Mark Ricard ?attlvort
(
ing.
Mark Richard Shuttleworth
;
18 sentyabr
1973
) ? "
Canonical Ltd.
"nin ?sasını qoyub v? "
Ubuntu
" ?m?liyyat sisteminin hazırlanmasına r?hb?rlik edib. ?kinci
kosmik turist
kimi tarix? du?ub.
[1]
[2]
[3]
Mark ?attlvort
18 sentyabr
1973
-cu ild? c?rrah v? u?aq ba?cası t?rbiy?cisinin ail?sind?
C?nubi Afrika Respublikasının
Velkom ??h?rind? dunyaya g?lib.
Mark Rondebosch Boys' High School v? Diocesan College-i bitirdikd?n sonra
Keyptaun Universitetind?
maliyy? v? informasiya sisteml?ri sah?sind? iqtisadi elml?r bakalavrı d?r?c?sin? yiy?l?nib.
O, Smuts Hall-da ya?ayaraq universitetd? birinci daimi internet-birl??m?nin qura?dırılmasında i?tirak edir.
1995-ci ild? ?attlvort r?q?mli sertifikatlar v? internet t?hluk?sizliyi uzr? ixtisasla?an Thawte ?irk?tinin ?sasını qoyur. O, 1999-cu ilin dekabrında ?irk?tini 3,5 milyard C?nubi Afrika randı (o zaman t?xmin?n 575 milyon AB? dolları) m?bl??in? VeriSign-a satır.
?attlvort 2000-ci ilin sentyabrında yeni ba?layan firmalara d?st?k v? start kapitalının verilm?si il? m???ul olan HBD Venture Capital-ı yaradır.
O, 2004-cu ilin martında azad proqram t?minatı layih?l?rin? ticar?t d?st?yi ucun "Canonical Ltd"nin ?sasını qoyur. 2009-cu ilin dekabrında ?attlvort Canonical ?irk?tinin ba? icracı direktoru postundan gedib. O, "Ubuntu"nun dizaynı v? keyfiyy?t yoxlanması il? daha sıx m???ul olmaq m?qs?dil? Canonical ?irk?tinin CEO postunu t?rk edib.
1990-cı ill?rd? ?attlvort "Debian" ?m?liyyat sisteminin istehsalcılarından biri idi.
O, 2001-ci ild? sosial innovasiyalarla m???ul olan qeyri-kommersiya t??kilatını - "Shuttleworth Foundation"u acır. Fond CAR-da maarifl?ndirici, h?mcinin azad v? acıq proqram t?minatının layih?l?ri maliyy?l??dirir.
?attlvort Canonical Ltd ?irk?ti vasit?sil? 2004-cu ild? Ubuntu ? Debian ?sasında Linux distributivi hazırlamasını maliyy?l??dirm?y? ba?layır.
2005-ci ild? o "Ubuntu Foundation"un ?sasını qoyur v? 10 milyon AB? dolları m?bl??ind? ilkin investisiyaları h?yata kecirir.
?attlvort 2004-cu ilin ba?lan?ıcında “Kapitan Xlebnikov” buzqıranında Antarktidaya s?yah?t edib. 2005-ci ilin sentyabrında o, Impi Linux s?hml?rinin 65 %-i ?ld? edib.
2006-cı il, 15 oktyabr tarixind? elan edilmi?di ki, ?attlvort KDE-ın birinci himay?cisi olub, bel? ki, ?n yuks?k sponsor statusunu alıb.
KDE - beyn?lxalq azad proqram t?minatı c?miyy?ti olub, Linux, Microsoft Windows, FreeBSD, Solaris v? Mac OS X ?m?liyyat sisteml?rind? calı?an cross platform t?tbiql?r yaradır. ?sas?n Linux ?m?liyyat sisteml?rind? calı?an masasustu muhit kimi tanınır. KDE-nin ?sası 1996-cı ild? Mathias Etrich t?r?find?n qoyulub. KDE proqram t?minatı Qt c?rciv?si (framework) uz?rind? yazılır. KDE 108 dil? t?rcum? olunub.
2013-cu ilin 27 mart tarixind?
"Forbes" jurnalı
?attlvortı 2013-cu ild? komputer s?nayesini silk?l?y?n ??xs kimi t?svir edib.
Parisd?
"Ubuntu" il? ba?lı t?dbiri, noyabr 2009
?atltlvortun r?hb?rliyi altında hazırlanan
Ubuntu
(“insanp?rv?rlik”, “humanizm”) - Debian layih?si ?sasında yaranmı?, Linux nuv?sini istifad? ed?n ?m?liyyat sistemidir. ?sas yaradıcı v? sponsor Canonical ?irk?tidir. Hazırda layih? azad c?miyy?t t?r?find?n aktiv inki?af etdirilir v? d?st?kl?nir. Bu ad C?nubi Afrikada movcud olan Ubuntu f?ls?f?si (ba?qalarına qar?ı humanizm) ??r?fin? qoyulub.
