Ditrix Ekkart
(
alm.
Dietrich Eckart
23 mart
1868
[1]
[2]
?
26 dekabr
1923
[1]
[2]
) ?
Alman
jurnalist
,
dramaturq
,
?air
v?
siyas?tci
. Daha sonra NSDAP-a cevril?n
Alman
F?hl? Partiyasının (Deutsche Arbeiterpartei, DAP) qurucularından biri idi.
Nasist
h?r?katının ilk gunl?rind?
Adolf Hitler?
?sas t?sir ba?ı?ladı. 1923-cu ild? "Piv? z?rb?si"nin uzvu idi.
Ekkart 23 mart 1868-ci ild? Nurnberqd?n ?xmin?n 20 mil c?nub-??rqd?,
Bavariya Krallı?ının
Neumarkt ??h?rind? kral notariusu v? huquq?unası Kristian Ekkart v? dindar katolik olan h?yat yolda?ı Annanın o?lu olaraq anadan olmu?dur. Ekkart on ya?ında olanda anası oldu v? o bir nec? m?kt?bd?n qovuldu. 1895-ci ild? atası oldu v? ona Ekkartın tezlikl? x?rcl?diyi xeyli pul qaldı. Ekkart ?vv?lc? Erlangend?
huquq
, sonra Munhen Ludviq Maksimilian Universitetind? tibb t?hsili aldı v? qılıncoynatma v? icki ic?n T?l?b? Korpunun h?v?sli uzvu idi. 1891-ci ild?
?air
,
dramaturq
v?
jurnalist
olma?a q?rar verdi.
Morfin
asılılı?ı diaqnozu qoyuldu v? az qala qapalı qaldı, 1899-cu ild?
Berlin?
kocdu. Orada o, tez-tez avtobioqrafik olan bir sıra
pyesl?r
yazdı v? Prussiya Krallı?ının b?dii r?hb?ri qraf Georg von Hulsen-Haeselerin (1858-1922) protegesi oldu
[3]
. Dueld?n sonra Ekkart Passau Oberhausda h?bs edildi.
Dramaturq
kimi Ekkart 1912-ci ild? Henrik ?bsenin “Peer Gynt” ?s?rin? uy?unla?dırılması il? u?ur qazandı. Baxmayaraq ki, Ekkart Peer Gynt kimi ikinci bir teatr u?uru ?ld? etm?s? d? v? coxsaylı u?ursuzluqlarını y?hudil?rin alman m?d?niyy?tin? t?sirind? gunahlandırsa da, bir tama?a onu n?inki varlı etdi, h?m d? ona sosial ?laq?l?r yaratdı v? Hitleri onlarla tanı? etdi. Bu t?qdimatlar Hitlerin hakimiyy?t? g?lm?sind? ?sas rol oynadı. Daha sonra Ekkart Volkisch mu?llifi Jorg Lanz von Liebenfels v?
filosof
Otto Veiningerin yazılarına ?saslanan "dahi supermen" ideologiyasını inki?af etdirdi. Ekkart ozunu Heinrich Heine, Artur Schopenhauer v? Angelus Silesius ?n?n?l?rin? uy?un olaraq gordu. O, h?mcinin Buddist Maya doktrinasına v? ya illuziyaya heyran oldu. 1907-ci ild?n Ekkart qarda?ı Vilhelml?
Berlin
??h?rinin q?rbind? yerl???n Doberitz malikan?sind? koloniyada ya?ayırdı. 1913-cu ild? Bad Blankenburqdan olan imkanlı dul qadın Rouz Marksla evl?ndi v? Munhen? qayıtdı
[4]
.
