Qabıllı

Vikipediya saytından
Naviqasiyaya kec Axtarı?a kec
Qabıllı
39°25′42″ ?m. e. 45°06′46″ ?. u.
Olk?
Tarixi v? co?rafiyası
Saat qur?a?ı
?halisi
?halisi
  • 1.079 n?f.
Qabıllı xəritədə
Qabıllı
Qabıllı

Qabıllı (?vv?lki adı: Qarabullu ) ? Az?rbaycan Respublikası Naxcıvan Muxtar Respublikasının K?ng?rli rayonunda k?nd. [1] Az?rbaycan Respublikası Milli M?clisinin 1 mart 2003-cu il tarixli, 423-IIQ saylı Q?rarı il? Naxcıvan Muxtar Respublikasının ??rur rayonunun Qıvraq k?nd inzibati ?razi dair?si t?rkibind?ki Qarabullu k?ndi Qabıllı k?ndi adlandırılmı?dır. [2]

?razisind? poliqorskit gil yata?ı var.

Qabıllı etnogenezi kitabına ?sas?n, k?ndin t?m?li t?qrib?n 1792-ci ild? qoyulub. Qabıllı k?ndi 13 tayfanı ozund? birl??dirir:

1. Eyvazalı tayfası 2. Qaraqoyunlu tayfası 3. Qurbanovlar 4. ?brahimovlar 5. Heyd?r u?a?ı 6.?lim?rdan 7. Alıverdi tayfası 8. Qacarlar (Q?c?ril?r) 9. Huseyin u?a?ı 10. Seyidl?r 11. Niftulla u?a?ı 12. Sub?li tayfası 13. Hadılı tayfası;

29 mart 2005-ci ild? Qabıllı k?ndi Qıvraq k?nd inzibati ?razi dair?si t?rkibind?n ayrılaraq, h?min k?nd m?rk?z olmaqla, Qabıllı k?nd inzibati ?razi vahidi yaradılmı?dır. [3]

1833-cu ilin statistikasına gor?, Qabıllı k?ndi 72-si ki?i v? 80-ni qadın olmaqla 30 evd?n ibar?t olub. (Viktor Qriqoryev "Naxcıvan ?yal?tinin statistik (hesablama) t?sviri" kitabı. (2005)-ci ild? 1079 (Naxcıvan ensklopediyası ikinci cild), (2009))-cu ild? 1143 n?f?rdir. [4]

K?ndin Gork?mli ??xsiyy?tl?ri

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

?nfrastruktur

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

K?ndd?ki rabit? evind? 2011-ci ild? 160 nomr?lik elektron ATS qura?dırılmı?dır. [5]

Qabıllı Gun?? Elektrik Stansiyası

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

2019-cu ilin fevralın 22-d? K?ng?rli rayonunun Qabıllı k?ndind? yeni Gun?? Elektrik Stansiyası istifad?y? verilmi?dir. Stansiyada dunyada q?bul olunmu? son model muasir panell?r qura?dırılıb. ?u?? tipli bu panell?rin elektrik verili?i aluminium panell?r? nisb?t?n daha yuks?kdir. Eyni zamanda bu panell?r imkan verir ki, stansiya qurulark?n daha az torpaq sah?sind?n istifad? olunsun. 4,7 hektar ?razid? qurulmu? rentabelli Gun?? Elektrik Stansiyası muxtar respublikamızın inki?afına, dayanıqlı elektrik enerjisi t?minatına v? yeni mut?x?ssisl?rin hazırlanmasına imkan ver?c?kdir.

Stansiyada yeraltı a?a?ı v? yuks?k g?rginlikli x?tl?r, el?c? d? rabit?, mu?ahid? v? idar?etm? sistemi ucun optik kabel x?tl?ri c?kilib. ?dar?etm? binası 35 kilovoltluq kommutasiya avadanlıqları il? t?min edilib. Yaxınlıqda yerl???n 110/35/10 kilovoltluq "Qıvraq" yarımstansiyasına qo?ulmaq ucun 2 kilometr uzunlu?unda 35 kilovoltluq elektrik x?tti c?kilib, ?razi c?p?rl?nib, siqnalizasiya v? video-mu?ahid? qur?uları il? t?min olunub. Qura?dırılan yeni meteoroloji stansiya ?razid? hava ??raitin?, ya?ıntının v? rutub?tin miqdarına n?zar?t etm?y? imkan verir.

