Divan (?d?biyyat)

Vikipediya saytından
Naviqasiyaya kec Axtarı?a kec
Mo?ol x?ttatı v? onun illustratoru Dovl?t . Nizaminin " X?ms? "sind?n.
Bu adın dig?r istifad? formaları ucun bax: Divan (d?qiql??dirm?) .

Divan ( fars. ????? ‎ ? "hesab kitabı", "kontor") ? Yaxın v? Orta ??rq ?d?biyyatında bir ?airin qısa lirik ?eirl?r toplusu. ?eirl?r qafiy?l?rinin ?lifba sırası il? duzulur.

Etimologiya

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

"Divan" sozu fars m?n??lidir, [1] reyestr, xusus?n d? vergi c?dv?li, umumiyy?tl? dovl?t i?l?ri uzr? hesabların siyahıları, h?mcinin bu hesabların aparıldı?ı yer m?nasını verirdi. [2] Fars dilind?ki soz ozu h?min dild?ki " yazıcı " v? ya " x?ttat " m?nasını ver?n " dibir " sozund?n goturulmu?dur. "Divan" sozu sonradan Az?rbaycan , [3] erm?ni , gurcu , urdu v? turk dill?rin? kecmi?dir. [4]

"Divan" ?slam m?d?niyy?tind? muxt?lif m?nalı soz olmu?dur. Bu, ?vv?lc? ?r?b istilalarının ilk dovrund? x?lif? Om?rd?n ba?layaraq dovl?t g?lirl?rinin qeyd? alındı?ı, siyahıların saxlanıldı?ı yer idi. [3] Bundan sonra, ?m?vil?r v? Abbasil?r dovrund? vergil?r v? maliyy? i?l?ri il? m???ul olan dovl?t idar?si idi. "Divan" termini dig?r hokum?t idar?l?rind? d? t?tbiq edilirdi. [3] Bu soz sonradan bir mu?llif? m?xsus ?eirl?r toplusuna cevrilmi?dir. [2]

"Divan" termini 1697-ci ild?n fransız dilind? poetik ?s?rl?rin adlarında istifad? olunmu?dur. [1] Yohann Volfqanq Gote " Q?rb-??rq divanı " (1819) kolleksiyası il? sozu Avropa ?d?biyyatına daxil etmi?dir. [2]

?nki?afı

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Osmanlı?unas Valter G. Endrus? gor?, divan poeziyasının 500 ild?n cox bir mudd?td? movcudlu?u ?rzind? inki?afı haqqında t?dqiql?r tamamlanmamı?dır. Divan poeziyasının d?qiq mu?yy?n edilmi? istiqam?tl?ri v? dovrl?ri h?l? d? mu?yy?n edilm?mi?dir. [5] ?n?n? tarixinin ?vv?lind? fars dilinin t?siri cox guclu olsa da, nufuzlu fars dilind?n f?rqli olaraq turk dill?rinin poetik statusu ucun guclu arqumentl?r vermi? az?rbaycanlı ?mad?ddin N?simi (??1417?) v? uy?ur ?li?ir N?vai (1441?1501) kimi ?airl?rin t?siri il? bir q?d?r yum?aldılmı?dır. Qism?n bu cur mubahis?l?rin n?tic?si olaraq XVI?XVIII ?srl?rin? t?saduf ed?n kulminasiya dovrund? divan poeziyası fars v? turk elementl?rinin ozun?m?xsus balansını gost?rm?y? ba?lamı?, lakin XIX ?srin ?vv?ll?rind? burada yenid?n fars t?siri hakim olma?a ba?lamı?dır.

M?h?mm?d Fuzuli (1483??1556) Az?rbaycan m?n??li divan ?airidir.

