Normandiya

Vikipediya saytından
Naviqasiyaya kec Axtarı?a kec
Normandiya
Normandie
Bayraq Gerb
Bayraq Gerb

49° ?m. e. 0° ?. u.


Olk?
?nzibati m?rk?z Kann [d] , Ruan
Normandiya xəritədə
Vikianbarın loqosu  Vikianbarda ?laq?li mediafayllar

Normandiya ( fr. Normandie ) ? ?imali Fransada co?rafi bolg?. Yuxarı Normandiya (Haute-Normandie) D?nizk?narı Sena v? Or , A?a?ı Normandiya (Basse-Normandie) Orn , Kalvados v? Man? departamentind?n ibar?tdir.

Normandiya hersoqlu?u q?dimd?n b?ri a?a?ı Seine departamenti, Pays de Caux v? q?rbd? Cotentin yarımadasına q?d?r olan bolg?ni ?hat? ed?n must?qil bir hersoqluq idi.

Bolg? ?imal sahilind? Man? d?nizi , q?rbd? qranit , ??rqd? ?h?ngda?ı t?p?l?ri il? cevrili bir bolg?dir. Bolg?nin m?rk?zind? uzun sahili var. Yuks?k kolluqlar arasında kicik tarlalar Normandiya doyu?und?ki i??alci gucl?r? on?mli probleml?r yaratmı?dı.

Normandiya Orta ?srl?rın ?vv?lind? ?ngilt?r?ni bir ??kild? i?gal ed?n son xalq olan Normanların ana v?t?niydi. Normandlar yerli qall xalqı il? Rollo liderliyind?ki i??alcı Vikinql?rin qarı?ımından ?m?l? g?lmi?di. Rollo Parisi i??al etmi? v? ona Normandiya bolg?si verilmi?di (St.-Claire-sur-Epte andla?ması, 911)

Rollonun soyundan g?l?n Normandiya hersoqu Villiyam 1066 -cı ild? ?ngilt?r?ni i??al etmi? v? ?ngilt?r? kralı I Vilhelm Fateh olmu?du. Normandiya 1087 -ci il? q?d?r v? 1106 - 1144 il? 1154 - 1204 ill?r arasında ?ngilt?r? il? birliyini qorumu?du. 1346 - 1360 v? 1415-1450 ill?r arasındakı Yuzillik muharib? sırasında ?ngilis gucl?ri Normandiyanı i??al etmi?di.

?ngilisl?r Normandiyanı tutdular. 1346-cı ild? Fransanın ?imal-??rqind? Kresi adlı yerd? ba? vermi? doyu?u fransızlar uduzdu. 1356 -cı ild? Luara cayının c?nubundakı Puatye ??h?ri yaxınlı?ında fransız qo?ununun ?sas quvv?si m??lub oldu v? kral ba?da olmaqla fransız feodalları ?sir du?dul?r.

Bolg?d? Yuzillik muharib?d?n Fransız Din muharib?l?rin? q?d?r kec?n mudd?td? sulh hakim olmu?, ancaq Fransız Din muharib?l?ri sırasında bolg?nin Protestan reformasiyasına qatılmasıyla bir cox Normand ??h?rind? sava?lar hokm surmu?du. Fransız inqilabı sırasında is? bolg? Parisd?ki m?rk?zi Jakobin gucl?rin? qar?ı Federal respublikanı d?st?kl?mi?dir.

?kinci dunya muharib?sind? , Mutt?fiql?r Avropaya ?sg?r cıxarmaq ucun bu bolg?ni secmi?dir. Tarixd?, Normandiya ?m?liyyatı olaraq kec?n cıxarma ?snasında Alman birlikl?ri ile Mutt?fiq birlikl?ri arasında cox ?idd?tli vuru?malar olmu?dur. Sava?ın q?d?rini t?yin ed?n catı?malardan biridir.

Normandiya x?rit?si

Normandiya bolg?sind? 3.2 milyon n?f?r ya?ayır. H?r kvadrat kilometr 107 n?f?r sakin du?ur. Yuxarı Normandiyanın m?rk?zi Rouenin halisi 385 min n?f?rdir.

Bolg?nin di??r ??h?ri: Alencon ; Arromanches ; Avranches ; Bayeux ; Caen (nufus 370,851); Cherbourg (nufus 117,855); Coutances ; Dieppe ; Doudeville ; Evreux ; Falaise ; Honfleur ; Houlgate ; Le Havre (nufus 296,773); Lisieux ; Mortain ; Rouen (nufus 518,316); Saint-Lo ; Saint-Sauveur-le-Vicomte ; Sainte-Mere-Eglise v? Villers-Bocage .

Bolg?d? danı?ılan dil Normandcadır. Normandca Hind-Avropa dil qrupunda Latın kok?nli Roman dill?rind?n biridir, ancaq r?smi bir statusu yoxtur. Normanca olk?y? g?l?n nordik xalqlardan biri olan Vikingl?r 'in Nors dilinden on?mli ??kild? k?lime almı?dır. Normandca Vikingl?rin dilinin t?siri altında yerli xalqın danı?dı?ı Roma-Qal dilind?n qaynaqlanmı?dır.

Nors dili ?silli Normandca sozl?rd?n orn?kl?r:

Normanca ?ngilisc? Nors Fransızca
bel court, yard ( cf. bailey ?) bæli cour (cf. bal )
bete bait (Normancadan alınma) beita appat (cf. bete , bestial )
canne can (Normanca'dan alınma) kanna cruche
cat cat (Germanik kok?nli) katte chat
gardin garden garðr jardin
gradile (black)currant gaddr cassis
graie prepare greiða preparer
hardelle girl hora (whore) fille (cf. hardi )
hernais cart (cf. harness ) jarnaðr (shod (horse)) charrette (cf. harnais , harnacher )
hougue mound ( cf. howe , high ) haugr monticule
mauve seagull mavar gaviote (Pre-Normanca) / mouette (Post-Normanca)
mielle dune mellr dune
mucre damp (cf. muggy ) mygla humide
nez headland or cliff (cf. Sheerness , vb.) nes falaise (cf. nez )
pouque pouch, bag (cf. ?ngiltere'nin kuzeyi poke , atasozu "pig in a poke"; ayrica pocket ) poki sac (cf. poche )
viquet wicket (Normanca'dan alınma) vikjask guichet (Normanca'dan alınma)

H?mcinin bax

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]