| Bu m?qal?d?ki m?lumatların
yoxlanılabil?r
olması ucun ?lav? m?nb?l?r? ehtiyac var
.
Daha ?traflı m?lumat v? ya m?qal?d?ki probleml?rl? ba?lı muzakir? aparmaq ucun
m?qal?nin muzakir? s?hif?sin?
diqq?t yetir? bil?rsiniz. Lutf?n m?qal?y?
etibarlı m?nb?l?r
?lav? ed?r?k
bu m?qal?ni t?kmill??dirm?y? kom?k edin. M?nb?siz m?zmun probleml?r yarada v? silin? bil?r. Probleml?r h?ll edilm?mi? ?ablonu m?qal?d?n cıxarmayın.
|
M?hinbanu sultan
(tam titulu:
Banui Dovran Bilquszamani, N?vvab'i-Naib?yi-S?f?viyy? M?hinbanu sultan S?f?vi
;
1519
,
T?briz
?
20 yanvar
1562
,
Q?zvin
) ? S?f?vi Sultanı, ?ah
I ?smayılın
v?
?ah Sultanın
qızı.
M?hinbanu sultan ?ah
I ?smayıl
il?
Taclı b?yim sultanın
qızı idi.1516-cı ild? T?brizd? do?ulmu?, s?rt saray t?lim, t?rbiy?si almı?dı.Omrunun ilk ca?ları dovl?t d?rin m?n?vi bohran kecirirdi. M?rhum atası ?ah
I ?smayıl
q?fil olumu v?ziyy?ti daha da g?rginl??dirmi?di. Anası Taclı
b?yim
say?sind? qarda?ı
I T?hmasib
taxta kecmi?,
Taclı b?yim
feodalların dovl?t? laqeydliyi artmı?dı. Lakin anasının guclu idar?si say?sind? dovl?t yenid?n ?vv?lki gunl?rin? geri donmu?du.M?hinbanu Sultan goz?l bir xanım olsa da, ail? h?yatı qurmamı?, talibl?ri q?bul etm?mi?, omrunu dovl?t i?l?rin? s?rf etmi?dir.
Ogey bacı olmasına baxmayaraq, M?hinbanu Sultan qarda?ının yanında soz v? m??v?r?t sahibi olaraq 'Naib?' v?zif?sin? q?d?r yuks?lmi?di (1540).Guclu irad?si il? t?dbirli bir xanım olan M?hinbanu Sultan, ?sas?n, saray c?ki?m?l?rind? t?r?f tutmur, qarda?ının s?lt?n?tin yax?ı olması ucun ?lind?n g?l?ni edirdi.Muxt?lif muharib?l?rd? ona fikir v? tovsiy?l?rini bildirdi.H?tta onun nufuzu o q?d?r yuks?lmi?di ki, 1550 - ci ill?rd? ged?n S?f?vi-Osmanlı muharib?l?rind? Qanuni Suleymanın zovc?si Xurr?m Sultan v? qızı Mehrimah Sultan M?hinbanu Sultana h?diyy?l?r gond?r?rk m?ktublarında qarda?ı I T?hmasibin bu sava?ı dayandırmasını ist?mi?dil?r.Cunki S?f?vil?r doyu?l?rd? ustunluk t??kil edir, Osmanlıların qorxuya du?m?sin? s?b?b olmu?dular.
|
M?hinbanu Sultanın Xurr?m Sultana v? Mehrmah Sultana cavab m?ktubu: 1554 - cu il
"Ulya - h?zr?t moht?r?m Xurr?m Sultan v? ulya - c?nab Mehrmah Sultan zatiail?l?ri ?vv?la sarayımıza gond?rdiyiniz bu cox d?y?rli h?diyy?l?r ucun siz? minn?tdarlı?ımızı v? t???kkurl?rimizi bildiririk.Sizin Ali - Osman ucun nec? d? d?y?rli v? moht?r?m xanımlar oldu?unuz Rumi v? ?c?m diyarına olduqca m?lumdur...Sizin xahi? v? ist?kl?riniz biz? tam aydın v? a?ikar oldu. Ali - Osman v? Ali - S?f?viyy?nin ill?rdir sur?n bu qeyri - kafi siyasi duru?u artıq hamımıza m?lumdur. H?l? ulu atamız ?eyx Cuneyd h?zr?tl?rinin vaxdından ba?layan bu xusum?t h?l? d? davam edir.F?q?t bilm?yinizi ist?yir?m ki, mus?lman dovl?tl?rin bir - biri il? mubariz?si hec da ur?k acan m?nz?r? deyil. Qarda?ım Sultan Suleyman h?zr?tl?rin? d?f?l?rl? dostluq v? sulh t?klifi etdi. Lakin hokmudarınız bu furs?ti qorxaqlıq adlandırıb bizl? birlik ?v?zin? h?rb yolunu secdi. V? budur, indi is? n?tic?...Muxt?s?ri kecmi? kecmi?d? qaldı indi bizim uz?rimiz? du??n cahanın sulh v? ?minamanlı?ı qorumaqdır. Calı?aca?ıq ki, qarda?ımız ?ah T?hmasib h?zr?tl?rini sizin ist?k v? xahi?l?rizl? sulh? s?sl?y?k...Bir ?eyi yax?ı bilm?liyik ki, tanrı ki?il?r? guclu bil?k, biz qadınlara is? a?ıl il? birg? istifad? olunduqda quvv?tli bir dil vermi?dir.Bu s?b?bd?n ki?il?r ba?ı qılıncla k?s?r, qadınlar is? sozl? k?sdir?r...Sizd?n hec ?ubh?miz yoxdur. ?min olun ki, biz d? uz?rimiz? du??ni misli il? yerin? yetir?c?yik qalanını is? Allah bil?r...Sevgi v? horm?tl?riml? M?hinbanu Sultan S?f?vi"
Muqavil?l?r
M?hinbanu Sultan S?f?vi tarixind? 2 sulh muqavil?sin? s?b?b olmu? bir qadındır. Qarda?ı ?ah T?hmasibl? Amasya v? Sultaniyy? sulhl?rini ba?lamı?dır.
