M?lal? Yus?fzay
pu?t. ????? ??????
Do?um tarixi	12 iyul 1997 (26 ya?)
Do?um yeri	Mingora, ?imal-q?rbi s?rh?dyanı vilay?t, Pakistan
F?aliyy?ti	bloger [d] , insan huquqları f?alı , memuarcı , yazıcı , qadın huquqları f?alı [d]
Mukafatları
malala.org
Vikianbarda ?laq?li mediafayllar

Malala Yousafzai ( pu?t. ????? ?????? ; 12 iyul 1997 ^{[1] [2] […]} , Minqora , Pakistan ) ? Pakistanın Kiber Partunxva ?yal?tinin Mingora q?s?b?sind? do?ulan pu?tun ?silli feminst yazıcı, aktivist. Pakıstanlı aktivist olan bu xanım, qadınların t?hsil alması u?urunda apardı?ı f?aliyy?tl?r? gor? mukafatlandırılmılı? ?n g?nc Nobel mukafatı laureatıdır ^[3] . O, Svat ?yal?tind? insan haqlarının mudafi?si, xusus?nd? qadın v? u?aqların t?hsil alması u?urunda apardı?ı mubariz?y? gor? m??hurdur. Pakistanın ?imalı olan bu vilay?td? yerli Taliban , qızların m?kt?b? getm?sin? qada?a qoymu?du. Qısa mudd?t? onun mubariz?si beyn?lxalq s?viyy?d? d?st?kl?nir.

Onun ail?si do?uldu?u Kiber Partunxva regionda m?kt?bl?r ??b?k?sini idar? edirdi. B?n?zir Bhuttonu v? Cinnahı ozun? rol model sec?r?k v? atasının du?unc?sind?n ilhamlanaraq humanitar i?? yon?lir ^[4] . Malala 2009-cu ilin ?vv?ll?rind?, 11-12 ya?ı olanda BBC Urdu ucun gizli ad altında Svat ?yal?ti Taliban i??alı altında olanda oz h?yatı haqqında bloq yazır. Novb?ti yay bu ?razi Pakistan ordusunun n?zar?ti altına kecdikd?n sonra, jurnalist Adam B.Ellick New York Times ucun onun h?yatından b?hs ed?n s?n?dli film hazırlayır ^[5] . Qısa mudd?td? o, tanınma?a ba?layır, televizor kanallarına v? n??rl?r? musahib?l?r verir. Aktivist Desmond Tutu t?r?find?n Beyn?lxalq U?aqların Sulh Mukafatı il? t?ltif olunur.

M?lal? 9 oktyabr 2012-ci il tarixd? Svat rayonunda imtahandan g?l?rk?n m?kt?b avtobusunda iki qızla birlikd? Taliban sui-q?sdcisi t?r?find? gull?l?nir. Gull? yarası almı? M?lal? Ravalpindi Kardiologiya institutuna yerl??dirilir v? ozun? g?ldikd?n sonra Birl??mi? Krallı?ın Birminhem ??h?rind? yerl???n Kralica Elzavet x?st?xanasına gond?rilir ^[6] . Q?sd c?hdi milli v? beyn?lxalq s?viyy?d? ona guclu d?st?k qazandırır. 2013-un yanvarında Deutsche Welle yazırdı "o dunyada ?n m??hur yeniyetm? ola bil?r ^[7] ".

Ona olunan hucumdan bir h?ft? sonra ?lli aparıcı mus?lman din xadimi f?tva ver?r?k ona olunan hucumu pisl?dil?r ^[8] . Taliban r?smil?ri is? hucumun dinin t?l?bi oldu?unu bildirdil?r v? hucumun t?krarlanaca?ını qeyd etdil?r. Pakistanın daxili i?l?r naziri R?hman M?lik, Taliban qrupu ?leyhin? cıxı? edib, qadınların t?hsil huquqlarını mudafi? ed?n yeniyetm? qızı gull? il? vuran talibancının kimliyinin mu?yy?n edildiyini v? yaxın zamanda h?bs edil?c?yini bildirib. Pakistan silahlı quvv?l?rinin komandanı general A?faq Kiyani M?lal? Yus?fzaya x?st?xanada ba? c?kib v? hucumcuları qınayıb.

