Gurcul?r

Vikipediya saytından
Naviqasiyaya kec Axtarı?a kec
Gurcul?r
??????????
Kartvelebi
Umumi sayı
5 - 7 milyon
Ya?adı?ı ?razil?r
Gürcüstan Gurcustan 3.661.173 (2002) [1]
Rusiya Rusiya 197.934 (2002) [2]
Ukrayna Ukrayna 34.199 (2001) [3]
Azərbaycan Az?rbaycan 14.877 (1999) [4]
Türkiyə Turkiy? 91.500-1.500.000 [5] [6]
Dili

Gurcu dili v? Kartvel dill?ri

Dini

Xristianlıq
??rq Ortodoks Kils?si
Gurcu Ortodoks Kils?si
?slam

Qohum xalqlar

Lazlar , Svanlar , Meqreller

Gurcul?r v? ya Kartvell?r ( gurc. ?????????? ) ? Gurcustan , Turkiy? , Rusiya , Az?rbaycan , ?ran v? bir sıra Avropa olk?l?rind? ya?ayan v? ozl?rini "kartveli" adlandıran mill?t.

Formala?ması

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Kartvelil?rin m?n??yil? ba?lı elmi ara?dırmalar XIX ?srd? ba?lamı?dır. ?lk olaraq Kartvelilerin ?cdadlarının q?dim dovrl?rd? indiki Gurcustanın daha c?nubunda ya?adıqları v? Qafqaza nisb?t?n gec kocdukl?ri du?unc?si ir?li suruldu. XX ?srd? edil?n elmi ara?dırmaların n?tic?sind?, Kartvelilerin Qafqaza miqrasiya etm?si du?unc?sinin s?hv oldu?u ortaya cıxdı. ?ndiki vaxtda umumi q?bul edil?n fikr? gor? Kartvelilerin ?cdadları ?n kohn? ca?lardan b?ri Qafqazda ya?amaqdadırlar. Kartveli tayfaları indiki Gurcustandan daha geni? bir ?razid? ya?ayırdılar. Butun Kartveluri tayfalarının t?xmin?n dord min il ?vv?l t?k bir dild? danı?dıqlarına dair fikirl?r var. Daha sonra muxt?lif s?b?bl?rl? bu dil bir nec? dialekt? (l?hc?y?) ayrıldı. Bu dialektl?rin t?m?ll?ri uz?rind? Gurcu (Kartuli), Svan (Svanuri) v? Meqrel (Megruli) dill?ri inki?af etdi. Bu uc dil Kartuli dilind?n g?lm?kd?dir. Kartveli tayfalarından t?k bir Kartveli xalqının meydana g?lm?si uzun bir mudd?td? realla?mı?dır. Bu formala?mada ba?qa xalqlar v? tayfalar da i?tirak etmi?dir. Onlar muxt?lif s?b?bl?rd?n Kartveli tayfalarının ya?adı?ı torpaqlarda ya?ayırdılar v? zamanla gurcul??irdil?r. [7]

M?skunla?ma v? say

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

2002-ci ild? aparılmı? siyahıyaalmanın n?tic?l?rin? gor? Gurcustanda gurcul?rin sayı 3661,2 min n?f?r, 1999-cu ild? Az?rbaycanda is? 14,9 min n?f?r t??kil etmi?dir. Bunların 12 000 n?f?ri gurcul?rin bir subetnik qrupu olan ingiloylardır .

Turkiy?d? ya?ayan gurcul?rin sayı haqqında 70 mind?n 1 milyonad?k muxt?lif r?q?ml?r soyl?nilir. Ancaq 120?150 min r?q?mi daha inandırıcı sayılır. Turkiy?d? ya?ayan gurcul?r 19-cu yuzild? indiki Gurcustan ?razil?rind? mus?lman gurcul?rin ya?adıqları torpaqlar Rusiya imperiyası t?r?find?n i??al olunduqdan sonra Turkiy?y? kocmu?l?rin tor?m?l?ridir. Rusiyada ya?ayan gurcul?rin sayının is? 1 mln. oldu?u ehtimal edilir. Rusiyaya ilk gurcu kocl?ri h?l? orta ?srl?rd? ba? vermi?di. Daha sonra gurcu hakiml?rinin Osmanlıya v? Qacarlıya qar?ı Rusiyaya sı?ınma siyas?tl?rind?n dolayı kocl?r daha da artmı?dı. Hazırda Rusiyada ya?ayan gurcul?rin coxusu ba?lıca olaraq 1990-cı ill?rd? i?sizlikd?n dolayı koc ed?nl?rdir.

?stinadlar

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]
  1. ↑ "Ethnic Groups of Georgia: Censuses 1926 ? 2002" (PDF) (ingilis) . European Centre for Minority Issues Caucasus. Archived from the original on 2015-11-22 . ?stifad? tarixi: 2015-11-22 . .
  2. ↑ "Всероссийская перепись населения 2002 года" . 2008-02-02 tarixind? orijinalından arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2009-12-24 .
  3. ↑ "Всеукра?нський перепис населення 2001. Русская версия. Результаты. Национальность и родной язык" . 2010-07-01 tarixind? orijinalından arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2010-07-07 .
  4. ↑ "Этнический состав Азербайджана (по переписи 1999 года).Демоскоп" . 2010-10-06 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2010-07-07 .
  5. ↑ "Ethnologue: Georgian" . 2012-09-27 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2020-09-24 .
  6. ↑ "Ethnic groups in Turkey: Georgians" . 2014-10-06 tarixind? orijinalından arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2020-09-24 .
  7. ↑ "Kartvell?rin ?sli" . 2015-03-24 tarixind? orijinalından arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2012-11-30 .

M?nb?

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]
M?nb? ? " https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Gurcul?r&oldid=7483531 "