Nafi? Abid
Do?um adı	Nafi? Tevfik Tanur qızı
T?x?llusu	Nafi? ?ukru
Do?um tarixi	1903
Do?um yeri	Yanina
Milliyy?ti	alban
H?yat yolda?ı	?min Abid Gult?kin
Atası	?hm?d ?ukru
Anası	Z?hra
T?hsili	?stanbul Universiteti
F?aliyy?ti	?air
?s?rl?rinin dili	Az?rbaycan dili

Nafi? Abid ( 1903 , Yanina ) ? milliyy?tc? alban olan Az?rbaycan ?airi v? yazıcısı . Yazdı?ı hekay? v? ?eirl?r Az?rbaycan turkc?sind? olub, ?s?rl?rind? Az?rbaycanın azadlıq mubariz?sini t?r?nnum edib. Bir cox ?eirl?ri Nafi? ?ukru imzasıyla cap olunmu?dur. ?min Abid Gult?kinin h?yat yolda?ıdır. ^[1]

1903-cu ild? Yanya (indi Yunanıstanın t?rkibind?dir) ??h?rind? bir alban ail?sind? do?ulan Nafi?nin ail?si yunanların Osmanlı dovl?tin? qar?ı usyanından sonra ?stanbula kocur. Kicik ya?larında atası ?hm?d ?ukrunu itirir. Bundan sonra Nafi?nin anası Z?hra Tevfik Tanur? ?r? gedir. Bel?likl? Nafi?nin qızlıq s?n?dl?rind? Nafi? Tevfik Tanur qızı yazılır. ^[1]

7 ya?ında ik?n ?stanbuldakı Camlıq liseyin? daxil olan Nafi? 11 il orada t?hsil alıraq, 18 ya?ında oranı bitirir. Daha sonra birillik pedaqoji kursu bitir?r?k 1922-ci ild? ?stanbul Universitetinin Tarix-?d?biyyat fakult?sin? daxil olur.

Nafi? ?stanbul Universitetind? oxudu?u ill?rd? ?min Abidl? tanı? olur. ?min Abidl? Nafi? eyni fakult?d? ? Tarix-?d?biyyat fakult?sind? t?hsil alırdılar. Universitet? q?bul olunduqdan bir il sonra onların evl?ndikl?ri ehtimal olunur. ^[1]

1926-cı ild? Universiteti bitir?n ?min Abid xanımı Nafi? il? birlikd? Bakıya donur. ?min Abid bir mudd?t texnikum v? ali m?kt?bl?rd? i?l?dikd?n sonra onu m?rk?zd?n uzaqla?dırıb A?da?a mu?llim i?l?m?y? gond?rirl?r. Bununla yana?ı dovru m?tbuatda onun ?leyhin? bohtan v? t?hqir dolu m?qal?l?r cap olunur. 1930-cu ill?rd?n ba?layaraq onun elmi m?qal?l?rinin capı ?ng?ll?nir. ?xtisasına uy?un i?l? t?min olunmayan Nafi? xanım is? evd? d?rzilik etm?kl? ail?nin maddi durumunu yax?ıla?dırma?a calı?ır. ^[1]

Ail?sinin t?qibind?n narahat olan Nafi? xanım Turkiy?y? qayıtmalı olur. ?. Abid A?da?, Quba v? A?damda mu?llim i?l?dikd?n sonra 1934-cu ild? ?li Nazimin t???bbusu il? SSR? EA Zaqafqaziya filialının Az?rbaycan ?ob?sind? i?? goturulur. Aranın sakitl??diyini guman ed?n Nafi? xanım 1935-ci il fevralın 20-d? pasport, iyulun 23-d? Az?rbaycana g?lm?k ucun viza alır, avqustun 2-d? ?stanbuldan yola du??r?k, h?min ayın 14-d? Bakıya catır. ^[2] Nafi? ikinci d?f? Bakıya g?ldikd?n sonra burada 2 il ya?ayır. H?min vaxt ?min Abid A?damdan Bakıya g?lir v? f?aliyy?tini burada davam etdirir. Lakin ?min Abid 1937-ci ilin may ayında SSR? EA Az?rbaycan filialından i?d?n cıxarılır. O, Kurd?mir rayonunun Qaraqoyunlu k?ndind? mu?llim i?l?m?y? ba?layır. ^[1]