2 meqavat gucund?ki Gun?? Elektrik Stansiyasının tikintisi Naxcıvan Muxtar Respublikasının Dovl?t Energetika Xidm?ti il? ?svecr?nin "Pure Energy Development" SARL ?irk?ti arasında 2018-ci ild? imzalanmı? muqavil? ?sasında h?yata kecirilib. ?l ?rzind? 3 milyon kilovat-saat elektrik enerjisi istehsal edil?c?k stansiyada tikinti-qura?dırma i?l?ri qısa mudd?td? v? yuks?k keyfiyy?tl? aparılıb, 7452 "?u??-?u??" tipli gun?? panell?ri, h?r birinin gucu 50 kilovat olan 41 invertor, ic?risind? kommutasiya aparatları v? dig?r elektrik avadanlıqları qoyulmu? 2 ?d?d 35/0,4 kilovoltluq transformator yarımstansiyası qura?dırılıb v? idar?etm? binası tikilib.

Qabıllı gun?? panell?ri il? i?l?y?n yeni subartezianı

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

60 metr d?rinliyi olan subartezian quyusunun gunluk su verimi 8,5 tondur. Su nasosunun elektrik t?minatı qura?dırılan 2 gun?? paneli vasit?sil? h?yata kecirilir. Bu da Gun?? Elektrik Stansiyasının yaxınlı?ında salınmı? badam ba?ının v? ya?ıllıq zola?ının su t?minatının od?nilm?sin? imkan ver?c?kdir. K?ng?rli Rayon ?cra Hakimiyy?tinin ba?cısı Kamal ?l?kb?rov Gun?? Elektrik Stansiyasının v? subartezian quyusunun istifad?y? verilm?sin? gor? rayon ictimaiyy?ti adından Ali M?clisin S?drin? minn?tdarlıq edib.

Qabıllı poliqorskit gil yata?ı

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

K?ng?rli r-nu ?razisind?, Qıvraq k?ndind?n 5 km ?imal q?rbd?, Qabıllı k?ndinin ??rqind?dir. Geoloji qrulu?unda Ust Miosnin Sarmat m?rt?b?sinin sarımtıl-boz, acıq q?hv?yi, r?ngli poliqorskit gill?ri v? dorduncu dovrun gil v? gilc?l?ri i?tirak edir.Yatak tcktonik c?h?td?n orta Araz tor?m? muldasının ?imal q?rb hiss?sind? yerıl??ir. Sah. 4 kv. faydalı qatın qalınlı?ı 161-dir. Poliqorskit gill?ri k?rpic, kir?mit. m?sam?li bloklar, drenaj boruları, uzluk plit?l?r v? aqloparit istehsalına yararlıdır. Yata?ın s?naye ehtiyatı 992 min m³ -dir.

