Bu m?qal?ni vikil??dirm?k lazımdır. Lutf?n, m?qal?ni umumvikipediya v? redakt? qaydalarına uy?un ??kild? t?rtib edin.

I Osman
osman . ?????? ????
Konstantin Kapıda?lı t?r?find?n c?kilmi? portreti
Qayı boyunun r?isi (b?yi)
1280 ? 1302 (l?q?bi: F?xr?ddin )
?vv?lki	?rto?rul B?y
Osmanlı imperiyasının 1-ci hokmdarı
1302 ? 1326
Ba? nazir	Osman Qazi o?lu ?l?ddin B?y v? ya Hacık?mal?ddin o?lu ?l?ddin Pa?a
Sonrakı	I Orxan
??xsi m?lumatlar
Do?um tarixi	1258
Do?um yeri	So?ut Rum S?lcuqlu dovl?ti
V?fat tarixi	1 avqust 1326
V?fat yeri	Bursa , Osmanlı dovl?ti
D?fn yeri	Bursa
F?aliyy?ti	B?y
Atası	?rto?rul Qazi
Anası	H?lim? Xatun [2]
H?yat yolda?ları	R?bi? Bala Xatun v? Malhun Xatun
U?aqları	I Orxan , ?l?ddin Pa?a , Cobanb?y , M?lik, H?mid, Pazarlu, Savcı, Fatma Xatun [1]
Ail?si	Osmanlı xan?danı
Dini	?slam
Vikianbarda ?laq?li mediafayllar

I Osman Qazi ( osm. ????? ?? ‎ ? Osman Bey, turk. Osman Gazi, Birinci Osman ; 1258 , So?ut , Bil?cik ili ? 21 avqust 1326 , So?ut , Bil?cik ili ) ? Kicik Asiyada Osmanlı b?yliyinin ilk hokmdarı (1302?1326). Osmanın hakimiyy?ti dovrund? b?ylik must?qil oldu, Bizansın Kicik Asiyadakı ?razil?ri hesabına onun s?rh?dl?ri ?h?miyy?tli d?r?c?d? geni?l?ndirildi. Osmanın r?hb?rliyi altında ?sas idar?etm? orqanları yaradıldı Onun atası ?rto?rul qazi olaraq da bilinir(b?zi m?nb?l?r? gor?). O, Osmanlı ?mperatorlu?unun qurucusu hesab olunur v? XX ?srin ?vv?ll?rin? q?d?r movcud olan Osmanlı sulal?sinin qurucusudur. Osmanın qılıncı dovl?t t?b?rruku, taxta cıxmanın t?nt?n?li atributu v? iman mubariz?sinin simvoludur. Turk xalqının ?h?miyy?tli bir hiss?si Osmanlı ?mperiyasının da?ılmasından ?vv?l ozl?rini osmanlılar adlandırdılar.

