Bu, yaxşı məqalədir. Daha çox məlumat üçün klikləyin.

Osman a?a Gulm?mm?dov

Vikipediya saytından
Naviqasiyaya kec Axtarı?a kec
Osman a?a Gulm?mm?dov
??xsi m?lumatlar
Do?um tarixi 16 avqust 1892 ( 1892-08-16 )
Do?um yeri
V?fat tarixi 1 noyabr 1950 ( 1950-11-01 ) (58 ya?ında)
V?fat yeri
V?t?nda?lı?ı
H?yat yolda?ı N?zak?t xanım
U?aqları X?z?r, Mahmud, Erdal, Turkan, Fatma Lal?, Yuks?l.
Atası Gulm?mm?d a?a
H?rbi f?aliyy?ti
M?nsubiyy?ti Rusiya imperiyası (1914-1917)
Az?rbaycan Cumhuriyy?ti (1918-1920)
Türkiyə Turkiy?
Qo?un novu Az?rbaycan Cumhuriyy?ti Quru Qo?unları
Turkiy? Quru Qo?unları
Xidm?t ill?ri 1914-
Rutb?si Albay
Doyu?l?r Birinci Dunya muharib?si (1914-1917)
Kurd?mir doyu?l?ri (1918)
Bakı doyu?u (1918)
Qaraba? h?r?katı (1918)
?sg?ran doyu?u
Qaraba? usyanı (1920)
Turkiy? ?stiqlaliyy?t Muharib?si (1920-1923)
T?ltifl?ri 2-ci dərəcəli "Müqəddəs Georgi" xaçı 3-cü dərəcəli "Müqəddəs Georgi" xaçı 4-cü dərəcəli "Müqəddəs Georgi" xaçı 5-ci dərəcəli "Məcidiyyə" ordeni "İstiqlaliyyət" medalı Medal of St. George

Osman a?a Gulm?mm?dov ( 16 avqust 1892 , Yuxarı Salahlı , Qazax q?zası ? 1 noyabr 1950 , Qars , Qars ili ) ? Car Rusiyası nın v? Az?rbaycan Cumhuriyy?tinin zabiti, Turkiy? Silahlı Quvv?l?rinin polkovniki.

Birinci Dunya muharib?si nd?, Bakı doyu?u nd?, ?sg?ran doyu?und? , Aprel i??alından sonra i??ala qar?ı ba? tutmu? Qaraba? usyanında v? Turkiy? ?stiqlaliyy?t Muharib?sind? i?tirak edib.

Birinci Dunya Muharib?si nd? gost?rdiyi q?hr?manlı?a gor? ikinci, ucuncu v? dorduncu d?r?c?li "Muq?dd?s Georgi" xacı, ikinci, ucuncu v? dorduncu d?r?c?li "Muq?dd?s Georgi" medalları il?, Bakı doyu?und? gost?rdiyi q?hr?manlı?a gor? "M?cidiyy?" ordeni il?, Turkiy? ?stiqlaliyy?t Muharib?sind? gost?rdiyi q?hr?manlı?a gor? is? "?stiqlal" medalı il? t?ltif edilib.

H?yatı

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Osman a?a Gulm?mm?d a?a o?lu 1892-ci il avqustun 16-da Yelizavetpol quberniyasının Qazax q?zasındakı Salahlı k?ndind? anadan olub. [1]

Doyu? yolu

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Car Rusiyasında

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

H?rbi xidm?tin? 1914-cu ilin sentyabrında konullu olaraq Qafqaz Yerli Atlı Diviziyası nın t?rkibind? olan Tatar suvari alayı nda ba?layıb. Bu alayın t?rkibind? o, 1917-ci ilin avqust ayına q?d?r Avstriya v? Rumıniya c?bh?l?rind? olan h?rbi ?m?liyyatlarda i?tirak edib [2] . H?rbi xidm?t? sıravi ?sg?r kimi ba?layıb. 1915-ci ild? kicik uryadnik rutb?sin? layiq gorulub. 1915-ci ilin fevral ayında Avstriya c?bh?sind? Brigen ??h?ri u?runda ged?n doyu?l?rd? yaralanıb. 1916-cı il mart ayının 22-d? ba? uryadnik v? 1917-ci ilin iyunun 29-da milis-yunkeri rutb?si il? t?ltif olunub. C?bh?d? gost?rdiyi q?hr?manlıqlara gor? ikinci, ucuncu v? dorduncu d?r?c?li "Muq?dd?s Georgi" xacı [3] [4] , ikinci, ucuncu v? dorduncu d?r?c?li "Muq?dd?s Georgi" medalı il? t?ltif olunub [5] [6] .

