Erk?n xristianlıq

Xristianlı?ın yaranması

Patristika

Apologetika Yunandilli apologetika : Yustin  • Tatian  • Afinoqor  • Teofil Latındilli apologetika : Minusius Feliks  • Arnobius  • Laktansius  • Tertullian Qnostikl?r? qar?ı olanlar : ?rineus Lionlu  • ?ppolit Romalı ?sk?nd?riyy? ilahiyyat m?kt?bi : Klement  • Origen

Xristian ehkamlarının formala?ması R?smi kils?y? qar?ı duran t?riq?tl?r : Arianlıq  • Donatizm R?smi kils? t?r?fdarları : Atanasius  • ?oann Xrisostom  • Saxta Dionisius Kappadokiyalı kils? ataları : Basil Qeys?riyy?li  • Qriqor Nazianzen  • Nissalı Qriqori Xristoloji mubahis?l?r s?b?bil? ayrılan t?riq?tl?r : Nestorianlıq  • Monofizitizm  • Monofelitlik  • ?konomaxiya ' Ekumenik Kils? M?clisl?ri '

Latın q?rbind? Kils? Ataları Boesius  • Kassiodor  • Avqustin Avrelius ?yeronim Stridonlu  • ?larius Piktaviyalı

Xristian mistisizmi Xristian rahibliyi  • ?sihazm

??rq v? Q?rb kils?l?rinin aralanması

Xristian simvolikası

Ekumenik Kils? M?clisl?ri - rasmi Xristian kils?si t?r?find?n v? onun adından adından ca?rılan ke?i?l?rin toplantılarıdır. Bu m?clisl?rd? dini ?qid? il? ba?lı yaranan probleml?r h?ll olunurdu. Ekumenik kils? m?clisl?rind?n yalnız ilk yeddisi h?m Ortodoks (Pravoslav) , h?m d? Katolik kils?l?ri t?r?find?n q?bul olunmaqdadır.

Roma imperatoru I Konstantin t?r?find?n Nikeya ??h?rind? ca?ırılmı?dır. Bu m?clisd? xristian imanının simvolu ^[1] . t?rtib edildi. Burada Roma, ?sg?nd?riyy? , Antakiya v? Quds yepiskoplarının Kils? uz?rind? xususi s?lahiyy?tl?ri t?sdiq edildi. Daha sonra bu m?clisd? presviter Ariusun t?limi pisl?nib, r?dd edildi. Bel? ki, Arius hesab edirdi ki, Tanrının o?lu ( ?sa ) Atanın ?n yuks?k m?xluqudur v? Ondan f?rqli mahiyy?t? malikdir. Onun fikrinc?, ?sa mahiyy?tin? gor? deyil, yalnız o?ullu?a goturulduyun? gor? Tanrının o?lu adlandırılmalıdır. Bu fikri r?dd ed?n m?clis? yı?ı?mı? 318 yepiskop is?, Atanın o?ul il? mahiyy?tc? eyni olması fikrini d?st?kl?dil?r v? bundan sonra bu inanc r?smi Xristian doktrinasına cevrildi. Ariusun ardıcıllarını arianlar adlandırırlar.

Burada Ata-O?ul cutluyun? Muq?dd?s Ruhu da ?lav? etm?kl?, onların substansional ^[2] vahidliyini elan ed?r?k, Trinitar (Ucluk) inancın formala?ması ba?a catdırıldı. Burada imperiyanın ??rqind?n olan 150 yepiskop iman simvoluna da ?lav?l?r etdil?r. ?mperator Feodosius t?r?find?n ca?rılan bu m?clis ?sas?n arianlı?ı pisl?m?k ucun ca?rılmı?dı. Bel? ki, bu m?clisd? Muq?dd?s Ruhun ilahililiyini inkar ed?n qrupların fikirl?ri d? r?dd edildi. Onların fikrinc? Muq?dd?s Ruh O?ul t?r?find?n yaradılmı?dır. Bu m?clisd? h?mcinin Konstantinopol yepiskopunun statusu Roma yepiskopundan sonra nufuzuna gor? ikinci d?r?c?li hesab oluması haqqında q?rar q?bul edildi.

III Ekumenik (I Efes) Kils? M?clisind? (431-ci il) ?sanın mahiyy?ti haqqında mubahis?l?r (xristiologiya) tarixin? q?d?m qoyuldu. M?s?l? burasında idi ki, Konstantinopolis yepiskopu Nestorius hesab edirdi ki, M?ry?m adlı bir qadın ?sanı do?mu?dur. Sonra is? Tanrı onunla birl??ib, onun icind? ya?amı?dır. Dem?li, Nestoriusun t?limin? gor?, ?sada olan ?lahi v? insani t?bi?t bir-birind?n ayrıdır. M?clis? topla?mı? 200 yekiskop Nestoriusun t?limini r?dd ed?r?k, h?m ?lahi, h?m d? insani t?bi?tin bir ??xsd? (?sada) movcud olması, ba?qa sozl? des?k, ?sada

?lahilik v? insaniliyin vahid hipostasis t??kil etm?si q?na?tin? g?ldil?r.

