Hava-hava raketi

Vikipediya saytından
Naviqasiyaya kec Axtarı?a kec
F-14 Tomcatdan atılan uzun m?nzilli AIM-54 Phoenix doyu? raketl?ri

Hava-hava Raketl?ri (Air-to-Air Missile; AAM) t?yyar? v? helikopterl?r t?r?find?n dig?r ucan n?qliyyat vasit?l?rini m?hv etm?k ucun istifad? olunan silahlardır. Bu silahlar istiy? v? ya h?d?f? gond?ril?n v? ?ks olunan radar v? lazer siqnalları v? ya h?d?fd?n cıxan radar siqnalları il? idar? olunurlar.

Tarixi inki?af

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Bu sah?d? ilkin t?dqiqatlara ?kinci Dunya muharib?si zamanı Alman muh?ndisl?ri t?r?find?n ba?lanılmı?dır. Boyuk mutt?fiq bombardmancı birl??m?l?rini m?hv etm?k ucun hazırlanmı? Ruhrstal X-4 raketi muharib?nin sonlarına do?ru ortaya cıxdı. Ruhrstal X-4, tell? idar? olunan bir raket idi v? raket buraxıldı?ı t?yyar?nin pilotu t?r?find?n idar? olunurdu. Almanların bu ilk ?s?rl?ri muharib?nin sonunda bir cox layih? il? birlikd? AB? v? Rusiya t?r?find?n ?l? kecirildi. ?vv?lc? movcud n?z?riyy?l?rl? hava-hava raket t?dqiqatlarına ba?layan muh?ndisl?r, o dovrl?rin favoriti olan radardan istifad? ed?r?k bir raket inki?af etdirm?y? calı?ırdılar. Bununla birlikd?, radarların h?cm baxımından olcusu b?zi c?tinlikl?r yaradırdı. O zaman AB?-d?n Dr. William B. Mcclean adlı bir alim meydana g?ldi. Evinin qarajında ??t?kba?ına t?crub?l?r aparan Mclean, bir gun idar?olunan raketl?rin movcud probleml?rini h?ll ed?c?k bir ixtiraya imza atdı. T?yyar? muh?rrikl?rind? ?m?l? g?l?n istiliyi mu?yy?nl??dir?n v? izl?y?n sad? bir mexanizm icad ed?n Mclean, Donanma Sursat Test Stansiyasındakı (NOTS/Naval Ordnance Test Station) muh?ndis h?mkarları il? birlikd? Local Project 612 adı altında inki?af etdirm?y? ba?ladı. Bu sistemin ?sas hiss?si Fotovoltaik hucr? (Photovoltaic cell) adlanan kicik bir elektron detektor idi. Bu detektor elektromaqnit spektrind? yaranan qısa dal?a zonasının infraqırmızı radiasiya ?ualarının tullantılarını (emisiya) a?kar ed? (y?ni bu zonanın temperaturu) bilirdi. Bu axtarıcı uzun mudd?t yanlı? bilin?n bir reaktiv muh?rrik t?r?find?n buraxılan isti i?l?nmi? qazları deyil, tam ?ksi isti bir metal t?r?find?n yayılan infraqırmızı ?uaları, y?ni bir reaktiv v? ya por?enli muh?rrik egzozunda qızdırılan metal hiss?l?rini axtarırdı. AIM-9 Sidewinder raketinin ilk t?m?ll?ri Local Project 612 il? atılmı?dır. Bu gun muasir idar? olunan AAM raketl?rind?n birinin qiym?ti 200?600 min dollar arasında d?yi?ir.