Az?rbaycan Cumhuriyy?tind?

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

1917-ci ilinj payızında Qafqaz Yerli Atlı Diviziyası nın alayları Qafqaza geri dondul?r. 1917-ci ilin ilin dekabrın 11-d? Xususi Zaqafqaziya Komit?sinin q?rarı il? az?rbaycanlılardan ibar?t Mus?lman Korpusu yaradılır [7] . ?lia?a ?ıxlinski nin r?hb?rlik etdiyi [8] korpusun t?rkibin? Tatar suvari alayı da daxil olur [9] . Osman a?a bu alayın t?rkibind? xidm?tini davam etdirir. Mus?lman Korpusu uzr? h?rbi rutb?l?r haqqında 1918-ci il 16 may tarixli 26 saylı ?mr il? Gulm?mm?dova star?inalıq imtiyazı il? porucik rutb?si verildi, v?zif?si yuks?ldil?r?k ucuncu boluyun komandiri t?yin olundu [10] . 1918-ci ild? Az?rbaycan Cumhuriyy?ti elan olunduqdan sonra iyunun 26-da Mus?lman Korpusu ?lahidd? Az?rbaycan Korpusu adlandırılır v? Az?rbaycan Xalq Cumhuriyy?tinin Milli Ordusunun ?sası qoyulur. [11]

1918-ci ild? Kurd?mir , Mususlu, Sanqacal doyu?l?rind? bol?evikl?r? qar?ı vuru?ub. Avqustun 17-d? Tatar suvari alayının bir boluyun? Balaxanı k?ndind?n ?imal q?rbd? yerl???n t?p?ni tutmaq ?mri verildi. Kornet Gulm?mm?dov k??fiyyata gond?rildi. Qar?ı t?r?fin movqel?rini oyr?n?nd?n sonra o, onların arxasında vahim? yaratmaq v? bununla da hucum ed?n boluyun i?ini asanla?dırmaq ucun suvari boluk h?ml? etdi [12] . ?lb?yaxa doyu?l? n?tic?l?n?n h?ml? t?p?nin tutulması, burada movqe tutmu? erm?ni-rus d?st?sinin m??lub edilm?si il? bitdi. Du?m?nin 1 zabit h?kimi, 49 ?sg?ri ?sir goturuldu, 3 pulemyot q?nim?t kimi ?l? kecirildi [13] . Bakı doyu?und? i?tirak edib. Doyu?l?rd? gost?rdiyi igidliy? gor? Osman a?a Gulm?mm?dova kornet suvari qo?ununda birinci zabit rutb?si v? general Nuru pa?anın ?mril? Osmanlının be? qılınclı "M?cidiyy?" ordeni verildi [14] [15] [16] .

1918-ci il sentyabrın 15-d? Bakı i??aldan azad olunduqdan sonra [17] 1918-ci il sentyabrın 23-d? Qaraba? h?r?katı ba?layıb [18] Qaraba? h?r?katına qatılan quvv?l?r? 9-cu v? 106-cı turk alayları, milli konullu birlikl?r v? I Az?rbaycan diviziyası daxil idi [19] . Osman a?a bu doyu?l?r? Tatar Atlı Alayının t?rkibind? olan atlı boluyun komandiri kimi qatılıb. [20] 1919-cu ilin yanvar ayında keciril?n baxı?-yoxlamasında onun sıralarında doyu?duyu birinci Az?rbaycan suvari alayı h?rbi nazirin ??xsi t???kkurunu qazanır [21] . Az?rbaycan Cumhuriyy?ti hokum?tinin h?rbi rutb?l?r haqqında 1919-cu il 16 may tarixli 26 saylı ?mri il? Osman a?a Gulm?mm?dov h?rbi ?uca?tl?rin? gor? star?inalıq imtiyazı il? porucik rutb?si verildi [22] , v?zif?si yuks?ldil?r?k ucuncu boluyun komandiri t?yin olundu [23] . 1919-cu il iyunun 26-da I Cavan?ir piyada alayından I Tatar Atlı Alayına kecirilib [24] . Denikin quvv?l?rinin Az?rbaycana hucumu t?hluk?si oldu?u ucun v? ?imal s?rh?dl?rini qorumaq ucun 1919-cu ilin iyul ayında Osman a?anın xidm?t etdiyi I Tatar Atlı Alayı xidm?t ucun Qusara gond?rilir [23] .