Ekkart h?mi?? antisemit olmayıb. M?s?l?n, 1898-ci ild? Ekkart
y?hudi
qızının f?zil?tl?rini v? goz?lliyini t?r?nnum ed?n bir
?eir
yazdı v? n??r etdirdi. Antisemitizmi q?bul etm?zd?n ?vv?l ?n cox heyran oldu?u iki adam ?air Henrik Heine v? Otto Veininger idi, h?r ikisi d? y?hudi idi. Bununla bel?, Veininger protestantlı?ı q?bul etmi?di v? n?tic?d? antisemitizmi mudafi? ed?n "ozun? nifr?t ed?n y?hudi" kimi t?svir edilmi?dir. Ekkartın Vayninqere olan heyranlı?ı onun dinini q?bul etm?sind? rol oynamı? ola bil?r. 1918-ci ilin dekabrında Ekkart, Alfred Rosenberg il? birlikd? i?l?diyi Thule C?miyy?tinin maliyy? d?st?yi il? antisemit h?ft?lik Auf gut Deutsch (“Adi alman dilind?”) q?zetini t?sis etdi, n??r etdi v? redakt? etdi.
Yerus?lim?
qar?ı doyu?cu v? ya " Gottfried Feder ". Alman ?nqilabının v?
Veymar Respublikasının
?idd?tli t?nqidcisi, o, v?t?n? x?yan?t kimi qiym?tl?ndirdiyi
Versal sulh muqavil?sin?
?idd?tl? qar?ı cıxdı v? qondarma arxadan bıcaqlanma ?fsan?sinin t?r?fdarı idi. Almaniyanın muharib?d? m??lub olmasının gunahkarı sosial-demokratlar v?
y?hudil?r
idi. Ekkartın antisemitizmin? Oktyabr inqilabından qacan “a? rus” muhacirl?rin Almaniyaya g?tirdiyi “Sion a?saqqallarının protokolları” n??ri t?sir etdi. Kitabda dunya uz?rind? n?zar?t ucun beyn?lxalq
y?hudi
sui-q?sdinin t?sviri n?z?rd? tutulurdu v? bir cox sa?cı v? volkisch siyasi xadiml?r bunun h?qiqi hesab oldu?una inanırdılar. Uzun ill?r
Berlind?
ya?adıqdan sonra Ekkart 1913-cu ild?, Hitlerin Vyanadan oraya kocduyu il
Munhen?
kocdu. 1919-cu ilin yanvarında o, Feder, Anton Drexler v? Karl Harrer il? birlikd? Deutsche Arbeiterpartei (Alman F?hl? Partiyası v? ya DAP) t?sis etdi v? bu partiya ?halinin daha boyuk t?b?q?l?rin? c?lbediciliyini artırmaq ucun 1920-ci ilin fevralında adını Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei olaraq d?yi?dirdi (Milli Sosialist Alman F?hl? Partiyası v? ya NSDAP) daha cox Nasist Partiyası kimi tanınır. Ekkart, 1920-ci ilin dekabrında Munchener Beobachter-i satın alan t?r?f? gor? m?suliyy?t da?ıyırdı, o, bunun ucun od?nil?n krediti t??kil etdi. 60.000 Mark Alman Ordusunun general Frans Ritter fon Epp? m?xsus fondlarından g?ldi v? kredit Ekkartın evi v? ?mlakı, v? Ekartın sahibi olan Auqsburq kimyacısı v? fabrik sahibi Dr. Gottfried Grandel il? dost v? partiyanın maliyy?cisi, zamin kimi t?min edildi. Q?zet Volkischer Beobachter adlandırıldı v? ilk redaktoru v? na?iri Ekkart olmaqla partiyanın r?smi orqanı oldu. O, h?mcinin nasist ?uarı olan Deutschland ervache (“Almaniya oyaq”) yaratdı v? onun ?sasında “?turm-Lied” adlı himnin sozl?rini yazdı. 1921-ci ild? Ekkart
Birinci Dunya Muharib?si
zamanı o?ulları uc h?ft?d?n cox c?bh?d? xidm?t etmi? bir
y?hudi
ail?sini misal g?tir? bil?n h?r k?s? 1000 Mark v?d etdi. Hannover ravvin Samuel Freund bu ??rti yerin? yetir?n 20 y?hudi ail?sinin adını c?kdi v? Ekkart mukafatı od?m?kd?n imtina etdikd? onu m?hk?m?y? verdi.