? " Ali - S?f?viyy? " 1555 Amasya sulhu
|
|
M?hz buna gor? 1555 - ci ild? M?hinbanu Sultanın da i?tirakı il? Amasya sulhu ba?lanmı?dır. Bacısı Fatim? Sultanın h?yat yolda?ı (bibisi Fatma Sultanın o?lu) ?irvan b?yl?rb?yi Abdulla xanın da v?zif?sin? t?yin edilm?sind? muhum rol oynamı?dır.?slind? bu rol ogey bacısı Fatim? Sultanın v? onu anası Gulzar Sultanın t?kidi idi.
M?hinbanu Sultanın anası
Taclı B?yim Sultan
il? artıq "valid?" olan
I T?hmasibin
anası Gulzar Sultan yol getmirdi.Behruz? Sultan onu ozun? "kolg?" sayır bir b?han? il? sarayu-humayund?n uzaqla?dırmaq ist?yirdi.Furs?t ?ahın hakimiyy?tinin 16-cı ilind? du?du. M?hinbanu Sultanın ?aha israrına baxmayaraq, guya dovl?t icind? dovl?t quran
Taclı B?yim Sultan
?iraza surgun olundu v? yolda v?fat edib, ?irazda d?fn edildi.Bu hadis? M?hinbanu Sultana cox t?sir etdi.B?hruz? Sultanın novb?ti h?d?fi o olsa da, lakin nail oluna bilinm?di.Sonrakı dovrl?rd? M?hinbanu Sultan uzunu do?ma qarda?larına cevirdi.Onların t?r?find? yer aldı.Ogey bacısı Xanı? Sultan il? bu dovrd?n sonra mubahis?l?r daha da k?skinl??di.Xanı? Sultan M?hinbanu Sultanın nufuzunu qırmaq, onun yerin? kecm?k ist?yirdi.
M?hinbanu Sultan oz qızı kimi ist?diyi ?ah T?hmasibin ikinci qızı olan
II P?rixan Sultanın
t?rbiy?si il? d? ozu ??xs?n m??qul olurdu, onda olan qeyri-adi duru?unu gorub g?l?c?kd? yerin? varis olaraq hazırlayırdı.
II P?rixan Sultan
da bu bibisini cox sevir, zaman-zaman ozunu ona b?nz?dirdi.1562-ci ilin qı?ında anid?n v?ziyy?ti pisl???n M?hinbanu Sultan yata?a du?ur v? bir nec? gund?n sonra Q?zvind? v?fat edir, ail? q?birstanlı?ına d?fn olunur.Onu ikinci anası kimi sev?n
II P?rixan Sultan
olumund?n sonra ona 1 ay yas saxlayır.H?l? 15 ya?ı olmasına baxmayaraq,
II P?rixan Sultan
M?hinbanu Sultan say?sind? atası
I T?hmasibin
yanında xususi yer qazanmı?dı.Buna gor? d? atası M?hinbanu Sultanın olumund?n sonra onu 'Naib?yi-N?vvabi-S?f?viyy?' elan etdi.Xanı? Sultan ist?yin? yen? cata bilm?di, 2 il sonra da ozu H?m?danda v?fat etdi.P?rixan Sultanın is? bu ya?da bu rutb?y? cıxması onu saray v? dovl?td? nufuz verdi.M??hur k?sl?r onun yanında q?rar buldu.
- "Ali - S?f?viyy?" ?lyazmaları
 M?hinbanu Sultan ? n?sil
|
|---|
|