Bununla bel?, "divan" poeziyasının uslub c?r?yanları v? dovrl?ri il? ba?lı d?qiqlik olmamasına baxmayaraq, b?zi cox f?rqli uslublar kifay?t q?d?r aydındır ki, onları b?zi ?airl?rin numun?si kimi gorm?k olar:

  • M?h?mm?d Fuzuli (1483??1556) ? Az?rbaycan turkc?sind? , [6] el?c? d? fars v? ?r?b dill?rind? yazıb-yaratmı? ?air. O, farsdilli divan poeziyasında boyuk t?sir? malikdir.
  • Baki (1526?1600) ? boyuk ritorik guc? v? dil inc?liyin? malik olan ?air. Onun divan ?n?n?sinin ?vv?lc?d?n mu?yy?n edilmi? tropikl?rind?n istifad? etm?k m?har?ti Sultan Suleyman Qanuni dovrunun poeziyası ucun kifay?t q?d?r xarakterikdir.
  • N?fi (1570??1635) ? panegirik novu olan q?sid? ustası hesab edil?n ?air. O, h?m d? k?skin satirik ?eirl?ri il? tanınır v? buna gor? edam edilmi?dir .
  • Nabi (1642?1712) ? Osmanlı ?airi. Osmanlı tarixinin dur?unluq dovrun? t?nqidi yana?an bir sıra ictimai yonumlu ?eirl?rin mu?llifidir.
  • N?dim (1681??1730) ? Osmanlı tarixinin lal? dovrund? inqilabi ?air. O, divan poeziyasının kifay?t q?d?r elitist v? muc?rr?d dilini bir cox sad? populist elementl?rl? ?v?z etmi?dir.
  • ?eyx Qalib (1757?1799) ? sufi movl?vi t?s?vvufunun ?airi. Onun yaradıcılı?ı cox mur?kk?b "hind uslubu"nun (S?bki-Hindi) kulminasiya noqt?si hesab olunur.

Urdu poeziyasında da "divan" ?eirl?r toplusu m?nasındadır. Buna baxmayaraq, amma burada daha cox q?z?ll?r aid edilir. [7]

?stinadlar

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]
  1. ↑ 1 2 Alain Rey et al., Dictionnaire historique de la langue francaise , new ed. (Robert, 1995), vol. 1, p. 617.
  2. ↑ 1 2 3 Диван  // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб. . 1890?1907.
  3. ↑ 1 2 3 Диван // Az?rbaycan Sovet Ensiklopediyası : [ 10 ?илдд? ] . III  ?илд : Га?ыбов ? Елдаров . Бакы : Аз?рба??ан Совет Енсиклопеди?асынын Баш Редакси?асы . Баш редактор : ?. Б. Гули?ев . 1979. С. 439.
  4. ↑ Blois, Francois de. D?V?N // Arxivl?nmi? sur?t. Encyclopædia Iranica . 2011. 2014-04-13 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2022-03-13 .
  5. ↑ Andrews, Walter G.; Black, Najaat; Kalpaklı, Mehmet. Ottoman Lyric Poetry: An Anthology. University of Washington Press. 2011. 22?23. ISBN   9780295800936 .
  6. ↑ Rollberg, Peter. Harry Butler Weber (redaktor). The Modern Encyclopedia of Russian and Soviet Literature (including Non-Russian and Emigre literatures). 8. Academic International Press. 1987. s?h. 76. In Mesopotamia Fuzuli was in intimate contact with three cultures ? Turkic, Arabic, and Persian. Besides his native Azeri, he learned Arabic and Persian at an early age and acquired a through command of the literatures in all three languages, an accomplishment in which the cosmopolitan literary and scholarly circles of Hilla played an important role.
  7. ↑ A History of Urdu literature Arxivl??dirilib 2017-06-22 at the Wayback Machine by T. Grahame Bailey; Introduction

?lav? ?d?biyyat

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]
  • Clinton, Jerome W. Bolbol "nightingale" ? In Persian Literature // Encyclopædia Iranica . 1989.
  • Diba, Layla S. Gol O Bolbol // Encyclopædia Iranica . 2001.
  • Диван // Литературная энциклопедия терминов и понятий. Институт научной информации по общественным наукам РАН: Интелвак. Под ред. Николюкин, Александр Николаевич. 2001. ISBN   5-93264-026-X .
  • Диван // Словарь литературоведческих терминов ( 300000 nus. ). М.: ≪Просвещение≫. Ред.-сост.: Тимофеев, Леонид Иванович и Тураев, Сергей Васильевич. 1974. 67?68.

Xarici kecidl?r

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]
M?nb? ? " https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Divan_(?d?biyyat)&oldid=7521951 "