Pakistanın siyasi v? dini liderl?ril? yana?ı, ?fqanıstan prezidenti H?mid K?rzai v? AB? r?smil?ri hucumu pisl?yib. AB? Dovl?t katibi Hillari Klinton M?lal? Yus?fzayın c?sar?tini yuks?k qiym?tl?ndir?r?k, silahlıların qadının gucu qar?ısında z?ifl?diyini deyib.

Pakistan hokum?ti M?lal?y? at?? acan ??xsin yeri haqqında m?lumat ver?nl?r? 105 min AB? dolları m?bl??ind? mukafat t?yin etdi.

15 oktyabr 2012 -ci il tarixind? mualic?sini davam etdirm?k ucun ?ngilt?r?nin Birminhem ??h?rind?ki "Kralica Yelizaveta" x?st?xanasına aparılıb. Bu x?st?xananın ?sas xususiyy?ti, ?fqanıstan v? ?raqda yaralanan Boyuk Britaniya h?rbcil?rinin mualic?sind? ixtisasla?masıdır. Artıq 17 oktyabrda M?lal? komadan ayılıb v? 26 oktyabrda valideynl?ri il? goru?m?sin? icaz? verilib.

2013 -cu il 4 yanvarda ambulator mualic?ni davam etdirm?k ucun Birmingem x?st?xanasından ev? buraxılıb. ^[9]

BMT-nin Ba? katibi Pan Gi Mun 12 iyul tarixini M?lal? gunu elan etmi?dir. Bu gun butun u?aqlar ucun t?hsil ideyasını t?c?ssum etdirm?lidir. ^[10] Pan Gi Mun M?lal?ni h?r bir qızın t?hsil almaq huququnun "qlobal simvol"u kimi t?qdim etmi?dir. BMT Ba? katibinin Dunyada t?hsil uzr? ??xsi numay?nd?si, Boyuk Britaniyanın kecmi? ba? naziri Qordon Braun 2012-ci il noyabrın 10-da M?lal?nin do?um gunu olan 12 iyul tarixinin M?lal? gunu elan edildiyini b?yan etmi?dir. M?lal? gunu ilk d?f? 2013-cu il 12 iyul tarixind? Nyu-Yorkda BMT-nin m?nzil-q?rargahında qeyd edilmi?dir. ^[11] M?lal?nin BMT-d?ki cıxı?ı a?a?ıdakı sozl?rl? yadda qalmı?dır:

" Bir u?aq, bir mu?llim, bir kitab, bir q?l?m dunyanı d?yi?dir? bil?r. T?hsil yegan? h?ll yoludur. "

Sa?aldıqdan sonra, Malala tanınmı? t?hsil f?alı olur. Birminhem ??h?rind? yerl???r?k, qeyri-kommersiya t??kilatı olan Malala Fondunu yaradır v? 2013-cu ild? beyn?lxalq bestseller olan "M?m Malalayam" kitabının h?m mu?llifi olur. 2012-ci ild? o, Pakistanın ilk Milli G?nclik Sulh mukafatına, 2013-cu ild? Saxarov Mukafatına layiq gorulur ^[12] . 2014-cu ild? Kaila? Satiarti il? birlikd? u?aqlara v? g?nc insanalara qar?ı mubariz?y? v? u?aqlar t?hsil almaq huququ u?runda f?aliyy?tl?r? gor? Nobel Sulh Mukafatına layiq gorulur v? 17 ya?ında ?n g?nc laureat olur.  

• M?lal? Yus?fzayın gund?liyi
• Pakistanda 14 ya?lı qızı gull? il? vuran talibancının kimlliyi mu?yy?n edilib ? AmerikaninSesi.org
• Pakistanda 14 ya?lı f?al qız gull?l?ndi ^{[ olu kecid ]} ? Anspress.com