Kamilla Klodel
(
fr.
Camille Claudel
,
8 dekabr
1864
[1]
[2]
[…]
?
19 oktyabr
1943
[1]
[2]
[…]
) ? Fransa heyk?ltara?ı, fransız ?air v? diplomat
Pol Klodelin
bacısıdır.
Kamilla Klodel ?imali
Fransada
Aisned?, Louise Athanaise Cecile Cerveaux il? Louis Prosperin ikinci u?a?ı olaraq do?ulub. Ail? Kamilla u?aq ik?n
Vilnyov-Syur-Fer?
kocur. Qarda?ı Pol 1868-ci ild? do?ulub. 1870-ci ild? ail? Bar-le-Duc-?, 1876-cı ild? Nogent-sur-Seine-? v? 1879-cu ild? Wassy-sur-Blaise-? kocur. Kamilla anası v? dig?r u?aqlar il? birg? 1881-ci ild? Parisin Montparnasse bolg?sind? m?skunla?ır.
Kamilla h?l? u?aq ya?larından evl?rinin ba?casında palcıqdan v? gild?n curb?cur fiqurlar duz?ltm?yi xo?lasa da, duz?ltdiyi fiqurları gunun altında qurudub ev? g?tir?nd? anasının ciddi t?nqidi il? uzl??irdi.
Kamilla boyudukc? heyk?ll?r? olan mara?ı daha da ciddil??m?y? ba?layır. H?min dovrl?rd? Fransada qadın r?ssam v? heyk?ltara?lar o q?d?r azlıq t??kil edirdil?r ki, ail? qızlarının inc?s?n?t? olan mara?ına o q?d?r d? ?h?miyy?t vermirdi. Lakin, h?l? on uc ya?ı olanda Kamilla
Bismarkın
,
I Napoleonun
heyk?ll?rini duz?ltm?yi bacarırdı. Qızının bu qabiliyy?tini q?bul etm?y?n ana tezlikl? Kamillanı arzuladı?ı i?d?n uzaqla?dırma?a c?hd edir.
Kamillanın ozund?n boyuk bir qarda?ı v? ozund?n kicik balaca bacısı da vardı. Onlarla muqayis?d? ana Kamillanın h?r?k?tl?rini v? q?rib?likl?rini q?bul ed? bilmir. Onun fikrin? gor? qızı ?trafdakı ail?l?rin g?nc qızlarından xeyli f?rql?nir v? bu hal onun ucun xo?ag?lm?zdir. Butun bu s?b?bl?rd?n ana il? qızın arasında daima g?rgin v? emosional munasib?t olurdu. Anadan f?rqli olaraq ail?d? avtoritet fiqur olan ata qızının gil? v? da?lara olan mara?ını yuks?k qiym?tl?ndirir v? h?r zaman qızına d?st?k olur. H?tta bu sah?d? Kamillanın daha yax?ı t?hsil alması ucun ail?sini
Paris?
kocurtm?y? q?ti q?rar verir.
1881-ci ild? Kamilla Parisd? qız t?l?b?l?rin t?hsil almasına o q?d?r d? ustunluk verilm?y?n
Kolarossi akademiyasına
yazılır. Uc dostu il? birlikd? kicik bir emalatxana kiral?y?n Kamilla bir mudd?t sonra dovrun ?n m??hur heyk?ltara?larından biri olan
Roden Oqyustun
t?l?b?sin? cevrilir. Bu tanı?lıq Kamillanın h?yatındakı donu? noqt?si olur. Cunki bir mudd?t sonra Roden Kamillanın sevgilisi sonda is? r?qibi olur.
Roden Kamillanın gozqama?dırıcı istedadından cox t?sirl?nir. V? birlikd? bir cox i?l?r? imza ata bil?c?kl?rini du?unur. H?min ?r?f?d? Roden "C?h?nn?m qapıları" adlı unudulmaz ?s?rini yaradır. Lakin, Rodenin bu ?s?rinin daha cox hiss?sini Kamilla il? birlikd? hazırladı?ı ucun ona aid olan u?urun t?n yarısının Kamillaya aid oldu?u dild?n-dil? dola?ır. Dovrun bir cox t?nqidcil?ri h?tta Rodenin ?n yax?ı v? unudulmaz ?s?rl?rinin m?hz Kamilla il? birlikd? oldu?u mudd?td? yarandı?ını dil? g?tirm?kd?n d? c?kinmirl?r.
