Pektusan da?ı

Vikipediya saytından
Naviqasiyaya kec Axtarı?a kec
Pektusan da?ı
kor. 白頭山 , cin. ?白山
Pektusan dağı, aprel 2003-cü il. NASA-dan görünüş.
Pektusan da?ı, aprel 2003-cu il. NASA-dan gorunu?.
Umumi m?lumatlar
Da? sistemi Mancjuro-Koreya da?ları
Da? silsil?si Canbay?an
Mutl?q hundurluyu 2744 [1]
Nisbi hundurluyu 2.593 m
Yerl??m?si
41°59′34″ ?m. e. 128°04′38″ ?. u.
Olk?l?r
Pektusan dağı xəritədə
Pektusan dağı
Pektusan da?ı
Pektusan dağı xəritədə
Pektusan dağı
Pektusan da?ı
Vikianbarın loqosu  Vikianbarda ?laq?li mediafayllar

Pektusan da?ı v? ya Baytou?an da?ı ? Potensial olaraq Koreya Xalq Demokratik Respublikasının (Yanqando ?yal?ti) v? Cinin (Szilin ?yal?ti) s?rh?dind? yerl???n aktiv vulkandır. Da? d?niz s?viyy?sind?n 2744 m hundurluy? malikdir v? Mancjuro-Koreya da?larının ?n yuks?k noqt?sidir. H?mcinin butun Mancuriya v? Koreya yarımadasının ?n yuks?k noqt?sidir. [2]

Koreya dilind? Pektusan ( kor. 白頭山 ) "a?ba? da?" m?nasını bildirir. Cin dilind? Canbay?an ( cin. ?白山 ) v? mancur dilind? Qolmin ?anqiyan Alina ( manc. {{{2}}} ) "?b?di a? da? " m?nasını bildirir.

Vulkanın Koreya ?razisin? du??n hiss?sind? 1959-cu ild? Koreyanın ?n boyuk qoru?u yaradılmı?dı. Daha sonralar Cin t?r?find?n t?bii qoruq yaradılmı?dır. 1979-cu ild? onlar beyn?lxalq biosfer qoru?una birl??mi?dil?r.

Co?rafiyası

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Vulkanın kraterind? da?ın zirv?sind? Chonji golu yerl??ir. Sunqari cayı da oz ba?lan?ıcını bu gold?nm goturur. Vulkanın yamaclarında h?mcinin Tumınszyan v? Yaluszyan caylarının m?nb?l?ri yerl??ir.

Da? t?xmin?n onun m?rk?zi hiss?sinin altında yerl???n maqmanın qalxmasına gor? ild? 3 millimetr qalxır. ?n yuks?k hiss? ild? t?xmin?n 8 ay qarla ortulu v?ziyy?td? olur. 1800 metr? q?d?r yastı yamaclar yerl??ir. Kalderanı ?hat? ed?n zirv?l?rd?n 16-sı 2500 metrd?n yuks?kdir. Guman edilir ki, krater 969-cu ild? (± 20 il) 7 ballıq guclu puskurm? n?tic?sind? yaranmı?dır. [3] Hovz?si 96 km³-? b?rab?rdir.

Vulkan f?allı?ı d?f?l?rl? mu?ahid? olunmu?dur. Puskurm?l?r 1597-ci ild? (bu puskurm?nin kulu h?tta Hokkaydo adasının c?nub hiss?sind? tapılmı?dı), h?mcinin 1668 v? 1702-ci ild? ba? vermi?dir. Son puskurm? 1903-cu ild? (da?ların v? qazların atılmasıyla partlayı?lar) mu?ahid? olunmu?dur. [4]

Zirv?d? orta illik temperatur ortalama ?8,3 °C t??kil edir. Yayda temperatur 18 °C-? q?d?r qalxa bil?r. Amma qı?da ?48 °C-? q?d?r du?? bilir. Kul?yin orta sur?ti 11,7 m/san, orta rutub?t ? 74 %-dir. Son onillikl?r ?rzind? yay vaxtında qar papa?ının guclu azaldılması ??klind? iqlimin istil??m?sinin effektl?ri mu?ahid? olunur.

Da? h?r iki olk? sakinl?ri arasında muq?dd?s hesab edilir. Pektusan da?ı Koreya Xalq Demokratik Respublikasının v? Koreya Respublikasının milli himnl?rinin m?tnind? d? xatırlanır.

Da? q?dim kitablarda daxatırlanır. H?mcinin muxt?lif adların altında Xou Xan?uda da rast g?linir. Muasir ad Szin sulal?l?ri dovrund? mohk?ml?nmi?dir.

?imali koreya ?fsan?sin? gor?, s?malardan da?a Xvanun enmi?dir. Kocosonun birinci Koreya dovl?tinin banisinin atası idi. Bundan ba?qa, Kim Cen ?rin r?smi t?rcumeyi-halı iddia edir ki, o, Chonji golunun ?trafında do?ulmu?dur. Vulkanı ?hat? ed?n kraterin biri 1992-ci ild? dovl?t heyk?lt?ra?ı Xyandobon t?r?find?n 216 metr enl? sındırılmı? v? boyuk yazılar il? yazılmı?dı: "Pektusan, ?nqilabların Muq?dd?s da?ı (Kim Cen ?r. 16 fevral 1992-ci il)". Pektu t?sviri Koreya Xalq Demokratik Respublikasının gerbini b?z?yir.

  1. "GLOBAL VOLCANISM PROGRAM" . 2011-08-24 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2016-11-09 .
  2. "白頭山 (아시아 산) [白頭山]" (koreya) . Korea Britannica. 2011-08-26 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2010-05-24 .
  3. Horn, Susanne. "Volatile emission during the eruption of Baitoushan Volcano (China/North Korea) ca. 969 AD". Bulletin of Volcanology. 61 (8). 2000: 537?555. doi : 10.1007/s004450050004 .
  4. Global Volcanism Program | Changbaishan | Summary Arxivl??dirilib 2011-08-24 at the Wayback Machine   (ing.)

Xarici kecidl?r

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]