Osmana aid h?m?sr tarixi m?nb?l?rin ?skikliyi s?b?bind?n, onun h?yatı haqqında cox az faktiki m?lumatlar m?lumdur. Onun hakimiyy?tin? dair hec bir yazılı subut yoxdur, ^[3] cunki dem?k olar ki, butun s?n?dl?r sonradan yazılmı? saxta s?n?d olduqları a?kar edilmi?dir. ^[4] Buna gor? Osman haqqında butun m?lumatlar, xeyli sonradan yaranan v? inki?af etdiril?n ?ifahi r?vay?tl?r v? ?fsan?l?r? soyk?nir. ^[4] Osmanlı m?nb?l?rind?n muasir zamana q?d?r qorunub-saxlanılan ?n q?dimi 1476-cı ild? A?ıqpa?azad? t?r?find?n yazılma?a ba?layan " Tevarih-i Al-i Osman" ( Osman sulal?sinin salnam?si ) ?s?ridir. ?mperiyanın ilk m??hur salnam?cisi Yax?i Fakih (1413-cu ild?n sonra v?fat etmi?dir) olmu?dur, onun atası Orxanın yanında imam idi. ^[3] Yax?ı Fakih "Menakıb-ı Ali Osman Yıldırım Han’a Gelince" ( Osmanlıl sulal?sinin ?ldırım xana q?d?r istismarının t?svirl?r i) adlı ?s?rind? Osmandan ba?layaraq I B?yazid? q?d?r olan (1398?1402-ci ill?r) salnam? yazmı?dır. Bu salnam?nin ?sli muasir z?man?y? q?d?r g?lib-catmamı?dır, lakin hesab olunur ki, o, dem?k olar ki, sozb?soz olaraq A?ıqpa?azad? v? bir sıra dig?r Osmanlı tarixcil?rinin ?s?rl?rin? daxil olmu?dur. Eyni m?tnd?n Yax?ı Fakihin ozu haqqında da m?lumatlar goturulmu?dur. ^[5] A?ıqpa?azad? 1413-cu ild? Yax?ı Fakihin evind? qaldı?ını v? ondan tarix kitabının ?ld? etdiyini yazırdı, hansından ki istifad? ed?r?k, A?ıqpa?azad? hadis?l?ri t?krar?n yazdı. Oruc qeyd edirdi ki, "Bu hadis?l?ri hardan bildiyimi v? topladı?ımı soru?salar, indi Kostantin ??h?rind? [?stanbulda] ya?ayan bir d?rvi?in ?ahidliyin? istinad ed?r?m. Onun adı Dervi? Ahmed A?ıki, yuz ya?lı mudrik insan. […] O, bu hadis?l?rin hamısını yazmı?dır. Ancaq, onun m?lumat m?nb?si Orhan Qazinin imamının o?lu Yax?ı Fakih idi, hansı ki Sultan Muradın atası Sultan Mehemmedin hakimiyy?tin? q?d?r ya?amı?dır." ^[6] Sulal? banisinin h?yat hekay?si ilk d?f? on be?inci ?srd?, olumund?n bir yarım ?sr sonra yazıldı?ı ucun, o ana q?d?r mu?yy?n ?fsan? v? r?vay?tl?r formala?dı. H?m d? n?z?r? alınmalıdır ki, butun bu salnam?l?r XV ?srin sonu ? XVI ?srin ?vv?ll?rind? Osmanın n?sil davamcılarının sifari?i il? v? n?zar?ti altında yaradılırdı. ^[4] T?dqiqatcılar hesab edirl?r ki, Osmanlı tarixinin erk?n dovru il? ba?lı hekay?l?rd? h?qiq?ti b?dii ?d?biyyatdan ayırmaq olduqca c?tindir. ^[7] M?s?l?n, Kolin Imber yazırdı ki, 15-ci ?srin salnam?l?rind? Osman haqqında tapılan hekay?l?rin hamısı uydurmadır: "?n elementar m?tn t?hlili gost?rir ki, Osman Qazi v? onun ardıcılları il? ba?lı dem?k olar ki, butun" faktlar "uydurmadır"". ^[8]

Osman b?y (b?zi m?nb?l?r? gor? Orxun b?y ) ^[9] 1258-ci ild? Soyudd? do?ulub. ^[10] H?yatının erk?n dovru haqqında etibarlı qeydl?r yoxdur. Osman b?yin soyuna v? boyuna aid m?lumatlar ?n?n?vi xarakter da?ıyır v? ?n q?dimi olumund?n 100 il sonra yazılmı?dır. Bu ?s?rl?r arasında ?hm?dinin (o.414) Dastan v? T?varix-i Muluk-i Al-i Osman, ?ukrullahın (o. 1464), Behcetu't-T?varix v? A?ıqpa?azad?nin (o. 1481) T?varix-i Al-i Osman adlı ?s?rl?rini qeyd etm?k olar.

Atası ?rto?rul Qazi (b?zi qaynaqlara gor? ?rdo?du B?y) Q?rbi Anadoluda Soyud ovalı?ı il? Domanic yayla?ında ya?ayan O?uz turkl?rinin Bozox boyunun Qayı qolundan olan sayca cox olan bir obaya ba?cılıq edirdi. Osman Qazi onun kicik o?lu idi. Tarixci ?bni Kamal (o. 1534) T?varix-i Al-i Osman adlı ?s?rind? ?rto?rul B?yin Anadoluya (Ruma) g?ldiyi zaman artıq iki o?lu oldu?unu, Soyudd? koc?ri h?yatı ya?ayark?n 1254-cu ild? (hicri 652-ci ild?) "aslan b?d?nli ay uzlu" kicik o?lu Osmanın do?uldu?unu bildirir. ^[11] Xalq r?vay?tl?rin? gor? anası (ya da n?n?si), Xayma Anadır.

Yen? tarixci ?bni Kamal, Osmanın g?ncliyind? "igidl?r arasına girdiyini" v? "vurmaqda tutmaqda v? durmaqda v? oturmaqda h?rk?si ozun? uydurdu?unu" qeyd edir v? qarda?lardan ?n kiciyi olmaqla yana?ı "??m?ir (qılınc) v? t?dbird? hamısından ?vv?l oldu?unu" bildirir. Bu acıqlamanın O?uz dastanının movzularına b?nz?r ??kild? i?l?nildiyi barizdir. ^[10]

1281-ci ild? 23 ya?ında Qayı Boyundan Om?r B?yin qızı Malhun Xatun il? evl?ndi. Bu evlilikd?n daha sonra Osmanlı Dovl?tinin ba?cısı olacaq Orxan Qazi do?uldu.

