M?h?mm?d R??id Riza
(
?r?b.
???? ???? ???
;
23 sentyabr
1865
[1]
v? ya
18 oktyabr
1865
[2]
?
22 avqust
1935
[1]
,
Qahir?
[3]
) ? misirli dini v? ictimai xadim.
?sli Liviyadan olmu? Riza 1898-ci ild? Misir? g?lib Qahir?d? tanınmı? "?l-M?nar" (Mayak) jurnalında calı?mı?dır. R??id Rıza, C?mal?ddin ?fqanini v?
M?h?mm?d ?bdunun
fikirl?rini inki?af etdirmi?, Q?rb must?ml?k?ciliyin? qar?ı cıxmı?, Xilaf?tin b?rpa olunmasının t?r?fdarı kimi tanınmı?dır.
1340/1922-ci ild? Riza "Xilaf?t v? ya boyuk imam?t" yazınını yayımlamı?dır. Orada o, Xilaf?tin prinsipl?rini acıqlamı?, x?lif?nin secilm?si ideyasını ir?li surmu?dur. Rizaya gor? x?lif? olk?sini qorumalı, olk?d? ??ri?t qanunlarının i?l?m?sini t?min etm?lidir. Xilaf?tin krallı?a cevrilm?m?si ucun x?lif? oz?l bir qurum qar?ısında sorumlu olmalıdır. Olk? ba?cısı ??ri?t qanunlarını pozarsa, bu qurum onu v?zif?sind?n cıxara bil?r. 1342/1924-cu ild? Turkiy?d? respublikacılar Osmanlı xilaf?tin? son qoyduqdan sonra M. R. Riza Xilaf?tin dirc?ldilm?si ist?kl?rinin realla?mayaca?ını anlamı?dır. Buna gor? o, oz fikirl?rin? d?yi?iklikl?r etm?li oldu. Xilaf?tin alternativi kimi "?slam olk?si" ideyasını s?sl?ndirdi. Bu ideya muasir zamanımızda h?yata kecmi?dir.
Pakistan
,
?ran
kimi olk?l?rd? ?slam dovl?tl?ri yaranmı?dır. Bundan ba?qa bu ideyalar muxt?lif mus?lman icmaları t?r?find?n cox b?y?nilmi?dir. M. R. Riza bir cox kitabların mu?llifi olmu?dur. O, t?fsir? aid bir kitab yazmı?dır. Onun ?s?rl?rinin coxu m?qal?l?r kimi "?l-M?nar" jurnalında cap olunmu?dur.
