| Q?mb?r Huseynli
|
|---|
 |
| Do?um tarixi
|
16 aprel
1916
(
1916-04-16
)
|
| Do?um yeri
|
|
| V?fat tarixi
|
31 iyul
1961
(
1961-07-31
)
(45 ya?ında)
|
| V?fat yeri
|
|
| F?aliyy?ti
|
b?st?kar
|
| Mukafatları
|
 1959
|
Q?mb?r M???di Muxtar o?lu Huseynli
(
16 aprel
1916
,
Yelizavetpol
?
31 iyul
1961
,
Bakı
) ?
Az?rbaycan
b?st?karı,
Az?rbaycan SSR ?m?kdar inc?s?n?t xadimi
(1961),
G?nc? Dovl?t Filarmoniyasının
v? Az?rbaycan Dovl?t Radio Verili?l?ri komit?si n?zdind? Xalq Cal?ı Al?tl?ri Orkestrinin b?dii r?hb?ri.
Q?mb?r Huseynlinin
G?nc?
??h?rind?ki q?birustu abid?si.
Q?mb?r Huseynli 16 aprel 1916-cı ild?
G?nc?d?
d?mirci M???di Muxtarın ail?sind? anadan olub. 1925-ci ild? G?nc?d?ki birinci d?r?c?li m?kt?bd? t?hsil alma?a ba?layanda balaca Q?mb?r artıq Seyid ?zim ?irvaninin, Abbas S?hh?tin, Mirz? ?l?kb?r Sabirin bir cox ?eirl?rini ?zb?r bilirdi. G?nc?nin musiqi muhiti, cal-ca?ır m?clisl?ri, xususil? Qaraba? el ??nlikl?ri v? konsertl?r? d?v?t olunan gork?mli xalq s?n?tkarlarından Cabbar Qarya?dıo?lu, Seyid ?u?inski, Bulbul, Malb?yli H?mid, Xan ?u?inski, Qurban Pirimov, M???di C?mil ?mirov v? ba?qalarının cıxı?ları musiqiy? sonsuz mara?ı olan balaca Q?mb?r? boyuk t?sir gost?rirdi. O dovrd? G?nc?d? tez-tez a?ıq musiqisi gec?l?ri d? t??kil olunurdu. A?ıq ?slam Yusifov, A?ıq ?s?d, Bozalqanlı Huseyn, A?ıq Na?ı, Teymur Huseynov, A?ıq Q?dir v? ba?qalarının sazlı-sozlu dunyası balaca Q?mb?rin musiqi s?n?tin? olan mara?ını daha da artırırdı.
1927-ci ild? orta m?kt?bd? oxuya-oxuya G?nc? orta ixtisas musiqi m?kt?binin tar sinfin? q?bul olunur. 1929-cu ild? is? G?nc? pedaqoji texnikumuna daxil olur. T?hsil ill?rini sonralar Az?rbaycanın boyuk b?st?karı olan Fikr?t ?mirov v? tarz?n Z?rif Qayıbovla birg? addımlayırdı. "Rast"ı, "?ur"u, "Zabul segahı"nı v? ba?qa mu?amları tarda m?har?tl? ifa ed?n g?nc v? istedadlı Q. Huseynli h?l? t?l?b? ik?n a?ıq v? el havalarını toplayıb nota alırdı.
H?yatın n?bzini musiqiyl? tutanda…
1934-cu ild? texnikumun tar sinfini f?rql?nm? diplomu il? bitir?n Q?mb?r pedaqoji kollektivin q?rarı il? t?hsilini davam etdirm?k ucun Bakıya gond?rilir. Ona Bakı Musiqi Texnikumunun violoncel sinfind? t?hsil almaq t?klif olunanda t?r?ddud etm?d?n razılıq verir. ?ki il mudd?tind? tanınmı? musiqi pedaqoqu A. S. ?vartsın violoncel sinfind? t?hsil alır. Q?rb olk?l?rind? geni? yayılan bu al?ti oz fitri istedadı il? "ozununkul??dirm?yi" bacarır.
Lakin Q?mb?rin musiqi b?st?l?m?y? olan h?dsiz mara?ı onu bir an bel?, rahat buraxmır. Bu c?h?t o dovrd? texnikumda calı?an gork?mli musiqi pedaqoqlarının da diqq?tind?n yayınmır. Q?mb?ri orta ixtisas m?kt?binin b?st?karlıq ?ob?sin? kecirirl?r. O, burada Q. Z. Buru?teynin sinfind? t?hsilini davam etdirir. Cox kecmir ki, Q?mb?rin b?st?karlıq ucun cox z?ruri olan qabiliyy?tl?ri ozunu gost?rir. O, gork?mli dramaturq C?f?r Cabbarlının sozl?rin? "Tell?r oynadı" romans-mahnısını b?st?l?yir. 50 ild?n cox bir mudd?td? a?ızlardan du?m?y?n bu goz?l vokal ?s?ri il? g?nc Q?mb?r istedadlı bir b?st?kar olaca?ını t?sdiql?yir.
