Jorj Bize fr. Alexandre-Cesar-Leopold Bizet
fr. Georges Bizet
Umumi m?lumatlar
Do?um adı	Alexandre Cesar Leopold Bizet
Do?um tarixi	25 oktyabr 1838 ( 1838-10-25 ) [1] [2] […]
V?fat tarixi	3 iyun 1875 ( 1875-06-03 ) [1] [3] […] (36 ya?ında)
V?fat s?b?bi	ur?k tutması
D?fn yeri	Per-La?ez q?biristanlı?ı
V?t?nda?lı?ı	Fransa
Milliyy?ti	fransız
Musiqici m?lumatları
F?aliyy?ti	klassik musiqi b?st?karı , dirijor , pianocu , b?st?kar
Janrlar	opera , simfoniya
T?hsili	Paris Konservatoriyası
Mukafatları
Vikianbarda ?laq?li mediafayllar

Jorj Bize (Georges Bizet, 25 oktyabr 1838 ^{[1] [2] […]} ? 3 iyun 1875 ^{[1] [3] […]} ) ? Tanınmı? fransız b?st?karı. 60-cı ill?rd? "Don Prokopio", "Mirvari axtaranlar"(1863), 1867-ci ild?-"Pert goz?li", "C?mil?" operaları, "Rim","Venesiya", "Florensiya", "Neapol" proqramlı simfoniyalarının mu?llifi.

Jorj on ya?ından konservatoriyada oxuma?a ba?layır. Anası ona ? "?stedadını bo? yer? x?rcl?m?yin? icaz? verm?y?c?m" soyl?yirdi. Jorj artıq bilirdi ki, onu yedird?c?kl?r, daha sonra ota?a salıb a?zını ba?layacaqlar, yor?unluqdan yuxu tutana q?d?r pianoda calacaq. Jorj d?rsl? m???ul olma?a qar?ı deyildi. Ona atası, oxu mu?llimi v? pe??kar pianocu anası il? vaxt kecirm?k maraqlı idi. Dord ya?ında o artıq notları ?zb?r bilirdi v? fortepianoda calma?ı bacarırdı. On ya?ı olma?ına iki h?ft? qalmı? o, Paris konservatoriyasına daxil olur. Jorj ucun u?aqlı?ı ba?lamamı? bitmi?di. On uc ya?ında o, musiqi b?st?l?m?y? ba?ladı ? valslar, mahnılar v? "H?kimin evi" adlı kicik komediya operasını yazır. Anasının gozl?rind? o, dahi olur. B?z?n Jorj bezs? d?, ancaq o, bir ?eyi d? anlayırdı: anasının inadkarlı?ı v? onun istedadı oz n?tic?sini verir. Jorj ?d?biyyatı cox sevirdi, imkan du??n kimi, ?lin? kitab alıb sakitc? bir kunc? c?kilirdi. Bunu gor?n anası deyirdi: "S?n musiqici ail?sind? boyumus?n v? s?n musiqici olacaqsan, ?d?biyyat?unas deyil, ozu d? dahi musiqici!"… On doqquz ya?ında Bize konservatoriyanı bitirir v? kantatasına gor? Boyuk Roma mukafatına layiq gorulur.

