Bu m?qal?ni vikil??dirm?k lazımdır. Lutf?n, m?qal?ni umumvikipediya v? redakt? qaydalarına uy?un ??kild? t?rtib edin.

Hannibal Barka
Hannibal
Hannibal doyu? zamanı oldurduyu Roma zad?ganlarının ni?an uzukl?rini sayark?n, Sebastian Slodtzun yaratdı?ı heyk?l, 1704, Luvr .
??xsi m?lumatlar
Do?um tarixi	e.?. 247
Do?um yeri	Karfagen , Karfagen dovl?ti
V?fat tarixi	e.?. 183
V?fat yeri	G?bz? , Vifiniya
V?fat s?b?bi	z?h?rl?nm?
F?aliyy?ti	siyas?tci , h?rbi lider [d]
H?rbi xidm?t
M?nsubiyy?ti	Karfagen dovl?ti
Rutb?si	Ali Ba? Komandan
Vikianbarda ?laq?li mediafayllar

Hannibal (E.? 247, Karfagen , Tunis ? E.? 183-181, Vifiniya ) ? Karfagen s?rk?rd?si

Hamilkar Barka ?spaniya v? ba?qa ?razil?r u?runda Roma il? mubariz? aparark?n 9 ya?lı o?lu Hannibalı m?b?d? aparıb orada mehrab onund? qatı du?m?nl?ri olan Roma il? omru boyu du?m?n olaca?ına and icdirmi?di. Hannibal oz andına sadiq qaldı.

Atası ol?nd?n sonra qarda?ı Hasdrubal romalılarla sulh t?r?fdarı kimi sazi? ba?layıb ?spaniyadakı Saqunt ??h?rini iki dovl?t arasında s?rh?d kimi q?bul etdi, lakin Hasdrubal olduruldu. Hannibal ?vv?l Saqunt ??h?ri ?trafındakı q?bil? v? tayfaları f?th etdi. R?qibl?rin 100 mind?n cox ?sg?ri vardı. Saqunt ??h?ri ?halisi bunu gorub mudafi? ucun Romaya elci gond?rdil?r, lakin Roma senatı q?rar cıxarana kimi Hannibal bu ispan ??h?rini almaq q?rarına g?ldi. Doyu? zamanı on c?rg?l?rd? vuru?an Hannibal budundan a?ır yara aldı. Bu hucumdan q?z?bl?n?n romalılar Karfagen senatına elci gond?rib muqavil?ni pozduqlarına gor? Hannibalın onlara verilm?sini t?l?b etdil?r, f?q?t r?dd cavabı aldılar. Hannibal bu t?l?b? Saquntu 8 ay muhasir?d? saxlayandan sonra almaqla cavab verdi.

Bu x?b?ri alan Roma bir-birin? d?ydi. Senat Karfagen? muharib? elan etdi. Konsul Publi Korneli Ssipiona ?spaniyanı, Tiberi Semproniy? is? Afrikanı mudafi? etm?k ucun h?r?sin? 6 legion verildi. El? bununla da ikinci Pun muharib?si ba?landı.

G?nc Hannibal romalıları qabaqlamaq v? sarsıtmaq ucun Alp da?larını a?ıb ?taliyaya hucum etm?k q?rarına g?ldi. O, 90 minlik piyada, 12 minlik suvari ordusu v? 37 fil il? kecilm?z a?ırımları a?ıb 5 aylıq c?tin yuru?d?n sonra ?imali ?taliyada peyda oldu. Ordusunun yarısını itirs? d?, Qalliya kom?kcil?ri il? b?rab?r Ssipionun legionları il? Po cayının sol sahilind? toqqu?malı oldu. Hannibal Tisinus v? Trebi adlanan yerd? iki d?f? romalılara qalib g?l? bildi. Senat qorxuya du?ub ona qar?ı Emiliya Pavel v? Terrensi Varronun ba?cılı?ı il? kom?k ucun coxlu quvv? ? 8 legion gond?rdi.

Dunya h?rb tarixind? yeni s?hif? olan Kanna vuru?ması bel? ba?landı. Roma s?rk?rd?l?ri legionlara novb? il?, h?r?si bir gun komandanlıq edirdi. Onlar Kanna k?ndini doyu? ucun munasib yer bildil?r. Roma ordusunun sayı karfagenlil?rd?n iki d?f? cox idi. Buna gor? d? Varron q?l?b?sin? arxayın idi. O, qo?unu sıx c?rg?l?rl? kvadrat ??klind?, Hannibal is? qo?unlarını aypara ??klind? duzdu. Ortada nisb?t?n z?if v? t?crub?siz, uclarda is? sınanmı?, t?crub?li, doyu?k?n suvaril?rini v? piyadalarını yerl??dirdi.

E.?. 216-cı il avqustun 2-d? ba?lanan doyu?d? ?vv?lc? Hannibalın s?kkiz minlik secm? suvaril?ri sol cinahdan hucuma kec?r?k romalıların sa? cinahını ?zdi v? legionların arxasına kecib r?qib suvaril?rini p?r?n-p?r?n salıb t?dric?n ayparanın o biri ucu il? qovu?du. M?rk?zd? guclu olan Roma piyadaları da sanki karfagenlil?rin i?ini yungull??dirib ir?li getdil?r. Bayaqkı "aypara" ?vv?l "nal" ??klini aldı v? az sonra dair?y? dondu. Bel?likl?, dunya h?rb tarixind? ilk d?f? olaraq muhasir? taktikası t?tbiq olundu. Romalılar bir-biril?rini sıxan, ?z?n kutl?y? dondu. Sutka yarım ?rzind? 70 min? q?d?r doyu?cu m?hv edildi, lakin bu parlaq q?l?b?d?n sonra Hannibal birba?a Romaya getm?k ?v?zin? ozun? mutt?fiql?r axtarma?a ba?ladı. V? bel?likl? o, Romaya ozun? g?lib yeni quvv?l?r toplama?a ?ans verdi. Bel? ki, Hannibal Kapuya ??h?rin? c?kilib yeni quvv?l?r gozl?m?yi q?rara aldı. T???bbus d? bununla ?ld?n getdi. Hannibalın kom?yin? g?l?n qarda?ı Hasdrubal 207-ci ild? ?taliyada Roma konsulları Livi Salinator v? Klavdi Neron t?r?find?n Metavr doyu?und? m??lub edilib h?lak oldu. Hannibal kom?k ala bilm?di. ?ksin?, Karfagen senatı onu ??h?rin mudafi?sin? ca?ırdı. Bel?likl?, butun q?l?b?l?ri faydasız olan Hannibal Afrikaya adladı. Ssipiona danı?ıqlara ba?lama?ı t?klif etdi, amma Ssipion ondan danı?ıqsız t?slim olma?ı t?l?b etdi. ?lacsız qalan s?rk?rd? doyu?? girm?li oldu. E.?. 202-ci il sentyabrın 19-d? Zama adlanan yerd? h?lledici toqqu?mada ilk d?f? m??lub oldu. Bu m??lubiyy?td?n sonra Karfagen aristokratiyası ona du?m?n k?sildi. ?lacsız qalan Hannibal suriyalı Antioxun yanına gedib onu Roma il? mubariz?y? ca?ırdı, f?q?t Antiox da m??lub edildi. Romalılara verilm?k t?hluk?sini hiss ed?n Hannibal Krit adasına qacdı. Orada da h?min t?hluk?y? m?ruz qaldı?ını gorub e.?. 183-cu ild? Vifiniyada z?h?r icib intihar etdi.

• Pun muharib?l?ri