Distrubitivin adi yeni veriyası 6 aydan bir cıxır v? 18 ay ?rzind? t?hluk?sizlik yenil?nm?l?ri il? d?st?kl?nir. LTS versiyası is? 2 ild?n bir cıxır.
?attlvortun r?hb?rliyi il? ?rs?y? g?l?n Ubuntu server v? i? stansiyaları ucun ilkin yı?ılmı? proqram t?minatı il? t?chiz edilir. Ubuntu CD v? ya DVD-da?ıyıcı istifad? ed?r?k LiveCD v? ya m?tn sehrbazı vasit?sil? masaustu f?rdi komputerl?r? yazılır. LiveDVD versiyası daha boyuk proqram t?minatı tutumuna malikdir. T?rkibin? tam lokalizasiyadan tutmu? sistem b?rpasına q?d?r muxt?lif kom?kci proqramlar daxildir.
Ubuntu istifad?d? asanlıq v? rahatlı?a yon?l?r?k hazırlanılıb. O ozund? geni? yayılmı? “sudo” utilitini istifad? edir. Bu sistemd? potensial t?hluk?li superistifad?ci sessiyasını buraxmadan inzibati tap?ırıqları yerin? yetirm?y? imkan verir. Bundan ?lav? Ubuntu inki?af etmi? beyn?lmil??mi?liy? malikdir. Bel? ki, ?m?liyyat sistemi 5.04 versiyasından defolt olaraq UTF-8 kodla?dırmasından istifad? edir v? coxlu sayda dil qruplarına geni? imkanlar verir.
Ubuntu-nun i?l?m?si ucun 256 MB RAM, s?rt diskd? is? 4 GB bo? yer lazımdır. Ubuntu ?m?liyyat sistemi bir cox qrafik qabıqları d?st?kl?yir. Defolt olaraq GNOME qrafik qabı?ı il? yayılır. GNOME azad, sad? v? intuitiv interfeys? malik olub, geni? diapazonda muasir masaustu proqramlarla yayılır. GNOME-a daxil olan proqramlardan ba?qa Ubuntu ?lav? olaraq OpenOffice.org, Mozilla Firefox kimi proqramlarla t?chiz olunub.
?attlvortun t?qdim etdiyi 6.06 v? daha sonrakı versiyalar LiveCD il? CD sehrbazını bir kompakt-diskd? birl??dirir. Bu disk ?m?liyyat sistemini s?rt disk? yazmadan onu acaraq, icind?ki proqramlara n?z?r yetirm?y?, aparat vasit?l?rinin d?st?kl?nib-d?st?kl?nm?diyini oyr?nm?y? imkan verir. ?g?r sistem b?y?nils? qrafik sehrbaz “Ubiquity” vasit?sil? el? LiveCD-d?n ?m?liyyat sistemini yazmaq olar. Yazılma prosesi “canlı” i? masasında yaradılan s?n?dl?ri saxlayır. Bundan ?lav?, endirim ucun alternativ sehrbaz debian-installer d? var. O sistemi daha d?rind?n tanıyan, coxlu sistem yazan v? c?tin disk bolumunu h?yata kecir?n inzibatcılar ucun n?z?rd? tutulub. Bura h?mcinin 192 meqabayt operativ yadda?dan az LVM v? RAID-l?r d? daxildir. Distrubitiv? h?m d? USB Fla?-disk yukl?m?sini yaradan proqram daxildir. Bu USB Fla?-disk LiveCD v? CD sehrbazının malik oldu?u butun imkanlara malikdir. Bu xususiyy?t ad?t?n netbuklar ucun yararlıdır.
Beyn?lxalq kosmik stansiyada
?attlvort kosmik ucu?un ikinci kommersiya i?tirakcısı olmaqla 25 aprel 2002-ci il umumdunya ?ohr?ti qazanıb. O, “Soyuz TM-34” kosmik g?misi il? kosmosa s?yah?t ucun "Space Adventures"? 20 milyon AB? dolları od?yib.
?ki gun sonra “Soyuz” Beyn?lxalq kosmik stansiyaya g?lib. Burada ?attlvort genom v? Qazanılmı? ?mmun Catı?mazlı?ı Sindromunun t?dqiqatları il? ba?lı sınaqlarda i?tirak ed?r?k s?kkiz gun kecirib. O, 5 may 2002-ci il tarixind? Yer kur?sin? qayıdıb. Ucu?da i?tirak etm?k ucun ?attlvorta bir il mudd?tind? t?lim v? hazırlıq kecm?k lazım olub, h?mcinin, o, yeddi ay Ulduzlu ??h?rcikd? kecirib.
?attlvortun Bombardier Global Express ??xsi t?yyar?si var. Onu tez-tez Canonical One adlandırırlar, amma ?slind? o, HBD Venture Capital ?irk?ti vasit?sil? t?yyar?y? sahib olub. T?yyar?nin yan t?r?find? t?svir edilmi? Drokan Norman HBD Venture Capital-ın talismanıdır.