1890-cı ill?rd? Kamilla artıq oz ?s?rl?ri il? m??hurluq qazanmı? v? ?trafındakı insanlardan horm?t gor?n s?n?tkar idi. O, oz m??hurlu?unun v? icind?ki potensialın f?rqin? varırdı. Lakin, Rodenl? birlikid? ya?amasını ail?si ona ba?ı?lamır. ?lk onc? anası daha sonra dig?r ail? uzvl?ri ondan uz cevirir. Ail?sinin d?st?yini itir?n Kamilla daha bir itki il? uz-uz? qalır. O, Rodend?n hamil? qalsa da, q?za n?tic?sind? b?tnind?ki u?a?ını itirir. Bu itkinin ardından o, coxlu u?aq heyk?ll?ri v? fiqurları duz?ldir.
Bir mudd?t kecir. Kamilla artıq yaradıcılı?ına Rodenin qanadları altında davam etm?k ist?mir. Azad ruhlu, hec kimd?n asılı olma?ı sevm?y?n Kamilla il? Roden arasında m?h?bb?t ucbatından cıxan qısqanclıq davalarını da s?b?b gor?r?k, Kamilla 1898-ci ild? Rodend?n ayrılıb g?l?c?y? t?kba?ına davam etm?k q?rarına g?lir. Roden d? oz novb?sind? Kamilladan ayrılmaq ist?yir. V? ilk addımı da o, atır. Kamillanı t?rk edib ba?qa qadınla evl?nir.
Ayrılıq is? Kamilla ucun o q?d?r asan olmur. Rodenl? birlikd? oldu?u mudd?td?
"Vals", "Olum vaxtı", "?tmi? tanrı", "Z?vz?k qadınlar", "Sakuntala"
kimi ?n yax?ı ?s?rl?rini yaratsa da, ayrılıqdan sonra onun heyk?ll?ri goz?l v? canlı gors?ns?l?r bel?, o q?d?r d? heyranlıq do?urmur. H?tta deyil?nl?r? gor? h?min ill?rd? hec bir heyk?ltara? heyk?ll?r? Kamilla q?d?r can verm?yi, da?ı onun q?d?r hiss ed?r?k yonma?ı bacarmayıb.
Sonralar Roden Kamilla haqqında deyirdi: "
Ona qızılı harda tapa bil?c?yini soyl?dim. Amma tapdı?ı qızıl onun oz ic?risind?ydi.
"
Kamilla ail?sind?ki ki?il?rd?n n? q?d?r d?st?k gorurdus?, qadınlardan da bir o q?d?r pis, alcaldıcı munasib?t gorur. Anası v? bacısı bacardıqları q?d?r ondan uzaq durma?a calı?ırlar. Lakin atası v? qarda?ı Pol ya?adıqları mudd?td? onun s?n?tin? horm?t edib sahib cıxırlar. Kamillanın atası cox uzunomurlu olmur. O, h?yatdan kocdukd?n sonra Pol da diplomatik i?l?ri il? ?laq?dar ??rq? i?l?m?y? gedir.
O, 1898-ci ild?n sonrakı zamanlarda h?m qadın s?n?tci kimi ya?adı?ı sıxıntılar, h?m d? ??xsi h?yatındakı fırtınalı hadis?l?r ucbatından ruh du?kunluyun? yuvarlanır. Maddi sıxıntılar ic?risind? cabalayan Kamillanın ruh sa?lamlı?ında probleml?r ba? qaldırır, paronoik hallar yaranır. 1906-cı ild? is? onda ?idd?tli krizl?r ba?layır. Bir gun gec? ?s?rl?rinin coxsunu sındırıb m?hv edir, yarısını caya atır. Onun v?ziyy?tinin pisl??diyini gor?n anası v? bacısı Rodenin kom?kliyi il? Kamillanı ruhi x?st?xnaya yatırdırlar.
