Eduard Buxner
(
20 may
1860
[1]
[2]
[…]
,
Munxen
,
Almaniya ittifaqı
[3]
[1]
?
13 avqust
1917
[1]
[2]
[…]
) ?
alman
kimyacısı,
Kimya uzr? Nobel mukafatı
laureatı (
1907
).
Alman kimyacısı Buxner Eduard (
1860
-
1917
), may ayının 20-d?
Munhend?
do?ulmu?, Universitet bitirmi?dir.
1888
-ci ild? f?ls?f? doktoru alimlik d?r?c?si adını almı?dır.
1893
-cu ild? Kilsk,
1896
-cı ild? Tubingen Universitetl?rinin,
1896
-cı ild? Berlin Ali K?nd T?s?rrufatı M?kt?binin,
1909
-cu ild? Breslau,
1911
-ci ild? Vursburq Universitetl?rinin professoru olmu?dur. Biologiya-kimya sah?sind? qiym?tli t?dqiqat i?l?rin? v? toxuma xarici fermentasiyanı k??f etdiyin? gor? alim
1907
-ci ild? Nobel mukafatına layiq gorulmu?dur.
H?l? universitetd? oxuyark?n Buxner spirt? qıcqırma prosesini t?dqiq etm?y? ba?layır.
O, oksigenin i?tirakı il? qıcqırma prosesini t?dqiq edir. Onun apardı?ı t?dqiqatlar gost?rir ki, oksigen i?tirakı il? qıcqırma getm?sini inkar ed?n hipotez yanlı?dır.
??xsi ian?l?r hesabına Buxner kicik laboratoriya yaradır v? burada qıcqırma kimyası sah?sind? t?dqiqatlarını davam etdirir. 1893-cu ild? o, Munxend?n ged?r?k Kil Universitetind? analitik kimya bolm?sin? r?hb?rlik edir, 1895-ci ild? universitetin professoru olur. Sonrakı ild? Buxner Tyubingen Universitetind? analitik kimya v? farmakalogiyadan d?rs verir.
1893-cu ild? Buxner maya huceyl?rinin daxili mayesinin t?miz numun?sini almaqla qıcqırmaya kom?k ed?n aktiv madd?ni tapmaq q?rarına g?lir.
O, asistenti Martin Xanın t?klif etdiyi usuldan istifad? ed?r?k h?v?ngd? mayaları qum v? torpaq il? birlikd? xırdalayır. Bel?likl? o, yuks?k temperaturun da?ıdıcı t?sirind?n qacır v? ondan ?vv?lki t?dqiqatcıların n?tic?l?rin? m?nfi t?sir ed?n h?lledicil?rd?n istifad? etmir. Cunada t?zyiq altında sıxılmı? m?sam?li madd? mayeni buraxır. Buxner ehtimal edirdi ki, bu maye qıcqırma tor?tm? qabiliyy?tin? malikdir. Lakin sonralar o, Xan il? birlikd? bu mayeni saxlamaq ucun ona saxarozanın qatı m?hlulunu ?lav? etdikd? karbon qazı ayrılır. Bu, heyr?tl?ndirici idi, cunki maya huceyr?li olu olsalar da onların ayırdı?ı mayed? olan n?s? qıcqırma yaratmı?dır. Buxner bel? hipotez ir?li surur ki, aktiv madd? enzim v? ya fermentdir v? o, zimaza adlandırır.
Onun k??fi o dem?kdir ki, qıcqırma fermentin h?m maya huceyr?sinin daxilind?, h?m d? xaricind? kimy?vi aktivliyinin n?tic?sidir. 1897-ci ild? Buxner cap etdirdiyi “maya huceyr?l?ri olmadan spirt? qıcqırma haqqında” i?i onun kolleqaları-aliml?r arasında boyuk mubahis?y? s?b?b olur v? sonrakı ill?rd? Buxner xeyli vaxtını s?rf etdi ki, oz n?z?riyy?sini subut etm?k ucun materiallar toplasın.
- 1907-ci ild? Buxner “onun bioloji kimya uzr? apardı?ı elmi-t?dqiqat i?l?rin? v? huceyr? xaricind? fermentasiyanın k??fin? gor?” kimya uzr? Nobel mukafatına layiq gorulur.
Birinci dunya muharib?si ba?ladıqda Buxner konullu olaraq h?rbi xidm?t? gedir. Eduard Buxner
13 avqust
1917
-ci ild? v?fat edib.
|
---|
1901 -
Yakob Vant-Hoff
• 1902 -
Emil Fi?er
• 1903 -
Svante Arrenius
• 1904 -
Uilyam Ramzay
• 1905 -
Adolf fon Bayer
• 1906 -
Anri Muassan
• 1907 -
Eduard Buxner
• 1908 -
Ernest Rezerford
• 1909 -
Vilhelm Ostvald
• 1910 -
Otto Vallax
• 1911 -
Mariya Kuri
• 1912 -
Viktor Qrinyar
,
Pol Sabatye
• 1913 -
Alfred Verner
• 1914 -
Teodor Ricards
• 1915 -
Rixard Vil?tetter
• 1916-17 verilm?mi?dir • 1918 -
Fris Haber
• 1919 verilm?mi?dir • 1920 -
Valter Nernst
• 1921 -
Frederik Soddi
• 1922 -
Frensis Aston
• 1923 -
Frits Preql
• 1924 verilm?mi?dir • 1925 -
Rixard Ziqmondi
• 1926 -
Teodor Svedberq
• 1927 -
Henrix Viland
• 1928 -
Adolf Vindaus
• 1929 -
Artur Qarden
,
Hans fon Eyler-Helpin
• 1930 -
Hans Fi?er
• 1931 -
Karl Bo?