M?hk?m?
zamanı Freund yeddi veteranı olan daha 50 y?hudi ail?sinin adını c?kdi, onların arasında muharib?d? uc o?lunu itirmi? bir nec?si var idi. Ekkart i?i uduzdu v? od?m?li oldu
[5]
.
Hitler Birinci Dunya Muharib?sind? xidm?t etmi? kecmi? piyada idi. O, Almaniyanın t?slim olmasını q?bul ed? bilm?y?n coxsaylı ?sg?rl?rd?n biri idi. Ekkartın v? DAP uzvl?rinin cıxı?ları heyran etdi. O, zabitl?rin? hesabat verm?k yox, muzakir?y? qo?ulmaq q?rarına g?lib. DAP kimi o,
Birinci Dunya Muharib?sind?
almanların m??lubiyy?tini
bol?evikl?rin
,
y?hudil?rin
v? marksistl?rin uz?rin? atdı. Hitler otaqdakı h?r k?s? hakim ola bil?n t?bii natiq idi. Hitler butun piv? zalını valeh etdi. G?ncin sozunun gucu il? tama?acını ovsunlaya bilm?si Ekkartı heyran etdi. O, oz “alman m?sihini” t?z?c? tapmı?dı. Bel?likl?, Hitler mifi yarandı. Hitler “xalq q?hr?manı” t?rifin? muk?mm?l uy?un g?lir. O, adi bir insan idi, siqaret c?k?n v? ya siqaret c?km?y?n idi. Ekkart Hitlerd?n iyirmi ya? boyuk olsa da, aralarında d?rhal qar?ılıqlı heyranlıq yarandı. ?air g?nc ?sg?r? ata oldu. Ekkart Hitleri alman yuks?k c?miyy?tin? t?qdim etdi. Hitler ?d?bsiz idi v? uzunu yem?kl? doldurark?n
y?hudil?r
v?
kommunistl?r
haqqında danı?ırdı. Hitlerin ittiham xarakterli cıxı?ları v? masa arxasında pis davranı?ları sahib?l?ri ?oka salıb. Kecmi?
dramaturq
bilirdi ki, Hitleri alman c?miyy?tinin butun t?b?q?l?ri t?r?find?n q?bul edil?c?k bir ??xsiyy?t? cevirm?k ucun onun i?in? ixtisar edilir. Tezlikl? Hitler? kostyum v? papaq ver?r?k daha yax?ı geyinm?y? m?cbur etdi. Ekkart Hitler? oxumaq ucun bir nec? kitab da verdi v? ona danı?ıq v? yem?k etiketini oyr?tdi. Alman xalqına h?l? y?hudil?rin suqutunun ?sas s?b?bkarı oldu?una inandırılmamı?dı.
Y?hudil?r
alman
c?miyy?tin? inteqrasiya olundu v?
Birinci Dunya Muharib?sind?
i?tirak etdil?r. Onlar u?urlu
professorlar
, dovl?t m?murları, biznes sahibl?ri v? s?n?tcil?r idi. Y?hudil?ri ozund?n uzaqla?dırark?n mill?tci davaya d?st?k qazanmaq musb?t m?nada gorulm?di. Ekkartın mediadan kutl?l?rin beynini yumaq ucun bir vasit? kimi istifad? etm?sind? oynadı?ı roldadır. Nasistl?r daha sonra Ekkartın t?bli?at planından istifad? ed?r?k medianı n?zar?td? saxlayıb
Holokost
ucun z?min yaratdılar.
Hitler nasist h?r?katının ilk dovrl?rind? ozunu lider hesab etmirdi. O, ozunu Nasist Partiyasının ideyalarını xalqa yaymaq v?zif?si da?ıyan bir evangelist kimi t?s?vvur edirdi. Onun partiyanın ruporu oldu?unu dey? bil?rik.
