Mirz? Kaluxski

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya kec Axtarı?a kec
Mirz? Kaluxski
V?fat tarixi 1741
V?fat yeri
F?aliyy?ti ?air

Mirz? Kaluxski (Kalukski) tab. Кьалухъ Мирза ? Tabasaran doyu?cusu, XVIII ?sr ?airi v? cihad ideoloqu.

O, Dubekd?, Kaluk-da?da, Dubekd? ged?n doyu?l?rd? ?ran qo?unlarına qar?ı Tabasaran d?st?l?rinin ?miri secilmi?dir. Nitrik zirv?sind?, Yargil yaxınlı?ında v? dig?r yerl?rd? doyu?mu?dur. [1] Onun ba?cılı?ı il? Tabasaran doyu?cul?ri Andal vadisin? h?r?k?t edir v? Nadir ?aha qar?ı doyu?m?k ucun yı?ılan da?lıların birl??mi? quvv?l?ri burada toplanırlar. Mirz? Kaluxski 1741-ci ild? bu doyu?d? h?lak olur. [2] [3] [4] [5]

Xucnid? Mirz? Kaluxskinin abid?si.

H?yatı [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Mirz? Kaluxski XVII ?srin sonu v? XVIII ?srin ?vv?ll?rind? anadan olub. Ail?si ozd?n idi. Coxsaylı m?nb?l?r Mirz?nin K?luk ??h?rind? do?uldu?unu iddia ets? d?, onun d?qiq do?uldu?u yerin Zirda? v? C?r? k?ndl?rinin yaxınlı?ında olması bar?d? d? m?lumatlar var. [6] O, g?nc ik?n ?r?b ?lifbasını oyr?nir. Mirz? Kaluxski erk?n orta ?srl?r ?r?b v? fars mu?llifl?rinin ?eirl?rini oxuma?ı sevirdi. ?r?b v? turk-tatar dill?rini bilirdi.

Mirz? Kaluxski oz xalqına boyuk sevgi b?sl?yirdi. Da?ıstanın da?lıq ?halisini onlara zulm ed?n ? xanlara, b?yl?r? v? fatehl?r? qar?ı azad ya?ama?a ca?ırırdı. Qarcaq v? Xo?m?nzil k?ndl?rinin y?hudi ?halisi arasında bir cox missioner yı?ıncaqlarında i?tirak etmi?dir. Onun Agul rayonunda qohumluq ?laq?l?ri olub.

Andal vadisin? yuru?d?n ?vv?l o, 7 minlik Tabasaran v? bir nec? auldan ordu topladı. Ordunun toplanı? yeri tabasarancadan t?rcum?d? Ya?ıl da?lar m?nasını ver?n Yarak k?ndinin ?imalındakı "Cru Sivar" adlanan yerind? idi.

1741-ci ild? Tabasaran cammatlı?ı onu ?mir secdi. Bundan sonra onun r?hb?rliyi altında Tabasaran d?st?l?ri Andal vadisin? ir?lil?di. Burada Da?ıstanın dig?r yerl?rind?n g?l?n da?lı d?st?l?ri il? birlikd? Nadir ?ahla doyu?d? i?tirak etdil?r. Bu doyu?d? Mirz? Kaluxski a?ır yaralanır. O, bir mudd?t sonra Tabasarana ged?n yolda h?lak olur. B?zi m?nb?l?r onun 27 ya?ında dunyasını d?yi?diyini iddia edir. [7]

Yaradıcılı?ı [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

M.Kaluxski ?s?rl?rini tabasaran dilind? yazmı?dır. Onların boyuk ?ks?riyy?tind? muraci?tl?r var.

Bunun tipik numun?si onun "Xalqa ca?ırı?" ?eiridir ki, orada yazır:

"

Ey m?nim ?ziz Tabasaran, m?nim ?ziz h?mv?t?nl?rim!
?ran ?ahı lal Nadirdir, m?nfur du?m?n uzumuz? g?lir.
Du?m?n? ita?t ed?n hamımız bir yerd? olaq,
Qoy doyu? meydanına girm?sin.
Da?ıstan xalqları, qarda?lar kimi, vahid ail?d? birl???c?kl?r:
Avarlar, l?zgil?r, darginl?r, l?k qarda?lar hamıya kom?k ed?c?k.

