Hacı ?li R?zmara
(
fars.
??????? ???????
??j?`al? Razm?r?
;
1901
[1]
[2]
[…]
,
Tehran
?
7 mart
1951
[2]
,
Tehran
) ?
?ranın
26 iyun 1950-ci ild?n 7 mart 1951-ci il? q?d?r ba? naziri.
Atası M?h?mm?d xan ?ran Kazak briqadasının zabitl?rind?n idi.
Hacı ?li R?zmara da oz h?yatını h?rbi i?? s?rf etmi?di. Fransada xususi h?rbi m?kt?b olan Sen-Siri bitirmi?di.Ordunun Ba? Q?r?rgah r?isi v?zif?sin?d?k yuks?lmi?di.
26 iyun
1950
-ci ild? ?ah?n?ah
M?h?mm?drza ?ah P?hl?vi
onu ba? nazir t?yin etmi?di.
Ba? nazir Hacı ?li R?zmara
?ran
neftin?
?ngilt?r?nin
n?zar?t etm?sind? aparıcı fiqur idi. Qacar t?f?kkur t?rzi R?zmara t?r?find?n realla?dırılırdı. O ?ran xalqını t?hqir ed?r?k onun neft s?nayesi qurma?a aciz oldu?unu demi?di. H?tta neft s?nayesinin millil??m?sini ?rana x?yan?t adlandırırdı. R?zmara q?tl? yetiril?nd?n 13 gun sonra ?randa neft s?nayesi millil??di.
Fars ?nformasiya Agentliyinin Mubariz? v? Muqavim?t bolm?si x?b?r verir ki, ??msi 1329-cu ilin ?n s?s-kuylu hadis?si ?slam F?dail?ri qrupundan olan
X?lil T?hmasibinin
dovrun ba? naziri Hacı ?li R?zmaranı q?tl? yetirm?si oldu. R?zmara Britaniya hokum?ti il? ?l-?l? ver?r?k ?ran xalqının ?leyhin? boyuk cinay?tl?r tor?tmi? bir ??xs idi. O da P?hl?vi rejiminin dig?r numay?nd?l?ri kimi neftin millil??dirilm?sin? qar?ı cıxırdı. ?slam F?dail?ri neftin millil??m?sin? qar?ı h?r hansı h?r?k?ti ?ran xalqının ziddin? addım kimi d?y?rl?ndir?r?k q?rar cıxarırdılar v? bu q?rarlardan biri d? ba? nazir R?zmaranın q?tli idi.
X?lil T?hmasibi dovrunun ?n ?uca?tli insanlarından biri kimi yadda qalıb. O, istintaq materialları v? m?hk?m? q?rarına ?saas?n 1329-cu il isf?nd ayının 16-da (
7 mart
1951
-ci il) o R?zmaranı q?tl? yetirdi. ?slam F?dail?ri Ay?tullah Ka?aninin himay?si il? bu q?tli oz uz?rl?rin? goturdul?r v? rejim? uc gunluk ultimatum verildi ki, X?lil azad edilsin. F?dail?r qrupu X?lil T?hmasibinin azad edilm?y?c?yi t?qdird? ?ah rejimini h?d?l?yirdi. Hadis? il? ba?lı R?sul C?f?riyan yazır:
R?zmaranın q?tli il? ba?lı m?lumatlardan biri onun q?tl? yetirildiyi silahla ba?lı idi. Polis idar?sinin o zamankı m?lumatlarına baxdıqda zahir?n hec bir qaranlıq noqt? qalmır. R?zmaranın q?tlind?n bir saat sonra R?zmaranın muhafiz?cisi Mustafa Pazukinin X?lilin ?lind?n aldı?ı silah polis idar?sin? t?hvil verilir v? silah qeydiyyata goturulur. Silahın qeydiyyatı zamanı keciril?n iclasın m?tni bel?dir: “C?r??nb? gunu saat 12:45-d? polis idar?sind? c?nab Abdullah Muv?hhidin (X?lil T?hmasibinin) R?zmaranın q?tli il? ba?lı ilk istintaq prosesi kecirilib. ?clasda Brauninq tipli tapanca qeydiyyata goturulub. Qeyd olunub ki, bu silah ba? naziri q?tl? yetir?n X?lil T?hmasibiy? m?xsusdur. Muhafiz?ci Pazuki ifad? verib ki, bu silahı R?zmaranın q?tlind?n sonra qatilin ?lind?n alıb.”
Silah patronla birlikd? ekspert? t?hvil verilib. Ekspert K?rim Xaliqp?nah deyib: “Ciddi ara?dırmalardan sonra m?lum oldu ki, m?hz bu silahdan at?? acılıb.” Dig?r mut?x?ssis Namdar B?hm?n oz fikrini bel? bildirib: “Brauninq tipli silaha ekspert baxı?ından sonra m?lum oldu ki, at?? bu silahdan acılıb.”
Bu m?lumatlar
X?lil T?hmasibinin
q?tl il? ba?lı muhakim?si ucun kifay?t edirdi. Muhafiz?cil?rin at?? acması bar?d? hec bir m?lumat yox idi. Butun bu ifad?l?r? baxmayaraq X?lil T?hmasibinin q?tld? ittihamı ucun d?lill?r kifay?t etmirdi. Hadis? zamanı muhafiz?cil?rin v? s?hn?d? i?tirak ed?n m?murların at?? acıb-acmaması il? ba?lı hec bir m?lumat verilmirdi. Maraqlıdır ki, R?zmaranın vuruldu?u zaman onun olumun? s?b?b olmu? gull?l?rin X?lil T?hmasibinin silahından atılması il? ba?lı ekspert r?yl?ri natamamdır. Bu i?d? maraqlı t?r?fl?rin oldu?u ?ubh? do?urmur. H?min dovrd? milli c?bh?nin uzvl?ri olmu? Qulamrza R?hmani v? Hairizad? hec bir d?lil gost?rm?d?n iddialar ?sasında bel? bir n?tic? cıxarmı?dılar ki, at?? ba?qa bir silahdan acılıb. Movzu duyun? du?mu?du.