Qay Yuli Sezar Kaliqula
(
latınca
Caligula ? uzunbo?az c?km?) (
31 avqust
12
[1]
?
24 yanvar
41
[1]
) ? ucuncu Roma imperatoru (37?41),
Yulil?r-Klavdil?r
sulal?sind?n. Qeyri-m?hdud hakimiyy?t? can atırdı; onun dovrund? kulli miqdarda dovl?t v?saitinin x?rcl?nm?si vergil?rin sur?tl? artmasına, bir sıra ??xsl?rin, xusus?n
senatorların
var-dovl?tinin musadir? edilm?sin? s?b?b olmu?du. Kaliqulanın xoflulu?u, amansızlı?ı v? d?lisovlu?u senat v? pretorianların narazılı?ına s?b?b oldu v? o, olduruldu.
Kaliqula 12-ci ild? anadan olmu?du. U?aqlı?ı h?rbi du??rg?l?rd? kecib. Atası Germanik cox horm?tli adam olub. Ona gor? o ol?nd?n sonra
Tiberi
xalqın xo?una g?lm?k ucun Qayı o?ullu?a goturmu?du. Kaliqulanın valideynl?ri h?rbcil?r arasında populyarlıq qazanmaq ucun u?a?a h?rbi forma geydir?rdil?r. Onun ucun xususi olaraq balaca c?km? d? tikdirmi?dil?r. Bu, h?rbcil?ri riqq?t? g?tir?rdi v? u?a?ı n?vazi?l? "Kaliqula" (c?km?ciy?z) adlandırardılar. 31-ci ild? 19 ya?ı tamam olanda atası coxdan olmu?du. Anası v? iki boyuk qarda?ı is? hokmdarın q?z?bin? g?lmi?di:
Tiberi
?vv?lc? Kaliqulanın anası Boyuk Aqrippinanı, sonra is? boyuk qarda?ı Neronu m?hv el?mi?di. Bel?likl?, Kaliqula Germanikin t?k o?lu v? Tiberinin ehtimal olunan varisi kimi qaldı.
Kaliqulanın boyu qısa, uzunun r?ngi sol?un olub. B?d?ni yo?un, boynu v? qıcları nazik, gozl?ri v? gicgahı batıq, alnı enli v? tutqun, ba?ında sacı cox seyr?k, t?p?sinin ortası daz, b?d?ni is? sıx tuklu. Ona gor? ona yuxarıdan baxmaq v? ya h?tta bilm?d?n "keci" sozunu i?l?tm?k olum? s?b?b olan cinay?t sayılıb. Anadang?lm? idbar olan sif?tini daha da qorxunc el?m?k ucun guzgu qaba?ında t?mrinl?r ed?rmi?. O vaxtın dram ?s?rl?rinin birind?n ?zb?rl?diyi bu sozl?ri dem?yi cox sevirdi: "Qoy nifr?t etsinl?r, t?ki qorxsunlar".
Bioqrafları yazırlar ki, ?g?r Tiberi ozunun korlanmı? ruhu, xoflulu?u v? olcusuz q?ddarlı?ı il? d?liliyin bir addımlı?ında idis?, Kaliqula ipli-saplı d?li idi. Qısa mudd?t? o, olk?ni monarxiyaya cevirib. Respublika usul-idar?sind?n hec bir ?s?r-?lam?t qalmır. Bir zaman d?rin r??b?tini qazandı?ı xalqın ondan uz dond?rm?sind?n n?inki qorxmur, h?tta buna calı?ırmı?. Bir ild?n az vaxtda Tiberid?n qalan iki milyard yeddi yuz milyon sestersi pulun altından girib ustund?n cıxdı. Budc?ni da?ıtmaqla kifay?tl?nmir, acıq-a?kar ru?v?t yı?ırdı. Qızı olanda o Roma xalqından t?l?b etdi ki, u?a?ın t?rbiy?si v? cehizlik ucun pul g?tirsinl?r. Yeni ilin ilk gunund? sarayın a?zında dayanaraq d?st?-d?st? adamların ovucla v? ya ?t?yind?n ona t?r?f atdı?ı pulları tuturdu. N?hay?t, bu pullara ?ll?ri il? t?mas etm?k ehtirası il? yanıb-yaxılan s?rs?ml?mi? hokmdar qızıl pulları yer? s?r?r, onların ustu il? ayaqyalın g?z?r v? ya mayallaq a?ar, b?d?nini pula surt?rmi?. ?n boyuk zulmu zad?ganlara qar?ı edib. Onlardan t?l?b edirmi? ki, varlı adamlar v? ?yanlar oz v?siyy?tl?rind? onu varis kimi gost?rsinl?r. Sonra onları cinay?tkar elan edir v? ?mlaklarına sahib olurdu.
[2]
- ↑
1
2
Любкер Ф.
Caligula
(rus.)
. //
Реальный словарь классических древностей по Любкеру
/ под ред.
Ф. Ф. Зелинский
,
А. И. Георгиевский
,
М. С. Куторга
,
Ф. Гельбке
,
П. В. Никитин
,
В. А. Канский
, пер.
А. Д. Вейсман
,
Ф. Гельбке
,
Л. А. Георгиевский
,
А. И. Давиденков
,
В. А. Канский
,
П. В. Никитин
,
И. А. Смирнов
,
Э. А. Верт
,
О. Ю. Клеменчич
,
Н. В. Рубинский
СПб
:
Общество классической филологии и педагогики
, 1885. С. 236.
- ↑
"Kaliqula l?q?bli Yuli Sezar"
.
2022-03-30 tarixind?
arxivl??dirilib
.
?stifad? tarixi:
2011-05-15
.