Genuya Respublikası
(
it.
Repubblica di Genova
,
liq.
Repubrica de Zena
) ?
?taliyanın
Genuya
??h?rind? movcud olmu?
??h?r-dovl?t
.
Muq?dd?s Genuya Respublikası,
Apennin yarımadasının
?imal-q?rb sahilind?,
Liquriya
?razisind? movcud olan ?taliya dovl?tidir.
XI ?srin ortalarını onun tarixinin ba?lan?ıcı hesab etm?k olar.
Bu dovrd? Genuya must?qil ??h?r-kommunaya cevrilir.
Cumhuriyy?tin movcudlu?unu
Napoleon Bonapartın
komandanlı?ı altında fransız qo?unlarının ora hucum etdiyi 1797-cu il? q?d?r surdurdu.
Genuya 1805-ci ild? Fransaya tabe edil?n Liquriya Respublikasının bir hiss?si oldu.
I Napoleonun m??lubiyy?tind?n sonra 1814-cu ild? yenid?n
Respublika
elan edildi, lakin tezlikl?
Sardiniya krallı?ı
t?r?find?n tutuldu.
11-ci ?srin ?vv?ll?rind? Genuya ?taliya Krallı?ının t?rkibind? ozunu idar? ed?n kommunaya cevrildi.
Movcudlu?unun ilk dovrund? Genuya artıq muhum ticar?t m?rk?zin? cevrildi v? artıq
Venesiya
kimi bir ??h?rl? r?qab?t apara bildi.
S?lib yuru?l?ri
zamanı geni?l?nm?y? ba?ladı, donanmasını n?qliyyat vasit?si olaraq t?qdim etdi v? Yaxın ??rqd? bir sıra ?razil?r ?l? kecir?r?k orada aktiv ticar?ti inki?af etdirdi.
13-cu ?srd? Genuya Respublikası
Nikeya imperiyası
il? ittifaqa girdi v? 1261-ci ild? ona
Konstantinopolu
geri almasına kom?k etdi.
Bu ittifaq Genuyaya
Bizans imperiyasının
geni? ?razisind? mane?siz ticar?t etm?y? imkan verdi.
Eyni ill?rd?
Egey d?nizind?
bir cox adalar ?l? kecirildi.
?n ?h?miyy?tlisi, yalnız 1566-cı ild? itiril?n
Xios
adası idi.
Cumhuriyy?t tezlikl? ticar?t maraqlarını
Qara
v?
Azov d?nizl?rin?
q?d?r geni?l?ndirdi, burada xususil?
Krımdakı
bir cox ya?ayı? m?nt?q?l?rin? n?zar?t etm?y? ba?ladı.
Q?rbi Aralıq d?nizind? Genuyanın ?sas r?qibi 1284-cu ild? Meloriya d?niz doyu?und? m??lub olan
Piza
idi.
Q?l?b? n?tic?sind? Genuya Korsika adasını, daha sonra is?
Sardiniyanın
?imal-q?rbin? n?zar?ti ?l? kecirdi.
Siciliya uz?rind? n?zar?t u?runda Anjuylar v? Araqonlular arasındakı r?qab?td? Genuya qalib t?r?f olan
Araqon Krallı?ını
d?st?kl?m?y? q?rar verdi v? onun Siciliya iqtisadiyyatına sur?tl? inteqrasiyasına imkan verdi.
14-cu ?srin sonunda Avropadakı iqtisadi bohran, el?c? d? Cioqqiyadakı m??lubiyy?tl? ozunun pik h?ddin? catan Venesiya il? uzunmudd?tli muharib? n?tic?sind? Genuya Respublikası t?n?zzul dovrun? q?d?m qoydu.
Osmanlı ?mperiyasının artan qudr?ti Egey d?nizind? Genuya t?sirini xeyli z?ifl?tdi v? Qara d?nizd? ticar?t aparma?a imkan verm?di.
1499-cu ild?n 1528-ci il? q?d?r Fransanın daimi i??alı altında respublika tamamil? t?n?zzul? u?radı.
?spanlar "kohn? zad?ganlardan" olan mutt?fiql?ri il? birlikd? Genuya arxasındakı da?larda mohk?ml?ndil?r.
1522-ci il mayın 30-da onlar ??h?r? hucum ed?r?k, onu amansız talana m?ruz qoydular.
Qudr?tli Doria sulal?sind?n olan boyuk admiral
Andrea Doria
fransızları Genuyadan qovmaq v? must?qilliyini b?rpa etm?k ucun imperator
V Karlla
ittifaqa gir?nd? ??h?r yeni perspektivl?r qazandı.
?ndi ?spaniya imperiyasının kicik mutt?fiqi olan Genuya Respublikası oz dirc?li?ini ya?ama?a ba?ladı.
Xususil?,
Sevilyada
numay?nd?l?ri olan genuya bankirl?ri ?spaniya tacının bir cox mu?ssis?sini maliyy?l??dirirdil?r.
Fernan Brodel
h?tta 1557-1627-ci ill?r arasındakı dovru "Genuya ?sri" adlandırdı.
Muasir turistin Strada Nova (indiki Via Garibaldi) v? ya Via Balbiya il? uzb?uz
manyerizm
v?
barokko
uslubunda parlaq palazzoların yanından kecm?sin? baxmayaraq, onun ucun mahiyy?tc? Genuyaya aid olmayan butun bu goz? carpan s?rv?tin indi
“vencur kapitalistl?ri”
adlandırılan bankirl?rin v? maliyy?cil?rin dar bir dair?sinin ?lind? c?ml??diyini gorm?m?k onun ucun c?tindir
Genuya Bank Konsorsiumunun acılı?ından ?vv?l 1557-ci ild?
II Filippin
dovl?t iflası ba? verdi v? bu, alman bank evl?rini xaosa surukl?di v? ?span maliyy?sind? Fuggerl?rin hokmranlı?ının sona catmasına s?b?b oldu.
Genuya bankirl?ri n?h?ng Habsburq sistemini kreditl?rl? v? eyni zamanda, daimi v? etibarlı g?lirl? t?min etdil?r.
Bunun ?v?zin?, Amerika gumu?unun az etibarlı t?daruku Sevilyadan Genuyaya aparıldı v? g?l?c?k yuks?k riskli mu?ssis?l?r ucun kapitalı doldururdu.
Lakin genuyalıların f?aliyy?ti iqtisadiyyatla bitm?di, m?s?l?n, genuyalı bankir Ambrosio Spinola 17-ci ?srin ?vv?ll?rind? Hollandiyada ba? ver?n s?ks?n illik muharib?nin ?irk?tl?rind?n birind? ordunu t?chiz etdi v? idar? etdi. ?sr.
17-ci ?srd? ?spaniyanın t?n?zzulu Genuanın t?n?zzulun? s?b?b oldu.
?span pad?ahlarının tez-tez muflis olması Genuya bank evl?rinin ?h?miyy?tli bir hiss?sinin m?hvin? boyuk tohf? verdi.