1920-ci ilin martın 21-d? erm?ni-da?nak quvv?l?ri ?sg?ran da yerl???n Cavan?ir piyada alayının movqel?rin? q?fil hucum ed?r?k, ?sg?ran kecidini ?l? kecirib usyana ba?ladılar [25] . Daha sonra Az?rbaycan ordusu ?sg?ran istiqam?tind? geni?miqyaslı hucuma ba?layır [26] . Milli ordunun zabiti kimi Osman a?a Gulm?mm?dov da, suvari alayın t?rkibind? 30 martda G?nc?y? g?lir [23] . Daha sonra is? bu doyu?l?rd? i?tirak edir [27] . ?sg?ran da ba?layan ?idd?tli doyu?l?r Az?rbaycan ordusunun q?l?b?si il? yekunla?ır. Aprel ayının ortalarına q?d?r davam ed?n doyu?l?rd? du?m?n quvv?l?ri butunlukl? m?hv edilir [28] .

Soldan: M?mm?d A?polad , Baba b?y Behbud , M?mm?d Qazax . Oturanlar, sa?dan: Osman Qazax, ?yyub Sayqın

Az?rbaycan Cumhuriyy?ti nin i??alı ndan [29] sonra Az?rbaycanın bir nec? bolg?sind? i??ala qar?ı usyanlar ba? tutur [30] [31] . Osman a?anın xidm?t etdiyi I Tatar Atlı Alayı, Cavan?ir Piyada Alayı v? dig?r h?rbi birlikl?rl? birl???r?k Nuru Pa?anın komandanlı?ı altında Qaraba? usyanına qatılıb. [32] ?yun ayının 3-d?n 4-? kec?n gec? ?u?aya gir?r?k inqilabi komit?nin uzvl?rini v? f?al kommunistl?ri h?bs edibl?r. ?yun ayının 15-? q?d?r davam ed?n usyan ?lav? gucl?rin g?tirilm?si v? du?m?n t?yyar?l?rinin bombardmanı il? m??lubiyy?t? u?rayır. Bundan sonra o, Cumhuriyy?t ordusunun atlı v? piyada alaylarının sa? qalan ?sg?rl?ri il? b?rab?r doyu?l?rd? i?tirak ed?r?k Qaryagin v? C?brayıl istiqam?tind? geri c?kilib, Araz cayından kec?r?k ?rana daxil olublar. [32] [33]

Turkiy?d?

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Sovet i??alına qar?ı ba? qaldırmı? usyanlar m??lub olduqdan sonra Az?rbaycan Cumhuriyy?tinin Ordusunun qalan h?rbcil?rinin bir qismi Z?ng?zur u kec?r?k Naxcıvan a, bir qismi is? Xudaf?rin istiqam?tind?n ?rana kec?r?k Turkiy? y? getdil?r [34] . Turkiy? s?rh?dl?rin? yaxınla?anda Az?rbaycan h?rbcil?rin? r?hb?rlik ed?n Nuh b?y Sofiyev komandanlı?ı S?m?d b?y R?fib?yliy? t?hvil verir. S?m?d b?yin r?hb?rliyi il? onlar ?vv?lc? ??rqi B?yazid? , daha sonra is? iyun-iyul aylarında H?s?nqala v? ?rzuruma catıblar [35] Turkiy? Boyuk Mill?t M?clisi nin q?rarı il? bir atlı, bir piyada alayı v? topcu batareyasından ibar?t 1,200 n?f?rlik Az?rbaycan birliyi Kazım Qarab?kir pa?anın komandanlıq etdiyi ??rq ordusunun (XV kolordu) sıralarına q?bul olunur. Osman a?a Gulm?mm?dov da 1,200 n?f?rlik Az?rbaycan birliyinin t?rkibind? 56 n?f?r zabitd?n biri olub [36] .

1920-ci ilin payızından ba?layaraq, 1921-ci ilin ?vv?ll?rin? q?d?r ??rqi Anadolu nun erm?nil?rd?n t?mizl?nm?si il? sona catan ??rq h?r?katında i?tirak edib. 1923-cu ild? Turkiy? ?stiqlaliyy?t Sava?ında gost?rdiyi xidm?tl?r? gor? "?stiqlal" medalı il? t?ltif edilib. Qurtulu? Sava?ı ndan sonra orduda qalaraq h?rbi xidm?tini davam etdirib v? albay rutb?sin? q?d?r yuks?lib. [37]

1934-cu il iyunun 21-d? Turkiy?d? q?bul edilmi? Soyad qanunundan [38] sonra Osman a?a Gulm?mm?dov ozun? M?mm?d "Kazak" soyadını goturub [1] .