,
Fridrix Bergius
• 1932 -
?rvinq Lenqmur
• 1933 verilm?mi?dir • 1934 -
Harold Yuri
• 1935 -
Frederik Jolio-Kuri
,
?ren Jolio-Kuri
• 1936 -
Peter Debay
• 1937 -
Volter Xouors
,
Paul Karrer
• 1938 -
Rixard Kun
• 1939 -
Adolf Butenandt
,
Leopold Rujicka
• 1940-42 verilm?mi?dir • 1943 -
Georq de Heve?i
• 1944 -
Otto Qan
• 1945 -
Artturi Virtanen
• 1946 -
Ceyms Samner
,
Con Nortrop
,
Uendell Stenli
• 1947 -
Robert Robinson
• 1948 -
Arne Tiselius
• 1949 -
Uilyam Ciok
• 1950 -
Otto Dils
,
Kurt Alder
• 1951 -
Edvin Makmillan
,
Qlenn Siborq
• 1952 -
Arcer Martin
,
Ricard Sinq
• 1953 -
German ?taudinger
• 1954 -
Laynus Polinq
• 1955 -
Vinsent du Vinyo
• 1956 -
Siril Hin?elvud
,
Nikolay Semyonov
• 1957 -
Aleksander Todd
• 1958 -
Frederik Senger
• 1959 -
Yaroslav Geyrovski
• 1960 -
Uillard Libbi
• 1961 -
Melvin Kalvin
• 1962 -
Maks Peruts
,
Con Kendru
• 1963 -
Karl Tsiqler
,
Culio Natta
• 1964 -
Doroti Kroufut-Hojkin
• 1965 -
Robert Vudvord
• 1966 -
Robert Malliken
• 1967 -
Manfred Eygen
,
Ronald Norri?
,
Corc Porter
• 1968 -
Lars Onsager
• 1969 -
Derek Barton
,
Odd Hassel
• 1970 -
Luis Leluar
• 1971 -
Gerxard Hertsberq
• 1972 -
Kristian Anfinsen
,
Stanford Mur
,
Uilyam Stayn
• 1973 -
Ernst Fi?er
,
Cefri Uilkinson
• 1974 -
Pol Flori
• 1975 -
Con Kornfort
,
Vladimir Preloq
• 1976 -
Uilyam Lipskomb
• 1977 -
?lya Priqojin
• 1978 -
Piter Mitcell
• 1979 -
Herbert Braun
,
Georq Vittiq
• 1980 -
Pol Berq
,
Volter Gilbert
,
Frederik Senger
• 1981 -
Keniti Fukui
,
Roald Hofman
• 1982 -
Aaron Kluq
• 1983 -
Henri Taube
• 1984 -
Robert Merrifild
• 1985 -
Herbert Hauptman
,
Cerom Karle
• 1986 -
Dadli Her?bax
,
Yan Li
,
Con Polani
• 1987 -
Donald Kram
,
Jan Len
,
Carlz Pedersen
• 1988 -
Yohann Dayzenhofer
,
Robert Huber
,
Xartmut Mixel
• 1989 -
Sidni Oltmen
,
Tomas Cek
• 1990 -
Elays Kori
• 1991 -
Ricard Ernst
• 1992 -
Rudolf Markus
• 1993 -
Keri Mullis
,
Maykl Smit
• 1994 -
Corc Olax
• 1995 -
Paul Krutsen
,
Mario Molina
,
?ervud Rouland
• 1996 -
Robert Kerl
,
Harold Kroto
,
Ricard Smell
• 1997 -
Pol Boyer
,
Con Uoker
,
Yens Skou
• 1998 -
Volter Kon
,
Con Popl
• 1999 -
?hm?d Zevail
• 2000 -
Alan Higer
,
Alan Makdayarmid
,
Xideki ?ırakava
• 2001 -
Uilyam Nouls
,
Ryori Noyori
,
Karl ?arpless
• 2002 -
Con Fenn
,
Koici Tanaka
,
Kurt Vutrix
• 2003 -
Piter Eyqr
,
Roderik Makkinnon
• 2004 -
Aaron Sixanover
,
Avram Her?ko
,
?rvin Roz
• 2005 -
Robert Qrubbs
,
Ricard ?rok
,
?v ?oven
• 2006 -
Rocer Kornberq
• 2007 -
Gerxard Ertl
• 2008 -
Osama Simomura
,
Martin Calfi
,
Rocer Tsien
• 2009 -
Venkatraman Ramakri?nan
,
Tomas Steys
,
Ada Yonat
2015-
?ziz Sancar
• 2016-
Jan-Pyer Savaj
,
Frezer Stoddart
,
Bernard Feringa
• 2017-
Jak Dubo?e
,
Yoahim Frank
,
Ricard Henderson
• 2018-
Frensis Arnold
,
Corc Smit
,
Qreq Uinter
• 2019-
Con Qudenaf
,
Stenli Uittingem
,
Akira Yosino
• 2020-
Emmanuel ?arpantye
,
Cennifer Dudna
|