Daha sonra ?eyx ?d?balinin qızı Bala Xatun il? evl?ndi. Bu evlilikd?n d? ?la?ddin B?y dunyaya g?ldi.

1281-ci ild? atası ?rto?rul B?y 90 ya?larında ik?n v?fat edir.

Bir cox tarixcinin ortaq fikrin? gor?, b?ylik v?zif?sinin Osman b?y? kecm?si sulh yolu il? olmamı?dır v? b?ylik v?zif?sini uz?rin? goturm?k ucun Osman Qazi yaxınları il? "taxt mubariz?si" aparmı?dır. Bu mubariz?nin kiminl? aparıldı?ı v? nec? inki?af etdiyi mubahis?lidir, bu haqda tarixcil?r f?rqli izahatlar vermi?l?r.

Bir coxlarının q?bul etdiyi bu izahatlardan birin? ?sas?n, Osman Qazi ?misi Dundar Qazi il? b?ylik u?runda munaqi??y? giri?mi?dir. Bu izahata g?r? Qayı boyunun ond?r uluları Dundar B?yin t?r?fini saxlamaqda, boyun g?nc igidl?ri is? Osman B?yi d?st?kl?m?kd? idi. Bu munaqi??nin nec? v? n? q?d?r mudd?t? davam etdiyi bilinmir. Amma munaqi??nin sonunda Osman B?y qalib g?lmi? v? du?m?n? qar?ı edil?n axınlara qar?ı cıxdı?ı b?han?si il? ya?lı Dundar B?yi bir oxla oldurmu?dur. Bundan sonra Osman B?y O?uz ad?tin? uygun olaraq Qayı boyunun ba?cısı olmu?dur. ^[10]

Ba?qa bir versiya olan Hacı B?kta? V?linin "Vilay?tnam?" ?s?rind? is? Osmanın b?yliyin ba?ına kecm?si f?rqli ??kild?dir. ^[12] Qayı boyu Sultanonu v? ?traf ?razil?rd? m?skunla?dıqdan sonra ?misi Aydo?mu? v? sonra atası ?rdo?du (?rto?rul) b?y daha sonra is? kicik ?misi Gunduz Alp Qayı boyuna b?y olmu?dur. Bu dovrd? Osman Qazi adamları il? birlikd? Bizans ??h?rl?ri Yarhisar, Bil?cik, ?n?gol v? ?znik bolg?l?rin? axınlar t??kil etm?y? ba?lamı?dır. Bizanslı Bursa t?kfuru(hakimi) Konyada olan Anadolu S?lcuq sultanı III ?la?ddin Keyqubada elcil?r gond?r?r?k bu axınları ?ikay?t etmi?dir. S?lcuq sultanı Gunduz Alpa x?b?r yollayaraq axınları t??kil ed?n Osman Qazini c?kindirm?sini ist?mi?dir. Gunduz Alp is? Osman Qazini tutduraraq Konyaya, III ?la?ddin Keyqubadın huzuruna gond?rmi?dir. Ancaq III ?la?ddin Keyqubad Osman Qazinin ??xsiyy?tini b?y?nir. Sultan razılıq alması ucun onu Qarahoyukd? olan Hacı B?kta? V?linin yanına yollamı?dır. Hacı B?kta? V?li Osman Qazini qonaqp?rv?rlikl? qar?ılamı? v? oz tulb?ndini onun ba?ına sarımı?, sanki onun ba?ına tac qoymu?dur. Osman Konyaya geri qayıdark?n Hacı B?kta? V?li onunla birlikd? sultana Osmanı t?rifl?y?n bir m?ktub yollamı?dır. M?nb?d? sultanın m?ktubu oxuduqdan sonra Osmana boyuk bir m?ns?b verilm?sini ist?diyi bildirilir. Osman Qazi Sultanonunun m?rk?zi olan Soyud? geri dondukd?n sonra sultan ona qızıl ba?lı bayraq v? meht?r gond?rib, onu mukafatlandırmı?dır. Bu versiya "Vilay?tnam?" ?s?rind?n ba?qa Yazıcızad?nin "S?lcuqnam?" ?s?rind? d? t?krar olunur. ^[13] Bir sıra tarixcil?r bu mukafatlandırmanı Osmanın b?yliyin? must?qillik verilm?si kimi qiym?tl?ndirirl?r. ^[10] Hacı B?kta?ın "Vilay?tnam?" ?s?rind? sonradan Osman Qazi v? Gunduz Alp arasında olan munasib?tl?rin nec? c?r?yan etdiyi haqqında m?lumat yoxdur. Buna baxmayaraq b?zi tarixcil?r hesab edir ki, Osman Qazi il? Gunduz Alp arasında mubariz? olmu?dur v? Osman Qazi Gunduz Alpı m??lub ed?r?k b?yliyi ?l? kecirtmi?dir. B?zi tarixcil?r is? bel? bir mubariz?nin olmadı?ını bildirir. Ba?qa bir versiyaya gor? is? Gunduz Alp Domanic muharib?sind? ??hid olmu?dur. Bir sıra tarixcil?r bu versiyalara ?saslanaraq ?slind? Osman Qazi v? Dundar b?y arasında mubariz?nin olmadı?ı, bu versiyanın Osman Qazi v? Gunduz Alp arasındakı mubariz?d?n t?sirl?n?r?k ortaya atıldı?ını hesab edirl?r.