SSR?-d?ki repressiya dovrund? bu ail? d? repressiyaya m?ruz qalır. 1938-ci il iyulun 14-d? ?. Abid ?smayıllı rayonunda h?bs edilir. Evl?ri musadir? olunur. Q?riblikd? c?tin durumda qalan Nafi? v?t?n? donm?y? calı?ır. Bakıdan uzaqla?araq, Batuma gedir. Batumda viza almaq umidiyl? Turkiy? konsullu?una yollanır. Lakin konsulluqdan cıxark?n onu da h?bs edirl?r. ^[1]

1938-ci il avqustun 11-d? SSR? Cinay?t m?c?ll?sinim 58/6 madd?si il? ?ksinqilabi i? aparmaqda, casusluqda ittiham olunan Nafi? xanımın h?bs edilm?si haqda 6298 nomr?li order coxdan yazılıbmı?. DTK serjantı Avakova da Nafi? xanımı axtarıb tapmaq v? h?bs etm?k haqda ?mr verilibmi?. H?bs edil?rk?n 165920 nomr?li qızıl qol saatını, brilyant sır?alarını, iki ?d?d qızıl uzuyunu v? b. b?z?k ??yalarını da ?lind?n alırlar. ^[1] A?ır kec?n istintaq prosesinin yekununda protokoldan cıxarda bel? yazılır:

"?hm?dova Nafi? ?ukru qızı cox t?hluk?li unsur kimi islah-?m?k du??rg?sind? saxlansın. C?za mudd?ti 1938-ci il avqustun 11-d?n hesablansın". ^[2]

?min Abid 1938-ci il oktyabrın 21-d? saat 21:30-da gull?l?nir. Bundan n? qohumlarının, n? d? onu tanıyanların x?b?ri olmur. Nafi? xanımın is? h?bsd?n dondukd?n sonra Turkiy?y? qayıtdı?ı ehtimal olunur. ^[1] Ba?qa bir m?nb?y? gor? is? bir mudd?t h?bsd? saxladıqdan sonra Turkiy? s?firliyinin kom?kliyi il? 1939-cu ild? azadlı?a buraxıldı?ı qeyd olunur. ^[3] Sonrakı taleyi il? ba?lı m?lumat yoxdur.

Az?rbaycanda ya?amı? azsaylı albanlardan biri olan Nafi? xanımın XX ?srin 20-ci ill?rind? Az?rbaycan m?tbuatında hekay? v? ?eirl?ri cap olunmu?dur ^[1] .

"Az?rbaycanın mill?tp?rv?r ?airi Gult?kin b?g?" ithafı il? ba?layan "Qarda? sevgisi" adlı ?eiri 15 noyabr 1925-ci ild? Turkiy?d?ki Az?rbaycan muhacir m?tbuatında cap olunmu?dur. H?min ?eiri M?h?mm?d ?min R?sulzad? 1928-ci ild? ?stanbuldakı "Orxaniyy?" m?tb??sind? ?r?b ?lifbası il? n??r etdirdiyi "Milli Az?rbaycan n??riyyatı" seriyasından buraxılmı? 8-ci kitaba ? "?stiqlal u?runda" kitabına daxil etmi?dir ^[1] .

Az?rbaycanda ya?ayark?n hekay? v? ?eirl?rini Nafi? Abid imzasıyla cap etdir?n alban qızının Tiflisd?ki "Dan yıldızı" jurnalında "Arabacı Vladimir" hekay? (1927-ci il, sayı 10, s?h. 18?19), "Uzun gec?nin sonu" ?eiri (1927-ci il, sayı 10, s?h. 24), Bakıdakı "Maarif v? m?d?niyy?t" jurnalında "Yeni dunya" ?eir (1927-ci il, sayı 3, s?h. 21), "Maarif i?cisi" jurnalında "Bombalar kolg?sind?" ?eir (1927-ci il, sayı 6?7, s. 63) v? b. yazıları cap olunmu?dur ^[1] .

Nafi? xanım haqqında cox az t?dqiqatlar aparılmı?dır. Onun h?yat v? f?aliyy?tini ara?dıran ?sas ??xs Az?rbaycan alimi ?li ?amil olmu?dur. O, ara?dırmalarının n?tic?si olaraq, "Nafi? xanımın acı taleyi" ^{[4] [5]} adlı elmi ?s?r hazırlamı?, d?f?l?rl? m?tbuatda bu bar?d? yazılar d?rc etdirmi?dir.

• ?min Abid Gult?kin