1939-cu ild? Q?mb?r Huseynli milli musiqimizin be?iyi olan ?u?anın Musiqi Texnikumuna direktor v?zif?sin? gond?rilir. O, burada c?mi bir il calı?sa da, ?h?miyy?tli i?l?r gorm?y? muv?ff?q olur.
Bir il sonra Q?mb?r Huseynlini yenid?n Bakıya d?v?t edirl?r. O, filarmoniyanın n?zdind? f?aliyy?t gost?r?n Az?rbaycan Xalq Cal?ı Al?tl?ri Orkestrind? dirijor kom?kcisi v?zif?sind? calı?maqla yana?ı, Uzeyir b?yin tovsiy?si il? h?min ill?rd? yaranan Sazcı Qızlar Ansamblının h?m t??kilatcısı, h?m d? b?dii r?hb?ri i?l?yir.
G?nc b?st?kar 1951-ci ild? yenid?n A. Zeynallı adına Bakı Orta ?xtisas Musiqi m?kt?binin b?st?karlıq ?ob?sin? daxil olaraq professor B. ?. Zeydmanın sinfind? t?hsilini davam etdirir. Uc ild?n sonra tanınmı? ?air Mirmehdi Seyidzad?nin librettosu ?sasında diplom i?i kimi "Qızıl qu?" operasını yazaraq, 1954-cu ild? h?min m?kt?bi muv?ff?qiyy?tl? bitirir.
Gork?mli b?st?karın yaradıcılı?ında mahnı v? romans yaradıcılı?ı muhum yer tutur. Unudulmaz s?n?tkarın romans lirikasının zirv?si sayılan "Ay i?ı?ında", "Gec?l?r uzanaydı", "?lk m?h?bb?t", "Du?ur yadıma", "Gul?-gul?", "S?n-s?n" v? s. ?s?rl?rind?ki z?rifliy? heyran qalmamaq mumkun deyil.
Ancaq b?st?karın mahnı c?l?ngind? oz t?rav?ti, xalq t?ran?l?ri il? konull?r ox?ayan, butun dunyanı diyar-diyar dola?an bir s?n?t incisi d? var ? "Cuc?l?rim". Q?mb?r Huseynli dey?nd? "Cuc?l?rim", "Cuc?l?rim"in s?dası yayılanda is? Q?mb?r Huseynli yada du?ur. ?air Tofiq Mut?llibovla birg? h?l? 1948-ci ild? bu goz?l s?n?t incisini yaratmaq boyuk s?n?t u?uru idi.
"Cuc?l?rim" o vaxtdan indiy? q?d?r dunyanın 100-d?n cox xalqının dilin? t?rcum? olunub. Dunyada "Cuc?l?rim" q?d?r geni? yayılan, yuz milyonlarla u?aqların v? boyukl?rin ? muxt?lif n?sill?rd?n olan adamların zovqunu ox?ayan ikinci bir Az?rbaycan mahnısı yoxdur. S?n?t?unasların, s?n?t bilicil?rinin yekdil r?yin? gor?, indiy? kimi "Cuc?l?rim" q?d?r oz mu?llifini butun dunyada tanıtdıran ikinci mahnı olmayıb. Bu mahnı sanki Az?rbaycanın "vizit v?r?qi"n? cevrilib. 1955-ci ilin payızında sovet numay?nd? hey?ti ?svecr?d? qar?ılanark?n qonaqları bir qrup ?svecr? m?kt?blisi "Cuc?l?rim" mahnısının ifası il? salamlayır. Bu, Az?rbaycan musiqisinin s?rh?dl?ri a?ması dem?k idi. Vaxtil? kino xadiml?rimiz Fransada olark?n dunya ?ohr?tli Carli Caplin g?l?nl?rin Az?rbaycandan olduqlarını bil?nd? piano arxasına kec?r?k "Cuc?l?rim"i ifa edir v? qonaqlara uz tutuaraq deyir: "Dem?k siz bu melodiyanın v?t?nind?nsiniz?! M?nd?n o b?xt?v?r b?st?kara salam yetirin!"
Simli kvartet, fortepiano ucun pyesl?rin, dram tama?alarına musiqinin v? mahnıların, o cuml?d?n dunyanın bir cox olk?sind? m??hur olan
"Cuc?l?rim" mahnısının
mu?llifidir.
2007-ci ild? onun h?yat v? f?aliyy?tind?n b?hs ed
Q?mb?r Huseynli
adlı qısametrajlı s?n?dli film c?kilmi?dir.
25 noyabr 2015-ci ild?
Az?rbaycan Respublikasının Prezidenti
?lham ?liyev
Q?mb?r Huseynlinin 100 illik yubileyinin kecirilm?si haqqında
s?r?ncam
imzalamı?dır
[1]
.
2018-ci ilin yanvarında
G?nc?d?
b?st?karın heyk?li ucaldılıb.
[2]
- "S?n?t f?daisi".
Vidadi X?lilov
. Omur yollarında. Bakı: N?rgiz, 2012. ? s?h. 163.