451-ci ild? IV Ekumenik (Kalkedon) Kils? M?clisi Konstantinopolis arximandriti Evtixiosun t?limini r?dd etm?k ucun yı?ı?dı. Bel? ki, Evtixios Nestoriusun t?limini inkar ed?r?k, onun ?ksi olan ba?qa bir ifrat fikir ir?li sururdu. Evtixiosa gor?, ?lahi v? insani t?bi?t ?sada tam olaraq bir-birin? qovu?mu?dur. Amma bu zaman ?sadakı ?lahi t?bi?t insani t?bi?ti ust?l?yir. Evtixiosun t?limi monofizitlik adlandırıldı. M?clis? yı?ı?an 630 yepiskop monofizitliyi r?dd ed?r?k q?rara g?ldil?r ki, ?sada olan iki t?bi?t bir-biri il? “ qovu?mayaraq v? mahiyy?ti d?yi?m?y?r?k ” (Evtixiosun ?leyhin?), “ bir-birind?n ayrılmaq ??rti il? ” (Nestoriusa qar?ı) birl??mi?dirl?r

553-cu ild? is? imperator I Yustian t?r?find?n V Ekumenik Kils? (II Konstantinopolis) M?clisi ca?ırıldı. Buna s?b?b el? monofizitl?rin usyanı oldu. Bel? ki, monofizitl?r Kalkedon m?clisinin t?r?fdarlarını nestorianlı?a gizli meyll?rd? ittiham edirdil?r. Bunu subut etm?k ucun onlar uc Suriya yepiskonun Teodorusun v? Teodoretin ?s?rl?rin? istinad edirdil?r. M?clis i?tirakcıları monofizitl?rin ortodoksal kils?y? birl??m?l?ri prosesini gucl?ndirm?k ucun bu yekiskopların fikirl?rini r?smi olaraq r?dd etdil?r. Bundan ?lav? burada Origenusun t?limi d? r?dd edildi.

Novb?ti VI Ekumenik (III Konstantinopolis) Kils? M?clisl?ri (680-681; 692-ci ill?rd?) yen? d? monofizitl?rin t?limini r?dd etm?k ucun yı?ıldı. Monofizitl?rin ?sada iki t?bi?tin oldu?unu q?bul etm?l?rin? baxmayaraq, onların vahid ?lahi irad?d? birl??m?sini iddia edirdil?r. Bu fikr? qar?ı cıxan 170 yekiskop ?sanın Tanrı kimi v? insan kimi iki irad?sinin oldu?unu iddia etdil?r. Onların fikrinc?, ?sanın insani t?bi?ti ?lahi irad? il? ziddiyy?t t??kil etmir, ?ksin?, insani t?bi?t ?lahi irad?y? tabedir. Bel?likl? d? ?sa haqqında olan ortodoksal baxı? tamamlanmı? oldu. Bu tamamlanmı? t?limi is?, on bir ild?n sonra bu m?clisin davamı olan Trull Kils? M?clisi t?sdiq etmi? oldu.

VII Ekumenik (II Nikeya) Kils? M?clisi 787-ci ild? imperatrica ?rena (Eirene) t?r?find?n ikonalara qar?ı cıxı? ed?nl?r? cavab verm?k ucun ca?ırıldı. Bel? ki, bu m?clisd? ikonaların mahiyy?ti acıqlanmı? v? onlara qar?ı cıxı? etm?k kufr elan edilmi?dir.

Katolikl?r bu kils? m?clisl?rind?n sonra da kils? m?clisl?ri ca?ırmı?dırlar. Bel? m?clisl?rin sayı 21-? catmı?dır. ??rq kils?l?ri (m?s. erm?ni, kopt, efiop kils?l?ri) birinci uc m?clisin q?rarını q?bul edir IV (Kalkedon) m?clisinin q?rarlarını r?dd edirl?r. Protestantlar is? kils?l?ri m?clisl?rinin q?rarlarını q?bul etmir.

• Aydın ?lizad? ^{[ olu kecid ]} (2007). Xristianlıq: tarix v? f?ls?f? . Bakı: ?bilov, Zeynalov v? qarda?lar, s. 94-96. ISBN 5-87459-013-7 ^{[ olu kecid ]} . 2016 tarixind? arxivl??dirilib . 2016-08-16 tarixind? istifad? olunub.

• Aydın ?lizad? ^{[ olu kecid ]} (2007). Xristianlıq: tarix v? f?ls?f? . Bakı: ?bilov, Zeynalov v? qarda?lar, s. 94-96. ISBN 5-87459-013-7 ^{[ olu kecid ]} . 2016 tarixind? arxivl??dirilib . 2016-08-16 tarixind? istifad? olunub.
• Kарташев А. В. Вселенские Соборы. Arxivl??dirilib 2012-03-07 at the Wayback Machine
• Catholic Encyclopedia: General Councils.

1. ↑ Dini t?limin ?sasını t??kil ed?n qısa ehkamlar toplusudur
2. ↑ Substansiya (latınca “substantia”) ? h?r bir ?eyin ?sası v? mahiyy?tidir.