Osman Qazi 1280-ci ill?rd?n 1300-cu il? q?d?r t?qrib?n 20 il Osmanlı dovl?tinin yaranması ?r?f?sind? Bitaniya bolg?sind? (Bursa-Bil?cik-?znik ?trafı) Bizans quvv?l?ri il? b?yliyini gucl?ndirm?k ucun bir sıra toqqu?malar ya?amı?dır. Bu toqqu?malardan onun silahda?ları Samsa Cavu?, Qonur Alp, A?ca Qoca, Aygut Alp, Qazi ?bdurr?hman v? ba?qa "alp" b?yl?rin axıncıları olmu?dur. Osman Qaziy? dini v? m?n?vi d?st?yi ?xil?r vermi?dir. Xusus?n d? qızı Bala xatunla evl?ndiyi ?ski??h?r ?xil?rinin ?tburnu ?eyxi olan ?eyx ?d?balı ona mu?avirlik etmi?, d?st?k olmu?dur. ^[10]

Osman Qazi ilk d?f? 1283-cu ild? ?n?gol t?kfuru (hakimi) Nikola il? arasında ba? ver?n Erm?nibeli doyu?und? m??lub olmu?dur. Bu doyu?d? qarda?ı Saruhanın o?lu Bay Xoca ??hid olmu?dur. 1284-cu ild? Osman b?y 300 n?f?rlik quvv? il? ?n?gol yaxınlı?ındakı ?mirda?ının ?t?kl?rind? Kuluca qalasına gec? anid?n hucum ed?r?k qalanı tutmu?dur. Bu Osmanlıların tarix? kecmi? ilk qala f?thidir. ^{[10] [14]} 1286-cı ild? Osman b?y il? ?n?gol v? Qaracahisar (Malachiya) hakiml?rinin birl??mi? quvv?l?ri arasında ?kizc? yaxınlı?ında Domanic doyu?u ba? vermi?dir. Osman b?y bu doyu?d? qalib g?lmi?dir, amma qarda?ı Saruhan(b?zi m?nb?l?r? gor? Gunduz Alp) ??hid olmu?dur. Bu q?l?b? n?tic?sind? Qaracahisar Osman b?yin ?lin? kecmi?dir. Bundan sonra Osman Qazi mutt?fiql?ri il? birlikd? axınlar etm?k siyas?tini yeritmi?dir. Mudurnu yaxınlı?ında olan Samsa Cavu?, qarda?ı Satılmı? v? Kose Mikayıl quvv?l?ri il? Sakarya cayı boyunca yerl???n Sorkun, Tarkalı Yenic?si v? Goynuk? axınlar etmi?dir. ^[10]