"

?air Nadir ?ahla doyu?m?k ucun "Keg?r" ("?rg?m?k") ?s?rind? d? ca?ırı? edir:

"

Do?ma olk?miz bu gun bizi ca?ırır,
Sin?sind? a?layan, anasını ca?ıran u?aq kimi.
Doyu?d? qarda? kimi yan-yana olaca?ıq.
V?t?ni mudafi? etm?k vaxtıdır, Keger!
D?h??tli bir gun g?ldi
Gorunur, tale bizi sınamaq ist?yirdi,
Nadiri - ?ah qo?unlarını yerl?-yeksan ed?c?yik,
V?t?n u?runda a?ır doyu?l?rd?, Keger!
S?nin ayaqların Levanın piyadalarınınki il? eynidir,
Mubariz? odu gozl?rind? yanır,
Du?m?ni darmada?ın et, ozunu doyu?d? gost?r,
K?lux Mirz? s?n ?z?l?s?n, Keger doyu?urs?n. [3] [7]

"

Xatir?si [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

  • 2002-ci ild? Tabasaran rayonunun inzibati m?rk?zi olan Xucnid? doyu?cu v? ?air Mirz? Kaluxskinin abid?sinin t?nt?n?li acılı?ı olub. Abid? uz?rind? "?air ?sk?r" sozl?ri yazılmı?dır ki, bu da Tabasaran dilind?n t?rcum?d? ?air-doyu?cu m?nasını verir. [8]
  • ?airin "Xana cavab", "Qar?a", "Bulbul" ?s?rl?ri Da?ıstan Dovl?t Pedaqoji Universitetinin q?bul imtahanları proqramına daxildir. [9]
  • ?eirl?ri "Tabasaran poeziyası antologiyası"nda, "Da?ıstan ?d?biyyatı", "Oxucu" v? "Da?ıstan xalqlarının ?d?biyyatı" kitablarında da d?rc olunub.
  • Xucnid? Mirz? Kaluxskinin adı idman kompleksin? qoyulmu?dur. [10] [11]
  • Doyu?cu-?air haqqında ?api Kazıyev "Zalımın suqutu" romanında da b?hs edir. [12]
  • D?rb?nd rayonundakı Rubas k?ndinin kuc?l?rind?n biri Mirz? Kaluxskinin adını da?ıyır.

?stinadlar [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

  1. ↑ "Быть верным идеалам свободы и независимости" (rus) . midag.ru. 2017-09-02 tarixind? orijinalından arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2017-09-02 .
  2. ↑ "Личности | Официальный сайт администрации МР ≪Табасаранский район≫" . mrtabasaran.ru. 2015-08-01 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2015-09-16 .
  3. ↑ 1 2 "Поэт-воин, опередивший время…" . 2016-03-04 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2015-09-16 .
  4. ↑ "Табасаранцы [Архив] - VCHECHNE.ru - Настоящий чеченский форум" . vchechne.ru. 2016-03-04 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2015-09-16 .
  5. ↑ "Г. Азизова - Табасаранцы" . 2017-08-16 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2021-10-31 .
  6. ↑ "≪Мил≫. Очерк об истории с.Чере Хивского района" . 2016-09-19 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2015-09-16 .
  7. ↑ 1 2 "Табасаранский Народный Сайт ? Просмотр темы - Мирза Калукский" . tavasporan.flybb.ru. 2016-03-04 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2015-09-16 .
  8. ↑ "Дагестанская Правда - Этапы исторического развития табасаранского народа" . www.dagpravda.ru. 2016-03-04 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2015-09-16 .
  9. ↑ "Программы вступительных испытаний, проводимых в ФГБОУ ВПО ≪Дагестанский Государственный Педагогический Университет≫" (PDF) . 2015-09-23 tarixind? arxivl??dirilib (PDF) . ?stifad? tarixi: 2015-09-16 .
  10. ↑ "Объявление | Официальный сайт администрации МР ≪Табасаранский район≫" . mrtabasaran.ru. 2017-08-19 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2015-09-16 .
  11. ↑ "РИА ≪Дагестан≫ В рамках празднования 70- летнего юбилея Великой Победы в Табасаранском районе проходят спортивные мероприятия" . www.riadagestan.ru. 2016-03-04 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2015-09-16 .
  12. ↑ "Шапи Казиев - Крах Тирана" . 2016-03-05 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2021-10-31 .
M?nb? ? " https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Mirz?_Kaluxski&oldid=6669839 "