Muh?ndislik

Vikipediya saytından
Naviqasiyaya kec Axtarı?a kec

Muh?ndislik ( muh?ndis ?r?bc? h?nd?s?ni bil?n ??xs dem?kdir) ? bir pe?? sah?si olub, elmi-n?z?ri c?h?td?n ?saslanmı? v? empirik t?sdiq edilmi? bilikl?rin v? usulların sistematik olaraq m?nims?nilm?si v? t?tbiq olunmasını ?hat? edir. Ca?da? c?miyy?td? muh?ndislik ali texniki Universitetl?rin v? ya muh?ndislik fakult?si olan Universitetl?rin h?mcinin ?nstitutların hazırladıqları ixtisascılar qrupu t?r?find?n yerin? yetirilir. Muh?ndisl?rin ?sas m???ul oldu?u sah?l?r ma?ınqayırma , informasiya texnologiyaları v? sisteml?ri , elektrik-elektronika , da?-m?d?n v? metal emalı, tikinti , neft-kimya , robot texnologiyası , nanotexnologiya , mudafi? s?nayesi v? muh?ndis iqtisadiyyatından ibar?tdir. Muh?ndisl?r t?bi?td? movcud olan material v? gucl?rd?n istifad? etm?kl?, onları h?r hansı bir m?qs?d ucun texniki c?h?td?n t?tbiq etm?y? calı?ır. Muh?ndisl?r analitiki du?unc?y?, praktikyonumlu kifay?t q?d?r n?z?ri v? t?tbiqi biliy? malik olmalı v? bu bilikl?rin verilmi? m?s?l?l?rin h?llind? qısa zamanda t?tbiq ed?bilm? qabiliyy?ti il? f?rql?nm?lidirl?r.

VIII ?srd?n ba?layaraq gucl?n?n ?r?b x?lif?si olk?d? elmin, o cuml?d?n muh?ndisliyin inki?afı ucun ?lveri?li ??rait yaratmı?dır. Bu dovrd? ya?amı? mus?lman muh?ndisl?rinin i?l?ri hec d? sonralar Avropada movcud olan muh?ndisl?rinkind?n geri qalmamı?dır. Buraya Banu Musa qarda?ları, ?l C?zari , Ta?ıy?ddin , ?l Qaracı , ?bn Sina , ?l-Biruni kimi gork?mli ??xsl?rin i?l?rini gost?rm?k olar.Avropalılar ?nd?lusun Xaclı yuruyu?l?ri zamanı i??alından sonra islam dunyasındaki bir cox elmi k??fl?r v? m?d?niyy?t numun?l?riyl? ilk d?f? tanı? olmu?dur. Numun? kimi Riyaziyyat elml?rind?n olan ?l-C?br Avropada tanınmı? v? Algebra olaraq adlandırılmı?dır.

Q?rbd? muh?ndis kimi Ingenieur k?lm?si (it.-fr. m?n??li olub ingenium (doyu? ma?ını) v? ingeniarius (yaradıcı usta, sonra tikinti ustası) m?nasını verir) i?l?dilir. ?lk sivil ingenieur termini XVI ?srd? Hollandiyada korpu tik?nl?r? aid edil?r?k i?l?nmi?dir. Leonardo da Vinci o dovrd? italyan forması olan "ingenier" adını da?ımı?dır.

Ali m?kt?bl?r

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Avropada muh?ndislik uzr? ilk ali m?kt?bl?r XVIII ?srd? meydana cıxıb. [1] Bel? ki, muh?ndisl?rin hazırlanması ucun ilk d?f? olaraq XVIII ?srd? Fransada politexnik m?kt?bl?ri yaradılır. ?lk d?f? fransızlar 1747 -ci ild? Parisd? Yol v? Korpu Milli M?kt?binin ?sasını qoymaqla texniki ali m?kt?b ideyasını h?yata keciribl?r. [1] Bunun ardınca bir cox ba?qa olk?l?rd? d? texniki m?kt?bl?r acılaraq muh?ndislik elminin geni?l?nm?si ucun d?y?rli tohf?l?r vermi?l?r. XIX ?srin ?vv?ll?rind? texniki universitetl?r Praqa (1806-cı il), Vyana (1815-ci il) v? Karlsrued? (1824-cu il) acılıb. [1] XX ?srd?n ba?layaraq bu texniki m?kt?bl?rin coxu inki?af etdiril?r?k universitetl?r? cevrilmi?l?r.

  1. 1 2 3 Cahangir Ataki?iyev. "Rabit? dunyası" q?zeti . Var?ava Politexnik Universiteti. № 29 (776), 2 avqust 2013, s?h. 33.   (az.)

Xarici kecidl?r

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]