1298?1299-cu ill?rd? Osman Qazinin gucl?nm?sind?n narahat olan v? t?hluk?ni hiss ed?n Bil?cik (Belakona) hakimi Yarhisar hakiminin qızı il? evl?ndir?c?yi o?lunun toy m?rasimin? Osman Qazini d? d?v?t ed?r?k orada pusqu quraraq onu oldurm?yi du?unmu?du. Buna baxmayaraq Osman Qazinin dostu olan v? Bil?cik hakimin? du?m?n olan Harmanqaya hakimi bu pusqu haqqında Osman Qaziy? x?b?r ver?r?k, onun pusquya du?m?yinin qar?ısını almı?dır. Osman Qazi oyun icind? oyun dey? adlandırdı?ı siyas?tl? bu ??h?ri ?l? kecirtmi?dir. Bu "oyun icind? oyun" siyas?tin? gor? 40 n?f?r silahda?ına qadın paltarı geyindir?r?k Bil?cik qalasına gizlic? kecirmi?dir. Dig?r t?r?fd?n kec?l?r? burun?r?k qalaya gir?n adamlarının da kom?yi il? Bil?cik qalasını ?l? kecirmi?dir. Bu deyi? Osmanlı tarixinin Osman b?y haqqında olan mifik du?unc?l?rin ?sasını t??kil edir. Eyni zamanda Osman b?y Yarhisardan toya g?l?nl?ri qoruyan quvv?l?ri Cakır ?trafında m??lub etmi?dir. Toya g?l?nl?r ic?risind? olan Yarhisar hakiminin qızı Holofira (sonradan Niluf?r xatun) ?l? keciril?r?k Osman b?yin o?lu Orxan Qazi il? evl?ndirilmi?dir. Bu toqqu?maların n?tic?sind? Bil?cik hakimi oldurulmu?, Bil?cik v? Yarhisar qalaları Osman b?y t?r?find?n ?l? kecirilmi?dir. ^[10]

Eyni zamanda (1298?1299-cu ill?r aralı?ında) Turqut Alp ?n?gol qalasını muhasir?y? almı? v? bu qala da Osmanlıların ?lin? kecmi?dir. ^[15]

Osman b?yin hansı tarixd? b?yliyi qurması tarixcil?r arasında mubahis?lidir. Kulaca v? Qaracahisar qalalarının f?th olunmasından sonra 1299-cu ild? ?n?golun d? alınması Osmanlı dovl?tinin qurulu? tarixi olaraq q?bul edilir. Bir sıra tarixcil?r 1299-cu ild? Anadolu S?lcuq dovl?tinin suqutundan sonra Osman Qazinin must?qillik qazanaraq Osmanlı dovl?tini qurdu?unu q?bul edirl?r. Dig?r tarixcil?r 1299-cu ild? Anadolu S?lcuq sultanı II Qiyas?ddin M?sudun Osman Qaziy? bayraq v? meht?r gond?rm?sini b?yliy? istiqlal verm?k m?nasına g?ldiyini qeyd edirl?r.

?p?kcilik v? d?mircilik m?rk?zi olan Bil?ciyin Osmanlıların ?lin? kecm?sinin Osman Qazinin 70 illik h?yatının ucuncu m?rh?l?sind? oldu?unu tarixcil?r qeyd edirl?r. H?yatının bu m?rh?l?sind? doyu?l?rin on?mli rolu olmu?dur. ^[15]

Bu m?rh?l?d? ilk u?uru Korpuhisarın ?l? kecirilm?si hesab olunur. Bu m?rh?l?d? h?d?f on?mli bir Bizans ??h?ri olan Nikeyaya (sonradan ?znik) cevrilmi?dir. ?znik golunun ??rqind? yerl???n Nikeya ??h?rin? qar?ı olsun dey? golun q?rbin? 1301-ci ild? ?halisi turkm?nl?rd?n ibar?t Yeni??h?r qurulmu?dur. Osman b?y Yeni??h?ri b?yliy? m?rk?z etmi?dir.

Tarixci Mehmed N?srinin 1500-cu ill?rd? yazdı?ı ?s?r? gor? h?min ild? Osman Qazinin adına ilk xutb? ?eyx ?d?balinin muridi olan Qaramanlı Dursun t?r?find?n Qaracahisarda m?scid? cevrilmi? bir kils?d? oxunmu?dur. ^[16]

Osman b?y b?yliyin ?razil?rind?n O?uz tor?l?rin? uy?un olaraq yaxın qohumlarına v? silahda?larına "dirlik" ??klind? paylar vermi?dir. ?ski??h?r qarda?ı Gunduz b?y?, Qaracahisar o?lu Orxan b?y?, Yarhisar H?s?n Alpa, ?n?gol is? Turqut Alpa verilmi?dir. ^[10]

Osman b?y v? silahda?larının axıncı birlikl?ri 1299-cu il? q?d?r yerli Bizans quvv?l?ri il? mubariz? aparmı?dır. Bizans imperatoru II Andronik turkm?n b?ylikl?rinin getdikc? artan t?hdidini ba?a du?mu?dur. H?min il imperatorluq v?zif?sini bolu?duyu Mixailin komandanlıq el?diyi Bizans ordusu indiki G?rm?ncik q?s?b?si yaxınlarında olan Menderes Magnesiyasnda bir turkm?n ordusuna m??lub olmu?dur v? ?sir du?m?m?k ucun qacmı?dır.