T?qaud? cıxdıqdan sonra Qarsda Yusuf pa?a m?h?ll?sind? ya?ayıb. Qars vilay?t m?clisin? uzv secilib. 1950-ci il noyabrın 1-d? v?fat edib. Qars ??hidliyind? m?rasiml? d?fn olunub. [39]

Ail?si

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Az?rbaycan Cumhuriyy?tinin zabiti, Turkiy? Silahlı Quvv?l?rinin polkovniki, T?rt?r v? Qaraba? usyanlarının i?tirakcısı M?mm?d Qazax ın ?misidir [32] [39] .

Qori seminariyası nın m?zunu, Qazax Mu?lliml?r Seminariyası nın mu?llimi v? repressiya qurbanı ?hm?d a?a Gulm?mm?dovun qarda?ıdır [40] .

Osman Kazak 1931-ci ild? Qars da h?rbi xidm?td? ik?n ?sl?n Gumru d?n olan N?zak?t xanımla ail? h?yatı qurub [21] . Onların bu evlilikd?n X?z?r, Mahmud, Erdal adlı o?ulları v? Turkan, Fatma Lal? v? Yuks?l adlı qızları dunyaya g?lib. [39]

Mukafatları

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

1914-1917-ci ill?r ?rzind? Birinci Dunya muharib?sind? c?bh?d? gost?rdiyi q?hr?manlıqlara gor? IV, III v? II d?r?c?li "Muq?dd?s Georgi" xacı, [3] [4] IV, III v? II d?r?c?li " Muq?dd?s Georgi " medalları il? t?ltif olunub. [5] [6]

1918-ci ild? Bakı doyu?und? gost?rdiyi q?hr?manlıqlara gor? "M?cidiyy?" ordeni il? t?ltif olunub [14] .

1923-cu ild? Turkiy? ?stiqlaliyy?t Sava?ında gost?rdiyi xidm?tl?r? gor? "?stiqlal" medalı il? t?ltif olunub. [37]

