Sa?sa?an
Elmi t?snifat
X?TA: parent v? rang parametrl?rini doldurmaq lazımdır. ??? : Sa?sa?an
Beyn?lxalq elmi adı
Pica pica L. , 1758 [1] [2] […]
??kil axtarı?ı ITIS    179720 NCBI    34924 FW    129838

Sa?sa?an v? ya adi sa?sa?an ( lat. Pica pica ) ^[3] ? qar?alar ail?sinin sa?sa?anlar f?sil?sind?n olan qu? novu. ^[4]

Umumi sa?sa?anlar oturaq qu?lardır. Kicik me??l?rd?, parklarda, ba?larda, tez-tez insan m?sk?nl?rin? yaxın yerl?rd? m?skunla?ırlar. Sıx me??l?rd?n ad?t?n c?kinirl?r. Sa?sa?an ?kiz qu?dur. Bir ortaq h?yatın ilk ilind? secilir, ilk cutl??m? h?yatın ikinci ilind? ba? verir v? novb?ti yazda cutluk yuva qurma?a ba?layır v? ovlad sahibi olma?a calı?ır. Tez-tez yuks?k s?sl? a?acdan a?aca ucan qu? surul?rind? gorulur. Balalarına sahib olan yetkin bir cutdur. Cutluk c?sar?tl? ?razisini dig?r v?h?i qu?lardan mudafi? edir.

Ovcu me??sind? tapılan bir qaragozun narahat f?ryadı yalnız dig?r qu?lar t?r?find?n deyil, qurd, ayı v? dig?r heyvanlar t?r?find?n d? q?bul edil?c?kdir.

Sa?sa?anlar omnivor qu?dur. H?m heyvan, h?m d? bitki yemi il? qidalanır. Dig?r s?rc?kimil?r kimi, sa?sa?anların p?hrizind? bitkil?r, toxumlar, kicik m?m?lil?r, h?m d? boc?kl?r yer alır. Bununla yana?ı, sa?sa?anlar tez-tez yumurta v? balalarını da?ımaqla qu? yuvalarını m?hv edirl?r. Bir insanın yanında ya?ayan bu qu?lar ondan h?r hansı bir yem?yi o?urlamaqdan c?kinmirl?r.

Yaz aylarında, sa?sa?anlar, yumurtaları v? cuc?l?rinin ?n cox sevdikl?ri yem?k olan dig?r qu?ların yuvalarını axtaran kolları, otluqları ara?dırırlar. Kicik g?miricil?ri d? r?dd etmirl?r. Guclu dimdiyinin kom?yil?, sa?sa?anlar boc?k surf?l?rini yerd?n qazır v? qu? yumurtalarının qabı?ını qırırlar.

• ?svecd? qu?un cadu il? ?laq?l?ndiril?c?yi q?bul edilir.
• ?ngilis adalarında, sa?sa?anlar pis ?ans il? ?laq?l?ndirilir.
• ?otlandiyada bir sa?sa?an evin p?nc?r?sind? dayanıbsa, bu olumu bildirir.
• Alman folklorunda sa?sa?anlar h?mcinin o?ru olaraq da gorulur.
• Cin m?d?niyy?tind? is? bu qu?lar yax?ı b?xtin v? ?ansın gost?ricisidir.

Sa?sa?anlar Skandinaviyanın Nordkap burnundan tutmu? ?spaniya v? Yunanıstanın c?nub ucuna q?d?r butun Avropa ?razisind? yayılmı?lar. Onlar yalnız Aralıq d?nizinin bir sıra adalarında yoxdur. H?mcinin Afrikanın ?imalında M?rake? , ?lc?zair , Tunis ?razil?rind? d? m?skunla?mı?dırlar.

Onların arealı Avropanın ??rqind?n, t?xmin?n 65 km ?imal uzaqlı?ına q?d?r uzanan Orta ??rqd?n ?rana v? Fars korf?zinin sahill?rin? q?d?r uzanır. Uzaq ??rqd? ?imal s?rh?dl?ri c?nubdan t?xmin?n 50° ?imal enliyin? q?d?r Yaponiyanın d?nizin? q?d?r uzanır. Asiyada ^[5] sa?sa?anların yayılma arealı ?imali Vyetnam , h?mcinin ?imal-q?rbli Monqolustan coll?rini ?hat? edir. T?crid olunmu? Kamcatka yarımadasında yerl??ir. Bundan ?lav? kicik m?skunla?ma Kyu?unun ?imal-q?rbind? t?bi?t abid?si kimi qorunur. ?imali Amerikada sa?sa?anlar qit?nin q?rb yarımkur?sind? Alyaskadan A?a?ı Kaliforniyaya q?d?r m?skunla?mı?lar.

Boyuk Britaniya v? ?rlandiya da m??hurla?mı? ?n?n?vi poeziya s?n?dl?ri, sa?sa?anların g?l?c?yini proqnozla?dırdı?ı mifl?r? (ciddi ??kild? aydın deyildi) b?nz?yir. ?eir movzusunda bir cox bolg? d?yi?ikliyi var. V? bu dem?kdir ki, d?qiq v? aydın bir d?yi?m? proqnoz olunmur.

Karpe Cuqulum v? Terri Pretcetin dediyin? gor?, sa?sa?anlar haqqında bir cox ?eir var. Ancaq bunların hec biri cox etibarlı deyil. Cunki onlar sa?sa?an haqqında el? d? bilikli olmayan c?miyy?t t?r?find?n yazılmı?dır.

Onun quyru?u uzun v? ?yri, tukl?ri qara-a?dır. Ba?ı, onun arxa v? govd?si qara, ciyinl?r v? alt t?r?fi a? r?ngd?dir. Qanadları parlaq mavi olur, ancaq, qanadlarını acanda olduqca a? gorunur. Qanadları il? guclu, sur?tli v? duzgun ucu? h?yata kecirir. Onun s?si gucludur v? "a?ır" cıxır. Omru 30 ild?n 38 il?d?kdir ^[6] . Sa?sa?anlar a?ıllı qu?lardan biri hesab edilir.

Vikianbarda Sa?sa?an il? ?laq?li mediafayllar var.

• Ageing and sexing (PDF; 2.9 MB) by Javier Blasco-Zumeta & Gerd-Michael Heinze Arxivl??dirilib 2017-07-10 at the Wayback Machine
• Feathers of Eurasian magpie Arxivl??dirilib 2018-03-04 at the Wayback Machine

1. ↑ Integrated Taxonomic Information System   (ing.) . 1996.
2. ↑ IOC World Bird List Version 6.3 . 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.3
3. ↑ BirdLife International. " Pica pica " . IUCN Red List of Threatened Species. International Union for Conservation of Nature. 2017. 15 November 2018 tarixind? orijinalından arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 20 July 2018 .
4. ↑ "Species factsheet: Pica pica" . BirdLife International. 21 November 2015 tarixind? orijinalından arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 20 November 2015 . NB ? BirdLife International consider the North American black-billed magpie ( Pica hudsonia ) as a subspecies of Pica pica .
5. ↑ "Corvidae" . Birding in India and South Asia. 18 January 2017 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 10 November 2007 .
6. ↑ Wie alt konnen Vogel werden? Zum Alter von Rabenvogeln http://www.gefiederte-welt.de/TUlEPTEyMzUmQUlEPTc3NzI2MCZVUE9TPTA.html?UID=6F25409DAABDBE175C7E82D671B2F604F4668DCBC8ADA52956 Arxivl??dirilib 2016-09-20 at the Wayback Machine