Bundan bir nec? h?ft? kecdikd?n sonra 17 iyun 1302-ci ild? Bizansın Bursa, Orxaneli (Atarnos), Kite, Kestel hakiml?rinin yerli gucl?ri Konstantinopoldan g?mil?rl? gond?ril?n muzdlu alan birlikl?ri il? birl???r?k Osman Qazi il? qar?ı-qar?ıya g?lmi?dir. Onlar Osman b?yin ?l? kecirdiyi Nikeya (?znik) ??h?rini geri almaq ucun Yalova yaxınlarında yerl???n Yalakova istiqam?tind?n ir?lil?m?y? ba?ladılar. 2000 n?f?rlik m?rk?zi Bizans birliyin? Heteriarkos Muzalon komandanlıq edirdi. ^[17]

Osman b?y? Bizans ?sg?rl?rinin sahil? cıxması x?b?ri g?lmi?di. O, Bizans quvv?l?rinin Yalakovadan c?nuba ir?lil?y?r?k ?zniki geri almasının qar?ısını alma?ı h?d?f olaraq secdi. Osman b?y komandanlıq el?diyi 5000 n?f?rlik qarı?ıq turkm?n atlı v? piyada birlikl?ri il? sur?tl? h?r?k?t ed?r?k Yalakd?r?d?n Yalakova sahil? g?ldil?r. Bizans ordusunun s?rk?rd?si Muzalon bunu gozl?mirdi v? bu qar?ıla?ma ani basqın xarakteri da?ıyırdı. Bizansın muzdlu ?sg?rl?ri alanlar ?ks-hucuma kec?r?k ?sas Bizans quvv?l?rinin geri c?kilm?sin? v? yenid?n yı?ı?masına ??rait yaratdı. Buna baxmayaraq Bizans ?sg?rl?ri toqqu?mada m??lub oldu v? nizamsız ??kild? geri c?kilm?y? ba?ladılar. Bel?likl? say ustunluyun? d? sahib olan Osman b?y bu doyu?d? qalib g?ldi. N?tic?d? Bizans quvv?l?ri cox itki verm?s?l?rd? geriy?, Nikomediya (?zmit) ??h?rin? do?ru qacma?a ba?ladılar. ?sas Bizans quvv?l?ri is? alanların onları qoruması n?tic?sind? h?l? d? sahild? olan g?mil?r? minib Konstantinopola qacdılar. ^{[18] [19]}

Tarixci X?lil ?nalcı?ın 2009-cu ild? verdiyi musahib?y? gor? Osmanlı b?yliyinin dovl?t kimi ?sasının qoyulması 1302-ci ild? Yalova yaxınlarında ba? ver?n Bafeus doyu?und? qazanılan q?l?b?d?n sonra olmu?dur. ^{[10] [20]}

Bu doyu? Yalovanın Hersoq k?ndi yaxınlı?ında ba? vermi?di. Bu doyu?? Bizans tarixinin t?dqiqatcısı olan Yorgi Pachymeres yazdı?ı xronologiyada Yalakd?r? icind?ki Bizans m?nt?q?si olan Bafeusa gor? doyu?u Bafeus doyu?u olaraq adlandırmı?dır. B?zi turk tarixcil?ri is? Bafeusun turkc? qar?ılı?ı olan Cobanqala adını ?sas gotur?r?k Cobanqala doyu?u adlandırırlar. Buna baxmayaraq dig?r tarixcil?r, Jozef von Hammer, ^[21] ?hm?d Rafiq Altınay ^[22] v? ba?qaları bu doyu?u Qoyunhisar doyu?u olaraq adlandırırlar.

Bu doyu?d? Osmanlı t?r?fd?n Osman b?yin qarda?ı o?lu Aydo?du b?y ??hid olmu?dur. ^[10] Bafeus doyu?u Bizansın nizami ordusu il? Osmanlılar arasında ba? ver?n ilk doyu?dur.