Qabıllı co?rafiyası

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Qabıllı k?ndi ?sas?n da?lıq relyef? malik olmaqla, K?nd ?imaldan D?r?l?y?z silsil?sinin qollarından olan T?n?n?m da?ları il? ?hat?l?n?r?k c?nubdan Araz cayına do?ru istiqam?tl?nir. Muxtar Respublikanın h?r yerind? oldu?u kimi, iqlimi k?skindir ? yayda cox isti, qı?da soyuq olur. K?ndin ?imal-q?rbi il? sıralanan caylaqlar yerli bitki ortuyunu ?sas?n otlaqlar v? kolluqlar il? t?msil edir. 1, 2, 3, 4, 5-ci caylaqdan sonra "Boyuk t?p?" ?n yuks?k t?p? zirv?sidir. Ekoloji sistemind? d?yi?ikl?rin t?siri n?tic?sind?, 30 ild?n b?ri bu caylaqlardan sel axmır. Halbuki, sovet dovrund? guclu ya?ıntıların da?lardan g?tirdiyi sel, caylaqları doldurar, boyuk bula?a dolar v? k?nd su da?qınına m?ruz qoyardı. Bu zaman caylaqlar arası otlaq ?razil?rd? k?ndin iri v? xırda buynuzlu heyvanları qurtarılmaq ucun gozl?y?rdi. Caylaqlarboyu maili duz?nlikl?rd?n boyuk t?p?y? q?d?r olan ?razil?rd?, yaz aylarında murcalıq, gob?l?k, donbalan sezonu ba?layar. Torba v? katanka simind?n duz?ldilmi? mıx (yer qazmaq ucun al?t) gotur?n u?aqlar onc? kicik t?p?, sonra is? caylaqlardan boyuk t?p?y? q?d?r olan ?razil?r? yayılaraq gob?l?k, donbalan, murcalıq toplayardılar. Murcalı?ın v? caylaq otunun sudund?n hazırlanan saqqız h?m xeyirli h?m d? xususil?zz?ti olardı. Toplanan gob?l?k v? donbalanlar ist?y? gor? so?an v? ya yumurta il? qızardılır v? bu oz?l qoxu v? l?zz?tin dadı cıxardılardı. Caylaq yamaclarından toplanan K?klikotu cayının is? qı? xususi yeri vardır. K?ndin ?imal-??rq hiss?si kicik t?p? , kaftarlı qaya, c?nuba do?ru is? "sarılıq" adlanan gilli ?razi il? ?hat? olunur. Sarılıq, yaz ayları qız v? g?linl?rin axı?dı?ı, ?omun v? q?zaya?ı sezonu il? yadda?larda h?kk olunmu?dur. Bu bitkil?r yumurta v? so?an il? qovrularaq yeyil?rdi. Ayaqustu aclı?ı gid?rm?k ucun d?v?dabanı bitkisinin kokund?ki so?anaqlardan qida kimi istifad? edilirdi. Sarılıqda movcud olan mualic?vi bitkil?rd?n biri d? Cil?da?ı'dır. ?sas?n quyruq piyi il? doyul?r?k qarı?dırılan bu bitki m?lh?mi sınıq v? yaralar ucun mualic?vi ?h?miyy?t? sahibdir. C?nub-q?rb? do?ru yarqan, a?ıl altı, qazan altı, e???k ol?n, gul bulaq adı il? tanınan ?razil?rd? k?ndin t?ss?rufat sah?l?ri yer alır. Suvarma i?i k?hrizl?r, ??rqi Arpacay kanalı v? Araz cayı uz?rind? qurulan nasoslar vasit?sil? h?yata kecirilir.

H?mcinin bax

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Xarici kecidl?r

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]
  1. Az?rbaycan Respublikasının inzibati ? ?razi bolgusu. M?lumat toplusu. Bakı ? 2013. 488 s?h
  2. "Naxcıvan Muxtar Respublikası ??h?r v? rayonlarının inzibati ?razi bolgusund? qism?n d?yi?iklikl?r edilm?si haqqında Az?rbaycan Respublikası Milli M?clisinin 1 mart 2003-cu il tarixli, 423-IIQ saylı Q?rarı" . 2022-03-26 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2022-06-29 .
  3. "Naxcıvan Muxtar Respublikasının b?zi rayonlarının inzibati ?razi bolgusund? qism?n d?yi?iklikl?r edilm?si haqqında Az?rbaycan Respublikasının Milli M?clisinin 29 mart 2005-ci il tarixli, 874-IIQ nomr?li Q?rarı " . e-qanun.az (az?rb.) . e-qanun.az. 29 mart 2005. 24 iyun 2016 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 24 iyun 2016 .
  4. Az?rbaycan Respublikası ?halisinin siyahıyaalınması 2009-cu il. I cild. Bakı ? 2010.
  5. Qabıllı k?ndind? rabit? evi yeni binaya kocurulmu?dur [ olu kecid ]