Nasist
h?r?katının m?qs?di irqci ideologiyaların ictimai q?bulunu artırmaq idi. 1920-ci ilin dekabrında Ekkart oz ?laq?l?rind?n Nasist Partiyasının r?smi q?zeti olan Volkischer Beobachter-i maliyy?l??dirm?k ucun istifad? etdi. O, ba?
redaktor
t?yin edilib. O, "Almaniya oyanır" m?nasını ver?n "Deutschland-Erwake" ifad?sini i?l?tdi. Ekkart Hitleri alman xalqını ?vv?lki ?ohr?tin? qaytaracaq v? onları zulm boyunduru?undan azad ed?c?k bir
alman
lideri kimi t?s?vvur edirdi. Q?zetd? o, Hitler? “Secilmi? Komandir” deyirdi. Hitlerin az qala ilahi sozl?rl? t?svir edildiyini gor?nd? onun bo?bo?azlı?ı cox artdı. U?ursuz r?ssama indi ba?qaları “ M?sih ” kimi baxırdılar. 1921-ci ilin iyununda NSDAP s?dri Anton Drexler Sosial Demokrat Partiyası il? birl??m?yi t?klif etdi. Hitler bu h?r?k?t? q?z?bl?ndi. O, partiyanı t?rk etdi. Amma bu blef idi; Hitler partiyanın ulduzu oldu?unu bilirdi. Onun eqosu Ekkartın i?i say?sind? ?n yuks?k h?dd? catmı?dı. Hitlerin istefası Nasist Partiyasına x?b?rdarlıq oldu. ?st?kl?rin? tabe olmaqdan imtina ets?l?r, onu itir? bil?rl?r. H?r k?s meqaloman despotun ilk ?lam?tl?rini gor? bilirdi. T??ssuf ki,
alman
c?miyy?tinin nufuzlu adamları Hitlerin t?hluk?li bir d?liy? cevrilm?sin? m?h?l qoymadılar. Hitlerin riski oz b?hr?sini verdi. Ekkartın inandırmasından sonra Nasist Partiyası Hitleri ozun? s?dr secdi. SDP il? birl??m? l??v edildi. Lakin tezlikl? ?air Hitleri nasist partiyasının lideri t?yin etdiyin? gor? pe?man oldu. H?m Hitler, h?m d? Ekkart antisemit olsalar da, ?ks fikird? idil?r. Ekkart
y?hudil?ri
aril?rin antitezisi kimi gorur v? birinin dig?rinin varlı?ını t?l?b etdiyini mudafi? edirdi. Onun fikrinc?, “ y?hudi xalqı m?hv olarsa, butun zamanların sonu ” olardı. Hitlerin m?qs?di yer uzund?ki butun y?hudil?ri m?hv etm?k idi. Onun ucun Ekkart cox b?dbin idi v? sozl?r uydururdu. O, kecmi? dramaturqu usyancı kimi gorm?y? ba?ladı. Hitler h?r?k?t? kecm?k ist?yirdi. Cıxı?lar v? redaksiya yazıları kifay?t etm?di. 28 oktyabr 1922-ci ild?
Benito Mussolini
v? 30.000 fa?ist
?taliyada
hakimiyy?ti ?l? kecirdil?r. Cevrili?
nasistl?r
ucun bir model v? ilham rolunu oynadı. Plan hakimiyy?ti ?l? kecirm?k, sonra is? ona haqq qazandırmaq idi. Dunya Muharib?si rutb?li veteranı Hermann Gorinq Hitleri
Bavariyada
cevrili? etm?y? ca?ırdı. Goering daha sonra Hitlerin ba? m?sl?h?tcil?rind?n biri v? Alman Luftvaffe H?rbi Hava Quvv?l?rinin r?hb?ri oldu. Cevrili? planı Ekkartı ?oka saldı. Onun ba?qa fikirl?ri var idi. O, Hitleri “ m?sih kompleksin? ” sahib olmaqda ittiham edib, bu kompleksi Hitler? a?ılayanın Ekkart oldu?unu n?z?r? alsaq, bu, ironik idi. Julius Streicher kimi poz?un v? ifrat antisemit baxı?ları olan x?st? insanlar nasist h?r?katına qo?uldular. Streicher daha sonra Der Sturmer jurnalı vasit?sil?
y?hudil?r?
nifr?tini t?bli? ed?r?k Holokostda rol oynadı. Mutt?fiql?r onu
?kinci Dunya Muharib?sind?n
sonra,
Nurnberq
m?hk?m?l?rind?n sonra edam etdil?r. Streicher kimi insanlar Ekkartı d?h??t? g?tirirdil?r.