?stinadlar

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]
  1. ↑ 1 2 ?dal?t Tahirzad? , Orxan C?brayıl. Qurtulu? Sava?ının az?rbaycanlı zabitl?ri. Bakı : Capar n??riyyatı. 2022. s?h. 114. ISBN   978-9952-5513-4-1 .
  2. ↑ N?zirli, ??mistan. Topoqraf - general ?brahim a?a V?kilov (az.) . Bakı: Zaman. 2002. 103. 2023-10-27 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2023-10-27 .
  3. ↑ 1 2 "Наша история: о царском указе, который мог иметь фатальные последствия для азербайджанского народа…" . 1news.az (rus) . 2023-02-02 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2023-10-27 .
  4. ↑ 1 2 M?mm?dov, S?buhi. Az?rbaycan Birinci Dunya Muharib?si dovrund? / Татарский конный полк на полях сражений (PDF) (rus) . Bakı: Ziya. 2014. 88. 2022-06-19 tarixind? arxivl??dirilib (PDF) . ?stifad? tarixi: 2023-11-14 .
  5. ↑ 1 2 Suleymanov, Mehman. Az?rbaycan Ordusunun tarixi: I cild: 1917-1918 (az.) . Bakı : Maarif. 2018. s?h. 103. 2021-05-11 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2022-12-29 .
  6. ↑ 1 2 A?ayev, Yusif; ?hm?dov, S?buhi. ?stiqlal yuru?u - 1918 (az.) . Bakı: Altun kitab. 2009. 80. ISBN   978-9952-24-041-2 . 2021-06-17 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2023-10-25 .
  7. ↑ "?lahidd? Az?rbaycan Korpusunun komandiri" . AZ?RBAYCAN RESPUBL?KASI MUDAF?? NAZ?RL?Y? (az.) . 2020-03-12 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2023-10-25 .
  8. ↑ ?ıxlinski, ?lia?a. Мои воспоминания (rus) . Bakı: Издательство АзФАН. 1944. 186. 2022-05-22 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2023-10-25 .
  9. ↑ Стеклов, А. Армия Мусаватского Азербайджана (rus) . Baku: АзГИЗ. 1928. 4. [ olu kecid ]
  10. ↑ Atamalı ?ahbazov. Сборник приказов по военному ведомству Азербайджанской Демократической Республики: май - декабрь 1919 (PDF) . II. Bakı : Maarif n??riyyatı. 2018. 13. ISBN   978-9952-445-20-13 . Archived from the original on 2022-07-05 . ?stifad? tarixi: 2023-10-25 .
  11. ↑ Азербайджанская Демократическая Республика (1918?1920). Армия. (Документы и материалы) (PDF) (rus) . Bakı : Az?rbaycan n??riyyatı. 1998. 18.
  12. ↑ "Гюльмамедов Осман Агa - кавалерист "Дикой дивизии", кавалер Георгиевских крестов" . ourbaku.com. 2021-08-04 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2023-10-27 .
  13. ↑ A?ayev, Yusif; ?hm?dov, S?buhi. ?stiqlal yuru?u - 1918 (az.) . Bakı: Altun kitab. 2009. 142. ISBN   978-9952-24-041-2 . 2021-06-17 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2023-10-25 .
  14. ↑ 1 2 Mehmet Rıhtım, Mehman Suleymanov. Az?rbaycan Xalq Cumhuriyy?ti v? Qafqaz ?slam Ordusu . Bakı : Qafqaz Ara?dırmaları ?nstitutu. 2008. s?h. 339. ISBN   9952-426-23?2 . 2023-02-24 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2023-02-24 .
  15. ↑ "Азербайджанцы, награждённые орденами и медалями Османской империи" . 1news.az (rus) . 2021-08-06 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2023-10-23 .
  16. ↑ "Cumhuriyy?t elanını ? ?stiqlal B?yannam?sini qoruyan ≪Tatar Atlı Alayı≫" . web.archive.org. 2020-12-01. Archived from the original on 2020-12-01 . ?stifad? tarixi: 2023-10-27 .
  17. ↑ N?siman Yaqublu . Qafqaz ?slam Ordusu Az?rbaycanda (PDF) . Bakı : Ol. 2013. s?h. 32. ISBN   978-9952-484-53-3 . 2023-02-24 tarixind? arxivl??dirilib (PDF) . ?stifad? tarixi: 2023-02-24 .
  18. ↑ Az?rbaycan Xalq Cumhuriyy?ti Ensiklopediyası (PDF) . II. Bakı : Lider n??riyyat. 2005. s?h. 106. ISBN   9952-417-44-4 . 2015-10-18 tarixind? arxivl??dirilib (PDF) . ?stifad? tarixi: 2022-12-05 .
  19. ↑ Mehmet Rıhtım, Mehman Suleymanov. Az?rbaycan Xalq Cumhuriyy?ti v? Qafqaz ?slam Ordusu . Bakı : Qafqaz Ara?dırmaları ?nstitutu. 2008. s?h. 214. ISBN   9952-426-23?2 . 2023-02-24 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2023-02-24 .
  20. ↑ ?dal?t Tahirzad? , Orxan C?brayıl. Qurtulu? Sava?ının az?rbaycanlı zabitl?ri. Bakı : Capar n??riyyatı. 2022. s?h. 116. ISBN   978-9952-5513-4-1 .