Bu doyu?d?n sonra M?rm?r? d?nizinin c?nub sahill?ri Osman b?yin hucumları qar?ısında mudafi?siz qaldı. H?min il Kite qalası, Orxaneli (Atarnos) v? Ulubat golunun icind? yerl???n Alyos adası Osmanlıların ?lin? kecdi. Kite qalasının komandanı muqavim?t gost?rdi, qala ?l? kec?nd?n sonra Aydo?dunun qisasının alınması ucun olduruldu. Osman b?yin Egey d?nizind?n Edremit? q?d?r yolunun acıldı?ını Bizans imperatoru da ba?a du?urdu. ^[15] Osmanlı quvv?l?ri burada ?sas yerl?ri tutmaqla yana?ı ?trafdakı k?ndl?r? d? axınlar t??kil el?di. Bu axınlar M?rm?r? d?nizinin c?nubundakı ?kin sah?l?rind? ya?ayan k?ndli ?hali arasında t??vi?? s?b?b olmu?du v? onlar t?dric?n koc? ba?ladılar. Bizans tarixinin t?dqiqatcısı olan Yorgi Pachymeres Bizansın ?kin sah?l?rind? ya?ayan k?ndlil?rin ba?latdı?ı boyuk kocu v? bu kocun s?b?b oldu?u c?tinlikl?r haqqında kitabında yazmı?dır. ^[23]

Bafeus doyu?unun n?tic?sind? Bizans imperatoru Osmanlını v? dig?r turkm?n b?ylikl?rini Q?rbi Anadoludan cıxartmaq siyas?tin? ba?lama?a q?rar vermi?dir. Aralıq d?nizind? el?diyi talanlarla m??hurla?mı? Roger de Flor v? onun tabeliyind? olan muzdlu Katalon birliyinin Siciliya il? olan muqavil?si ba?a catdıqdan sonra ona edil?n Anadoluya g?lm?k t?klifini q?bul etmi? v? Konstantinopola d?v?t olunmu?dur. Coxu katalonlardan ibar?t oldu?u ucun Katalon birliyi adlanan bu muzdlu ?sg?rl?r ail?l?ri il? birlikd? 1 sentyabr 1302-ci ild? 31 h?rbi v? kom?kci yuk g?mil?ri il? birlikd? Halic? g?lmi?dir. Bu birliyin coxu a?ır atlı birlikl?rd?n ibar?t olmaqla sayının 2500-? catdı?ı m?lumdur. Bizans imperatoru II Andronik Katalon birliyinin ozun? sadiqliyini artırmaq ucun birliyin komandanı Roger de Floru qızı il? evl?ndirmi?dir. ^[18]

Roger de Flor ?vv?lc? genuyalıları Konstantinopolda c?zalandırmı?dı. Sonra Qapıda? yarımadasındakı on?mli Kzykus ??h?rini muhasir?y? alan Kar?si b?yliyinin quvv?l?rini a?ır m??lubiyy?t? u?ratmı?dır. Bu doyu?d? Katalon birliyi a?ır atlı birlikl?ri v? ox kecirm?z zirehl?ri il? m??hurla?mı?lar. Sonra Ala??h?r? kec?r?k oranı muhasir?y? alan Qaramano?ulları b?yliyinin quvv?l?rini a?ır m??lubiyy?t? u?ratmı?dır. Sonra ordusu il? Gul?k bo?azına q?d?r ir?lil?mi?dir v? geri don?r?k q?nim?tl?rinin saxlandı?ı Ala??h?r? g?lmi?dir. Burada onun birliyin? Avropadan yeni quvv?l?r qo?ulmu?dur. Katalon boluyu v? Roger de Flor sonra Konstantinopola getmi?dir. Roger de Flor ?mperator IX Mixail? d?st?k ucun Adrianopola( ?dirn? ) getmi?dir, lakin 1305-ci ild? burada sui-q?sd n?tic?sind? oldurulmu?dur. ^[18] Katalon birliyi Osmanlılarla doyu?m?s? d? dig?r uc b?yliyin quvv?l?rini m??lubiyy?t? u?ratmı?dır. Bizans tarixcil?ri qeyd edir ki, Katalon birliyinin m??lubedilm?zliyi il? m??hurla?ması Osmanlı b?yliyinin M?rm?r? d?nizinin c?nubuna etdiyi axınların sur?tini yava?latmı?dır. ^[18]

1308-ci ild? axınlar yenid?n ba?ladı. ?lk olaraq ?znik-?zmit yolu uz?rind? yerl???n on?mli m?nt?q? olan Trikokiya (Qarahisar) ?l? kecirildi. 1313-cu ild? Osman b?y? cox kom?yi d?y?n Bizansın Harmanqaya hakimi Mixail Ko?es ?slamı q?bul etdi v? Kose Mikayıl adını alaraq axınlara qo?ulma?a ba?ladı. 1313?1315-ci ill?rd? Sakarya cayı boyunca yerl???n Lefke, Mekece, A?hisar, Geyve, Golbazarı v? L?bl?bici qalaları ?l? kecirildi. ^[10]

