F?l?ki ?irvani

Vikipediya saytından
Naviqasiyaya kec Axtarı?a kec
F?l?ki ?irvani
Do?um tarixi
Do?um yeri ?amaxı
V?fat tarixi
V?fat yeri ?amaxı
V?t?nda?lı?ı ?irvan?ahlar dovl?ti
Milliyy?ti az?rbaycanlı
F?aliyy?ti ?air
?s?rl?rinin dili fars dili
Janr lirika
Vikimənbənin loqosu F?l?ki ?irvani Vikim?nb?d?
Vikianbarın loqosu  Vikianbarda ?laq?li mediafayllar

F?l?ki ?irvani ? XII ?srin I yarısında ya?amı? Az?rbaycan ?airi, alimi.

F?l?ki ?irvani 1108 -ci ild? ?amaxı ??h?rind? anadan olmu?dur. XII ?srin I yarısında yazıb yaratmı? F?l?ki ?irvani h?m d? dovrunun nufuzlu mun?cciml?rind?n, m??hur aliml?rd?n biri olmu?dur. Bir sıra m?nb?l?r? ?sas?n ?sl adı M?h?mm?ddir. F?l?ki g?ncliyind?n nucum elmini oyr?nm?y? ba?lamı?dır. Fitri istedad v? qabiliyy?ti say?sind? bu elmi muk?mm?l ??kild? oyr?nmi?dir. Nucum v? astronomiya elml?rin? d?rind?n b?l?d olan ?air ?xtisasına uy?un olaraq "F?l?ki" t?x?llusunu q?bul etmi?dir. Bir mudd?t ?irvan?ahlar sarayında ya?amı?, ?irvan?ah M?nucohr? m?dhiyy?l?r h?sr etmi?dir. Buna baxmayaraq F.?irvani h?bsxanaya salınmı? v? burada "H?bsiyy?" q?sid?sini yazmı?dır. Zindan h?yatının s?hh?tind? tor?tdiyi pozuntuların n?tic?si olaraq F?l?ki cavan ya?larında, 1146-cı ild? v?fat etmi?dir.

Yaradıcılı?ı

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

F?l?ki ?irvaninin yaradıcılı?ında m?h?bb?t lirikası, t?bi?t t?r?nnuml?ri d? gucludur. Onun poeziyası ozund? XI-XII ?srl?r Az?rbaycan ?d?biyyatında duny?vi ?erin inki?af mrh?l?l?rini izl?m?k ucun z?ngin material verir. Cunki bu poeziya ??rq ?d?biyyatının butun mut?r?qqi ?n?n?l?rini, o cuml?d?n insan goz?llikl?rinin, onun daxili al?minin b?dii inikasında t?bi?t lovh?l?rin? muqayis?li muraci?tin ?lvan forma v? usullarını yaradıcı ??kild? inki?af etdirir. ?s?rl?ri yuks?k s?n?tkarlıq keyfiyy?tl?rin? malik olan F?l?kinin m?h?bb?t t?ran?l?ri oz z?rifliyi v? s?mimiliyi il? ?uurlarda h?kk olub qalır, q?lbl?ri riqq?t? g?tirir. Maraqlıdır ki, Orta ?srl?r Yaxın ??rq ?erind? bu v? ya dig?r d?r?c?d? ozunu buruz? ver?n, ?n?n?l?rd?n g?lm? qeyri-real, mistik meyill?rd?n F?l?kinin a?iqan? lirikasında hec bir ?lam?t yoxdur. Onun "ay buxaqlı", "gun?? camallı", "l?bl?ri h?yat ce?m?si olan", "n?rgiz gozlu", "zulfl?ri ?nb?r qoxuyan", "di?l?ri inci" goz?li t?bii, real varlıqdır, Yer ovladıdır. F?l?ki ?irvaninin "Divan"ının cox s?hif?l?rind? bu goz?lin r?ngar?ng t?svir vasit?sil? poetik portreti oz inikasını tapır.

Dovrunun bir sıra tarixi fakt v? hadis?l?rini ozund? ?ks etdirm?si il? h?m d? tarixi m?nb? kimi boyuk ?h?miyy?t? malik olan F?l?ki ?irvaninin poeziyasının ideya-f?ls?fi axtarı?larına ictimai-tarixi hadis?l?rd?n do?an dovranın covr-c?fasından ?ikay?t v? haqsızlıqlara qar?ı etiraz motivl?ri d? qarı?ır. Bu hal onun "H?bsiyy?" silsil?sin? daxil olan v? h?min ad altında yazdı?ı ?eirl?rd? daha qabarıq n?z?r? carpır. [1]

D?rdim? kims? m?d?dkar deyil,
N? edim b?xt m?n? yar deyil.
Oldurub s?bru intizar m?ni,
B?s n?dir car?m intizar deyil?

H?mcinin bax

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]
  1. ?lyar S?f?rli, X?lil Yusifli. Az?rbaycan ?d?biyyatı tarixi. Bakı. 2008. s?h. 91.