  21. ↑ 1 2 "Xalq Cumhuriyy?ti ordusunun q?hr?man sava?cısı" . Milli.Az (az.) . 2012-09-08. 2023-10-30 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2023-10-23 .
  22. ↑ ?ahbazov, Atamalı. Az?rbaycan Xalq Cumhuriyy?ti ordusunun zabit v? h?rbi m?murları (az.) . Bakı: Maarif n??riyyatı. 2020. 182. ISBN   978-9952-37-141-3 . 2023-11-14 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2023-11-14 .
  23. ↑ 1 2 3 Cingiz Salahlı. "Он освобождал Баку" (rus) . zerbaijan.com. 2003-09-13. 2008-05-17 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2023-02-24 .
  24. ↑ Atamalı ?ahbazov. Сборник приказов по военному ведомству Азербайджанской Демократической Республики: май - декабрь 1919 (PDF) . II. Bakı : Maarif n??riyyatı. 2018. 91. ISBN   978-9952-445-20-13 . Archived from the original on 2022-07-05 . ?stifad? tarixi: 2023-10-25 .
  25. ↑ ??mistan N?zirli. "?yirminci ild? Qaraba? doyu?l?ri" (az.) . anl.az. 2017-08-08. 2022-12-07 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2023-02-15 .
  26. ↑ Az?rbaycan Xalq Cumhuriyy?ti Ensiklopediyası (PDF) . I. Bakı : Lider n??riyyat. 2004. s?h. 400. ISBN   9952-417-14-2 . 2022-03-06 tarixind? arxivl??dirilib (PDF) . ?stifad? tarixi: 2022-12-05 .
  27. ↑ N?zirli, ??mistan. Topoqraf - general ?brahim a?a V?kilov (az.) . Bakı: Zaman. 2002. 104. 2023-10-27 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2023-10-27 .
  28. ↑ Az?rbaycan Milli Ensiklopediyası / ?SG?RAN DOYU?U (1920) . VIII. Bakı : AMEA "Az?rbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi M?rk?zi . 2018. Archived from the original on 2020-04-07 . ?stifad? tarixi: 2023-02-15 .
  29. ↑ Yorq Baberovski . Враг есть везде. Сталинизм на Кавказе . М.: Российская политическая энциклопедия, Фонд ≪Президентский центр Б.Н. Ельцина≫. 2010. 211 . ISBN   978-5-8243-1435-9 .
  30. ↑ Az?rbaycan Xalq Cumhuriyy?ti Ensiklopediyası (PDF) . II. Bakı : Lider n??riyyat. 2005. s?h. 351. ISBN   9952-417-44-4 . 2015-10-18 tarixind? arxivl??dirilib (PDF) . ?stifad? tarixi: 2022-12-05 .
  31. ↑ R?sulzad?, M?mm?d ?min. Az?rbaycan Cumhuriyy?ti (PDF) (az.) . 1923. 46. 2022-05-25 tarixind? arxivl??dirilib (PDF) . ?stifad? tarixi: 2023-10-27 .
  32. ↑ 1 2 3 "Turkiy? ordusunda polkovnik rutb?sin?d?k yuks?lmi? qazaxlı: M?MM?D QAZAX - Libre.az" . web.archive.org. 2020-09-24. Archived from the original on 2020-09-24 . ?stifad? tarixi: 2023-10-24 .
  33. ↑ Umudlu, ?smayıl. " " GEORG? XACI" KAVALERL?R? - Sayad Zeynalov, Osman a?a Gulm?mm?dov v? ba?qa q?hr?manların omur yolundan ?trixl?r" . Ayna q?zeti. 2009-04-18. 2012-06-16 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2024-01-11 .
  34. ↑ Mehman A?ayev. Kurtulu? Sava?ı Yıllarında Turkiye Azerbaycan ?li?kileri (PDF) . ?stanbul : IQ Kultur Sanat Yayıncılık. 2008. s?h. 196. ISBN   9789752552364 . 2023-01-18 tarixind? arxivl??dirilib (PDF) . ?stifad? tarixi: 2023-03-30 .
  35. ↑ Abdulhamit Av?ar. Turkiy?nin ?stiqlal muharib?sind? Az?rbaycan turkl?ri: Turkiy? arxiv s?n?dl?ri v? m?tbuatında: 1919-1922 . Bakı : AzAtaM. 2007. s?h. 45. 2022-06-27 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2023-01-24 .
  36. ↑ Vasif Qafarov. "Az?rbaycanlıların Turkiy?y? etdiyi yardımı Osmanlı arxivl?rind?n oyr?nm?k olar" (az.) . Az?rbaycan q?zeti . 2015-04-25. 2018-02-11 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2023-02-17 .
  37. ↑ 1 2 "Xalq Cumhuriyy?ti ordusunun q?hr?man sava?cısı" . Milli.Az (az.) . 2012-09-08. 2023-10-30 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2024-01-11 .
  38. ↑ "Soy adı kanunu" (PDF) , T.C. Resmi Gazete, Ankara , 1, 1934-07-02, 2022-03-03 tarixind? arxivl??dirilib (PDF)
  39. ↑ 1 2 3 ?dal?t Tahirzad? , Orxan C?brayıl. Qurtulu? Sava?ının az?rbaycanlı zabitl?ri. Bakı : Capar n??riyyatı. 2022. s?h. 116. ISBN   978-9952-5513-4-1 .
  40. ↑ "Qori Seminariyasının yetirm?si ?hm?d a?a Gulm?mm?dov..." Azadlıq. 2012-09-26. s?h. 14 . ?stifad? tarixi: 2023-10-24 .
M?nb? ? " https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Osman_a?a_Gulm?mm?dov&oldid=7611620 "