?air
d?liliy? hakim olmaq ist?yirdi. Amma i?l?r artıq onun ?lind? deyildi. Hitler Nasist Partiyasına r?hb?rlik edirdi. Ekkart kicik ya?larından cox icirdi, Hitler bunu problem hesab edirdi. Hitler v? Ekkart 1923-cu ilin noyabrına q?d?r , Nasistl?rin
Bavariyada
hakimiyy?ti ?l? kecirm?k ucun u?ursuz c?hdi olan Beer Hall Putsch ?r?f?sind? yollarını ayırmı?dılar. Mu?llim v? t?l?b? artıq bir-birini gorm?s? d?, Ekkart 9 noyabr 1923-cu ild? Beer Putsch-da i?tirak etdi. Hakimiyy?ti ?l? kecir? bilm?y?n
Bavariya
hakimiyy?ti onu Hitlerl? birlikd? Landsberq h?bsxanasına saldı. O, x?st?likd?n ?ziyy?t c?kdiyin? gor?
Bavariya
s?lahiyy?tlil?ri h?bs olunduqdan qısa mudd?t sonra Ekkartı h?bsd?n azad etdil?r. 26 dekabr 1923-cu ild? Ditrix Ekkart Berchtesgadend? ur?k tutmasından oldu
[6]
.
Ekkart 26 dekabr 1923-cu ild? Berchtesgadend? ur?k tutmasından oldu. O, Berchtesgadenin kohn? q?biristanlı?ında, Nasist Partiyasının r?smisi Hans Lammers v? onun h?yat yolda?ı v? qızının m?zarlarının yaxınlı?ında d?fn edildi. Hitler “ Mayn Kampf ”ın birinci cildind? Ekkartın adını c?km?s? d?, Ekkartın olumund?n sonra ikinci cildi ona h?sr ed?r?k yazırdı ki, Ekkart “ oz yazılarında v? ?s?rl?rind? omrunu xalqımızın oyanı?ına h?sr etmi? ?n yax?ılardan biri idi. Du?unc?l?rind? v? n?hay?t ?m?ll?rind?”. ??xsi sohb?td? o, Ekkartın mu?llimi kimi rolunu etiraf etdi v? 1942-ci ild? onun haqqında dedi: "Biz o vaxtdan b?ri hamımız ir?li getdik, buna gor? d? [Ekkartın] o vaxt n? oldu?unu gormurduk. Hitler daha sonra katibl?rind?n birin? dedirdi ki, Ekkartla dostlu?u "1920-ci ill?rd? ya?adı?ı ?n yax?ı ?eyl?rd?n biridir" v? bir daha onunla bel? " du?unc? v? hiss harmoniyası "hiss etdiyi bir dostu olmamı?dır.
- ↑
1
2
3
4
Dietrich Eckart //
Brockhauz Ensiklopediyası
(alm.)
.
- ↑
1
2
3
4
Bibliotheque nationale de France
Dietrich Eckart //
BnF identifikatoru
(fr.)
: acıq m?lumat platforması.
2011.
- ↑
"Arxivl?nmi? sur?t"
.
2022-11-20 tarixind?
arxivl??dirilib
.
?stifad? tarixi:
2022-11-20
.
- ↑
"Arxivl?nmi? sur?t"
.
2016-11-15 tarixind?
arxivl??dirilib
.
?stifad? tarixi:
2022-11-20
.
- ↑
"Arxivl?nmi? sur?t"
.
2022-11-20 tarixind?
arxivl??dirilib
.
?stifad? tarixi:
2022-11-20
.
- ↑
"Arxivl?nmi? sur?t"
.
2023-07-07 tarixind?
arxivl??dirilib
.
?stifad? tarixi:
2022-11-20
.