S?hra

Vikipediya saytından
Naviqasiyaya kec Axtarı?a kec
Dunyanın ?n boyuk s?hraları
Atakama s?hrası, Cili . Peru c?r?yanı, atmosferin a?a?ı qatlarını soyudur v? atmosfer cokuntul?rinin du?m?sin? (ild? 50 mm-d?n d? az) mane olan temperatur inversiyasını yaradır. El? buna gor? d?, bu s?hra Yer kur?sinin ?n quraq yeri hesab olunur.
Namibiya s?hrası

S?hra ? bitki ortuyunun v? heyvanlar al?minin kasadlı?ı il? s?ciyy?l?n?n duz?n s?thli land?aft novudur. Cox quraqlıq, isti havanın gund?lik v? illik temperaturu k?skin f?rql?n?n, illik ya?ıntısı 250 mm-d?n a?a?ı, buxarlanma ya?ıntıdan xeyli cox, guclu kul?k ?s?n, daimi axan cayları olmayan, cox seyr?k bitki ortuyu olan ?razi.

S?hraların iki novu movcuddur: Qum s?hraları v? buz s?hraları.

Qum s?hralarında vah?l?r? (oazisl?r?) d? rast g?linir. Vah?l?r suyun s?th? yaxın yerl?rd? toplanmasından ?m?l? g?lir. Bitkil?r bu yerl?rd? bitir, bunu n?tic?sind? vah? yaranır.

Xususiyy?tl?ri

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

S?hranın ?m?l? g?lm?sinin ?n ba?lıca s?b?bi ya?ıntının buxarlana bil?c?k sudan 7?30 d?f? az olmasıdır. S?hranın ozun?m?xsus iqlimi vardır. Goy uzu aylarla buludsuz olur. Maksimum temperatur +49,5°, +58°-y? catır, gun altında qumun s?thi 90° qızır, illik temperatur amplitudası 90°, gund?lik 30°-y? qalxır. Orta Asiya s?hralarında ya?ıntının illik miqdarı 60?150 mm, M?rk?zi Asiya (T?kl?-M?kan) 9 mm, tropik s?hralarda is? h?r yerd? 100 mm-d?n azdır. [1]

?imali Afrika v? ?r?bistan s?hralarında bir nec? il ?rzind? ya?ı? du?m?y?n yerl?r d? vardır. S?hraların z?bt etdiyi ?razi butun qurunun t?qrib?n 30%-ni tutur. S?th qurulu?una gor? s?hralar qumlu, da?lı, gilli v? ?oranlı s?hralara bolunur. Qarlı s?hralar da movcuddur ( Antarktida v? Arktikada ). ?n m??hur s?hra Afrikanın dem?k olar ki butun ?imalını ?hat? ed?n Saxara s?hrasıdır. Dunyanın ?n iri duzlu s?hrası Salar-De-Uyuni s?hrasıdır .

?sti s?hralarda temperatur gunduz +50 °C-d?n yuxarı, gec? is? 0 °C-d?n a?a?ı ola bil?r.

S?hralarda illik ya?ıntının miqdarı cox a?a?ı olur.

Amerika s?hralarında ?n cox rast g?lin?n bitki kaktusdur.

Az?rbaycanda v?ziyy?t

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Az?rbaycan Respublikası ucun s?hralar xarakterik deyil. Burada s?hraya yaxın land?aft fraqmentl?ri Ab?eron yarımadasında , Kur-Araz ovalı?ında, Naxcıvan -nın Araz boyu ?razisind? t?saduf edilir.

  1. M?mm?dov Q.?. X?lilov M.Y. Ekoloqların m?lumat kitabı. "Elm" n??riyyatı. Bakı: 2003. 516 s.

H?mcinin bax

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]