Drenaj ( ing. drain - qurutmaq ) - Torpa?ı, yeri qurutmaq ucun qrunt v? ya axıntı sularının suni yolla axıdılmasıdır. Acıq drenaj arxlarla, qapalı drenaj is? yeraltından c?kil?n boru larla suyun arxlara, yaxud kanallara buraxılmasıdır.

Drenajın ?h?miyy?ti [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Torpaqların qurudulması zamanı qurutma drenajı, quraqlıq rayonlarda torpa?ın ?orla?masına qar?ı mubariz? m?qs?dil? il? duzsuzla?dırma drenajı, a?ır gilli torpaqlarda qaz mubadil?sini quvv?tl?ndirm?k ucun areasiya drenajından istifad? edilir. ^[1] K?nd t?s?rrufatı nda iki cur drenaj aparılır:

• Ufuqi drenaj - bu drenaj ozu iki cur olur:

Acıq drenaj - kanal lar sad?c? el? yerl??dirilir ki, tarlada k?nd t?s?rrufatı i?l?rinin mexanikl??dirilm?sin? v? muv?qq?ti suvarma arx larının c?kilm?sin? manecilik tor?tm?sin.

Qapalı drenaj - Torpaq itkisin? yol verm?m?k ucun istifad? olunur. Kanalların d?rinliyi 2,5?3 m, drenaj arasında m?saf?si 200?800 m olur

• ?aquli drenaj

Drenajlardan bina ları v? tikilil?ri qrunt suları nın t?sirind?n qorumaq ucun d? istifad? olunur. Bunlar suları toplayan v? k?nara axıdan muh?ndis ( k?hriz , quyu, yeraltı la?ımlar v? s.) ibar?tdir. Tikinti ?razisind? yeraltı suların umumi s?viyy?sinin a?a?ı salınması (ad?t?n yer s?thi nd?n 3-3,5 m d?rinlikd? olmalıdır) lazımı effekt verm?dikd? yerli drenaj sistem l?ri, y?ni lay drenaji, divaryanı drenaj v? dair?vi drenaj t?tbir olunur. ^[2]

Suni drenajın s?b?bl?ri [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Sulu torpaqlar k?nd t?s?rrufatında istifad? ucun drenaja ehtiyac duya bil?r. ^[3] AB?-ın ?imalında v? Avropada buzla?ma t?dric?n humusla doldurularaq bataqlı?a cevril?n coxlu kicik goll?r yaratdı, ^[4] bunlardan b?zil?ri bataqlıqlar yaratmaq ucun acıq arxlar v? x?nd?kl?rd?n istifad? edil?r?k qurudulub, bunlar ?sas?n t?r?v?z kimi qiym?tli bitkil?r ucun istifad? olunur.

Sahil duz?nlikl?ri v? cay deltaları movsumi v? ya daimi yuks?k su s?viyy?sin? malik ola bil?r v? k?nd t?s?rrufatı ucun istifad? edil?c?ks?, yax?ıla?dırılmı? drenaja malik olmalıdır. Guclu ya?ı? dovrl?rind?n sonra, h?ddind?n artıq n?m torpaqdan sitrus ba?larının z?d?l?nm?sinin qar?ısını almaq ucun drenaj nasosları istifad? olunur. Torpaq eroziyasına lilli torpaqlar s?b?b olur. Bu palcıqlı s?thl?r ?razid? su yı?ılmasının n?tic?sidir v? torpa?ın deqradasiyasına s?b?b olur. ^[5]

Dig?r torpaqlarda b?rk torpaq adlanan mineralla?mı? torpa?ın kecirm?y?n t?b?q?si ola bil?r v? ya inc? torpaqların altında nisb?t?n kecirm?y?n qaya t?b?q?l?ri ola bil?r. ^[6] Meyv? a?aclarını yeti?dir?rk?n drenaj xususil? vacibdir. Ba?qa cur ?la olan torpaqlar ilin bir h?ft?si ?rzind? bataqlı?a du?? bil?r ki, bu da meyv? a?aclarını oldurm?k v? ?v?zedicisi qura?dırılana q?d?r torpa?ın m?hsuldarlı?ını azaltmaq ucun kifay?tdir.

Quru ?razil?r tez-tez suvarma yolu il? bec?rilir v? drenaja ehtiyac yoxdur. ^[7] Bununla bel?, suvarma suyunda h?mi?? minerallar v? duzlar var ki, buxarlanma yolu il? z?h?rli s?viyy?l?r? cata bil?r. Torpa?ın ?oranlı?ına n?zar?t etm?k ucun suvarılan torpaqların h?ddind?n artıq suvarma suyu il? vaxta?ırı yuyulmasına v? drenaja ehtiyacı ola bil?r.

H?mcinin bax [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

• Meliorasiya
• Rekultivasiya

Xarici kecid [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Suvarma sisteml?ri

?stinadlar [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

1. ↑ M?mm?dov Q.?. X?lilov M.Y. Ensiklopedik ekoloji lu??t Bakı 2008
2. ↑ Q?rib M?mm?dov, Mahmud X?lilov. Ekoloqların m?lumat kitabı. Bakı-Elm-2003.
3. ↑ "Water logged soil" . agropedia.iitk.ac.in. 2023-07-08 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2023-07-08 .
4. ↑ "Drainage" (PDF) . indiancc.mygov.in . ?stifad? tarixi: 2023-07-08 .
5. ↑ "Sydney Drainage Plumbers" . optimisedplumbingservices.com.au. 2023-07-08 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2023-07-08 .
6. ↑ "Groundwater" . encyclopedia.com. 2023-07-08 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2023-07-08 .
7. ↑ "Managing Water: Irrigation and Drainage" . sare.org. 2023-07-08 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2023-07-08 .