Bu f?thl?rd?n sonra b?yliyin ?razisinin daha da boyum?si ucun Bursa ??h?rinin ?l? kecirilm?si t?l?b olunurdu. Osman b?yin dovrund? onun ?sg?rl?ri Bursanın boyuk qalasını ?l? kecir? bil?c?k s?viyy?d? deyildi. Bu s?b?bd?n Osman b?y Bursanı uzun mudd?t muhasir? altında saxlamaqla t?slim olma?a vadar etm?y? calı?dı. ??h?rin daha yax?ı muhasir?d? saxlanılma?ı ucun ?trafda iki kicik qala in?a olundu. Bu qalaların idar?sini Osman b?y qarda?ı o?lu A?teymurla kol?si Balancıqa verdi. ^[10]

Osman Qazi son ill?rind? qocalı?ı v? tutuldu?u damla x?st?liyi (podaqra) s?b?bind?n b?yliyin idar? olunmasını o?lu Orxana tap?ırdı. Osman b?yin n? vaxt olub, b?yliyin idar?sinin tam ??kild? Orxan b?yin ?lin? kecm?si tarixi is? mubahis?lidir. 1320-ci ild?n sonra ba? ver?n hadis?l?rd? artıq Osman b?yin adı kecmir. 15-ci yuzilliyin Osmanlı tarixcil?rind?n olan Ruhi C?l?binin yazdı?ı "Tevarih-i Ali Osman" adlı ?s?rind? Osman b?yin 1320-ci ild? olduyu yazılmı?dır. II Mehmed v? II B?yazidin dovrl?rind? ya?ayan v? 1502-ci il hadis?l?rin? q?d?r olan tarixi q?l?m? alan Oruc b?yin "Tevarih-i Ali Osman" adlı ba?qa bir ?s?rind? is? Osman b?yin 1327-ci ild? olduyu yazılmı?dır. Dig?r tarixcil?r d? Osman b?yin olum tarixini bu iki tarix arasında gost?rir. Ca?da? tarixcil?rind?n olan Necdet Sakao?lu qeyd edir ki, 1320-ci ild?n sonrakı hadis?l?rd? Osman b?yin adı kecmir v? 1324-cu ild? Orxan b?yin idar?ni ?l? alması haqqında m?nb?l?rd? m?lumatlar vardır. ^[10] O, bu n?tic?y? g?lmi?dir ki, Osman b?y 1324-cu ild? olmu?du.

Osman b?yin harada olduyu m?s?l?si d? mubahis?lidir. Boyuk ehtimalla Soyudd? olmu?du. B?zi tarixcil?r iddia edirl?r ki, Bursa onun olumund?n ?vv?l Osmanlıların ?lin? kecmi?di v? Osman b?y Bursada olmu?du. Buna baxmayaraq tarixcil?rin boyuk bir hiss?si Bursanın Orxan b?yin idar?ni ?l? kecirm?sinin ilk ill?rind? f?th olundu?u fikrini q?bul edirl?r. Buna ?saslanaraq Osman b?yin ilk onc? Soyudd? atası ?rto?rul b?yin turb?sind? d?fn olundu?u, Bursanın f?thind?n sonra is? m?zarının Bursa qalasında Osmaniyy? meydanında yerl???n Gumu?lu Kumbet?(Aya Ella) kocurulduyunu q?bul edirl?r. ^[10]

Osman Qazi ilk Osmanlı pulunu 1324-cu ild? z?rb etdirmi?di.

• R?bia Bala Malhun Xatun

1. I Orxan
2. Bazarlı B?y
3. Coban B?y
4. H?mid B?y
5. ?l?ddin B?y
6. M?lik B?y
7. Savcı B?y

• Fatma Xatun

Bu m?qal?d?ki istinadlar muvafiq istinad ?ablonları il? gost?rilm?lidir.

• ?rto?rul Qazi
• Hacı B?kta? V?li
• Qayı boyu

• Osman Qazi turb?sinin 3D goruntusu Arxivl??dirilib 2012-12-07 at the Wayback Machine

I Osman Osmanlı sulal?si Do?um: 1258 V?fat: 1326
Hakimiyy?t titulları
S?l?fl?ri  ?rto?rul Qazi	Qayı boyunun B?yi 1281 - 1299	X?l?fl?ri  Osmanlı quruldu
S?l?fl?ri  Osmanlı quruldu	Osmanlı ?mperiyası (???? ????? ??????) Sultanı 1299 - 1326	X?l?fl?ri  I Orxan