1875-ci ilin martında Parisd? tanınmı? fransız b?st?karı Jorj Bizenin ispan yazıcısı Prosper Merimenin novellası ?sasında yaratdı?ı "Karmen" operasının ilk tama?ası gost?rilir. Premyeradan d?rhal sonra ?s?r ?trafında qalmaqallar qopur. B?st?kar obrazları daha cıl?ın, b?zi hallarda lirik planda t?r?nnum edir. "Opera bizim m?n?viyyatımızı pozur", ? dey? ?ks?r t?nqidcil?r ?s?rin ba? q?hr?manı Karmenin azadsev?r xasiyy?tini, onun c?miyy?tin qayda-qanunlarına etinasızlı?ını yolverilm?z, qeyri-t?rbiy?vi bir hal kimi qiym?tl?ndirirl?r. Operanın ispan milli folklorundan b?hr?l?nmi?, canlı, s?mimi musiqisi is? sad?, h?tta kobud elan olunur. "Opera h?yatı oldu?u kimi t?svir edir" ? Bizeni mudafi? ed?n quvv?l?rin bu ?uarı ?s?r bar?d? m?nfi r?yl?ri d?yi?dir? bilmir v? n?tic?d? "Karmen" s?hn?d?n cıxarılır. Bu z?rb?y? tab g?tirm?y?n 36 ya?lı b?st?kar premyeradan uc ay sonra v?fat edir. "Karmen" is? tezlikl? n?inki b?ra?t qazanır, h?tta Avropanın ?n moht???m opera teatrlarında tama?aya qoyulur v? dunyanın ?n m??hur operaları sırasına daxil olur. "Karmen"in Vyanadakı tama?asını hazırlayark?n Bizenin dostu E. Giro operanın ilk variantındakı danı?ıq epizodlarını "musiqil??dirir" v? bununla da ?s?rin yeni, redaksiyasını yaradır. "Karmen" Bizenin yaradıcılıq yolunun m?ntiqi n?tic?si idi. B?st?kar "Karmen"d?n ?vv?l d? "?nciaxtaranlar", "Pert goz?li", "C?mil?" operaları, fransız yazıcısı Alfons Dodenin "Arleli qadın" dramına yazdı?ı musiqisi il? artıq kifay?t q?d?r tanınmı?dı. Bize h?mcinin bir sıra xor, fortepiano v? simfonik ?s?rl?rin mu?llifi kimi d? musiqis?v?rl?rin geni? r??b?tini qazanmı?dı. Lakin "Karmen" s?viyy?si, "Karmen" zirv?si ?lcatmaz qalmı?dır. T?xmin?n yuz il sonra gork?mli rus b?st?karı Rodion ?edrin Bize operasının movzuları ?sasında ozunun "Karmen-suita" simfonik ?s?rini yaratmı?dır. H?min ?s?r Moskvanın Boyuk Teatrında goz?l balet tama?asının hazırlanmasına t?kan vermi?dir. Gork?mli rus b?st?karı Caykovskiy 1880-ci ild? dediyi kimi-"10 ild?n sonra Karmen dunyaya ?n popular opera olacaq" fikrini do?rultmu? oldu. Operanın musiqi dramaturqiyasında ?sas yeri faci?vi m?h?bb?t x?tti tutur. ?n parlaq s?hn? son s?hn?dir. Xalq ??nliyin fonunda Karmenl? Xozenin son dueti v? Karmenin olumunun verilm?sidir. Operada m?i??t musiqi olan Mar? vardır. Mar? ritml?rind?n cox istifad? olunur. ^[4]

• Jorj Bize hec vaxt ozunu yara?ıqlı hesab etm?mi?dir.
• H?dd?n artıq sur?tli danı?ırmı?. Buna gor? nitqi olduqca qarı?ıq imi?.
• ?ll?ri daim t?rl?yirmi? v? bu onun utancına s?b?b olurmu?.

Vikianbarda Jorj Bize il? ?laq?li mediafayllar var.

• Краткие содержания (синопсисы) опер Бизе на сайте "100 опер" Arxivl??dirilib 2007-10-16 at the Wayback Machine
• Б. Кушнер. Рекомендательное письмо: Страница из жизни Бизе Arxivl??dirilib 2006-08-19 at the Wayback Machine // "Вестник" (Бостон), № 10 (347), 12 мая 2004 г.
• Бизе. Полные либретто опер на русском языке Arxivl??dirilib 2012-07-01 at the Wayback Machine

R?ssam il? ?laq?dar bu m?qal? qaralama halındadır. M?qal?ni redakt? ed?r?k Vikipediyanı z?nginl??dirin .