Bir s?n?t adamına edil?c?k ?n boyuk pislik m?hz Kamillaya edilir. X?st?xanada oldu?u mudd?td? d?f?l?rl? h?kiml?rd?n palcıq v? gil ist?s? d? onun bu arzusu q?tiyy?tl? r?dd edilir. Onun t?k ist?yi evl?rin? qayıdıb heyk?l hazırlamaq olur. Kamillanın bu ist?yini h?kimi d?f?l?rl? onun anasına v? bacısına yazıb bildirs? d?, onlar t?r?find?n m?ktublara hec bir ?h?miyy?t verilmir. Be? ild?n bir onu ziyar?t? g?l?n qarda?ı Pola yazdı?ı m?ktubda Kamilla c?kdiyi ?zabları dil? g?tirir:
|
“Ruhi x?st?xanadayam. Haqqımı itirmi??m… Zulm el?yirl?r m?n?, bir qadına bel? zulm etm?zl?r, s?n?ti bel? t?hqir etm?zl?r, Pol… Bo? yer? x?st?xanaya saldılar. Onlar m?nim yaradıcıl?ımın s?rh?dl?rin? yax?ı b?l?d idil?r.
Qurdların g?mirdiyi k?l?m kimiy?m ? h?r yeti??n yarpa?ımı ceyn?yirl?r… Bura atıldı?ım nec? il oldu? Bilmir?m… Ancaq butun h?yatım boyu yaratdı?ım ?s?rl?r? sahib cıxdıqdan sonra ozl?rinin ya?amalı olduqları h?bsxana h?yatını m?n? ya?adırlar. Butun bunlar Roden deyil?n o ?eytanın i?l?ridi. Onun beynind? birc? qorxulu fikir vardı. M?nim ondan ustun olma?ım. O bunu bilirdi. Bunun ucun d? m?ni h?r zaman s?n?td?n uzaq v? b?db?xt edib bura saldırdı. N? etdim ki, t?nhayam? Bu ?sar?td?n cox sıxılıram… Ev? hec bir zaman donm?y?c?mmi, Pol? M?n h?yatı, e?qi v? umidi sevirdim. Mukafatsız olsalar bel?…”
|
|
H?yatının ?n m?hsuldar ill?rind? ruhi x?staxanaya salınması v? otuz ilini orda kecirm?si Kamilla ucun d?h??tli idi. ?n pisi is? sevdiyi s?n?td?n, gild?n, da?lardan v? heyk?ld?n uzaq olması idi. Kamilla Klodel 1943-cu il 19 oktyabrda otuz ild?n cox qaldı?ı ruhi x?st?xanada h?yata gozl?rini h?mi??lik yumur. O, Monfavet m?zarlı?ında d?fn olunur.
Henrix ?bsen onun h?yatından b?hs ed?n "Biz olul?r oyanark?n" adlı kitab yazıb. Kamilla Klodelin h?yatından b?hs ed?n ilk film 1988-ci ild? rejissor Bryuno Nyuitten t?r?find?n ekranla?dırılıb. ?kinci bir film is? 2014 cu ild?
Bryuno Dyumon
t?r?find?n c?kilib. H?min filmd? Kamilla obrazını aktrisa
Julyet Bino?
ifa edir.
Kamilla Klodel oz i? ma?azasında (1930-cu ild?n ?vv?l)
Ogust Roden
,
Kamilla Klodelin beretl? portreti
, 1886
- Ayral-Clause, Odile.
Camille Claudel: A Life
. New York: Abrams, 2002.
- Lenormand-Romain, Antoinette et al.
Camille Claudel and Rodin: Fateful Encounter
. New York: Gingko Press, 2005.
- Riviere, Anne & Bruno Gaudichon.
Camille Claudel: Catalogue raisonne
. Paris: Adam Biro, 2001.