m?l? g?ldikd?, 12?14 sm d?rinlikd?, 2-ci kultivasiya 6?8 yarpaq ?m?l? g?ldikd? 8?10 sm d?rinlikd?, 3-cu kultivasiya is? 6?8 sm d?rinlikd? aparılmalıdır. Bitkil?rin boyu 80?90 sm-? catdıqda bec?rm? i?l?ri dayandırılmalıdır.
Sorqonun qarı?ıq ?kinl?ri.
Sorqonun ya?ıl yeminin t?rkibind? zulallı madd?l?rin miqdarını artırmaq m?qs?dil? birillik paxlalı bitkil?rl? (yem paxlası v? soya il?) qarı?ıq ?km?k daha faydalıdır. Qarı?ıq ?kinl?rd? komponent bitkil?rin yeti?m? mudd?tdl?rinin eyni vaxta du?m?si ba?lıca ??rtdir. Qarı?ıq ?kinl?rd? torpa?ın bec?rilm? usulu, vaxtı, ?sas ?umun d?rinliyi sorqonun yazlıq s?pinl?rind? oldu?u kimidir. S?pin toxum s?p?n ma?ınla aparılır. Qarı?ıq s?pind?, sorqo s?pildikd?n sonra eyni x?tl? komponent bitki s?pilir. H?r hektara sorqonun s?pin norması 18?20kq, soya is? 80 kq goturulur. S?pind?n sonra sah?l?r? ?ırımla suvarılır. Tam cıxı? alındıqdan sonra sıx ?kilmi? sah?l?r 3?4 yarpaq ?m?l? g?ldikd?n sonra seyr?ldilir. Sorqonun qarı?ıq ?kinl?rd?n keyfiyy?tli ya?ıl yem almaq ucun sah?l?r? 3?4 d?f? kultivasiya c?kilm?lidir. Paxlalı bitkil?rin cic?kl?m? fazasında kultivasiya dayandırılmalıdır.
Qarı?ıq ?kinl?rd? ya?ıl yem ucun sorqonu supurg? ?m?l?g?lm? v? paxlalıları is? cic?kl?m? fazasında toplamaq lazımdır. H?min fazalarda ist?r sorqo, ist?rs? d?
paxlalı bitkil?r
ya?ıl, ?ir?li v? maksimum qidalı olur. Odur ki, calı?maq lazımdır ki, h?r iki komponent bitkid? h?min fazalar eyni vaxta du?sun.
Sorqonun d?n ucun yı?ım vaxtı.
Sorqonun d?n ucun vaxtında yı?ılmasının cox ?h?miyy?ti vardır. D?nin yı?ım vaxtı gecikdirdikd? onun d?rkibind? quru madd? azalır, cuc?rm? qabiliyy?ti xeyli a?a?ı du?ur. M?hz buna gor? d? d?n ucun m?hsul yı?ımına d?nin n?mliyi 25?30% olduqda ba?lamaq lazımdır.
http://aqronom.blogspot.com/2015/04/sorqo.html