Az?rbaycan Respublikası Mudafi? Nazirliyi
Mudafi? Nazirliyinin r?smi emblemi
Umumi m?lumatlar
Olk?	Az?rbaycan
Yurisdiksiya	Az?rbaycan Respublikası
Yaradılma tarixi	1918 ?ld? (H?rbi Nazirlik kimi) 5 sentyabr 1991 (b?rpa edilib)
Tabelik	Az?rbaycan Respublikası Prezidenti
Ba? q?rargah	Bakı , Az?rbaycan
Unvan	Parlament prospekti 3, AZ1073
R?hb?rlik
Nazir	Zakir H?s?nov
Birinci muavin	K?rim V?liyev
Muavinl?r	Hikm?t Mirz?yev K?r?m Mustafayev Aqil Qurbanov
R?smi saytı	mod.gov.az
Vikianbarda ?laq?li mediafayllar

Az?rbaycan Respublikası Mudafi? Nazirliyi ? Az?rbaycan Ordusu il? ?laq?li Az?rbaycan dovl?t qurumu. Nazirlik Az?rbaycanı xarici t?hdidl?r? qar?ı mudafi? etm?k, ?razi butovluyunu qorumaq, muharib? aparmaq v? X?z?rin Az?rbaycan sektoruna v? hava m?kanına n?zar?t etm?kd?n m?suldur.

Mudafi? naziri Az?rbaycan Prezidenti t?r?find?n v?zif?y? t?yin v? ya v?zif?d?n azad edilir.

Az?rbaycan Respublikası Prezidentinin 2022-ci il 17 sentyabr tarixli F?rmanına ?sas?n cap mediası subyektinin t?siscisi ola bil?n 10 dovl?t orqanından biridir. ^[1]

1918-ci ilin may ayının 28-d? yaradılan ilk kabin?d? Az?rbaycan hokum?tinin mudafi? naziri v?zif?sin? general Xosrov b?y Sultanov t?yin edildi. Az?rbaycan Xalq Cumhuriyy?tinin ordu quruculu?u haqqında t?dbirl?r planına muvafiq olaraq 1919-cu il noyabr ayının 1-? q?d?r ordunun ?n muhum struktur bolm?l?ri v? hiss?l?ri yaradılıb ba?a catdırılmalı idi. Bu mudd?t ?rzind? uc polkdan ibar?t iki piyada diviziyası, artilleriya diviziyası, xususi hiss?l?rin daxil oldu?u teleqraf, atlı, pulemyotcu d?st?l?ri, t?rkibind? uc polk olan suvari diviziyası, hava d?st?si, d?mir yol batalyonu t??kil edilm?li idi. ^[2] Vacib m?s?l?l?rd?n biri H?rbi Nazirliyin yaradılmasından ibar?t idi. H?rbi nazir v?zif?si r?smi t?sis edilm?s? d?, bu v?zif?ni 1918-ci ilin may ayının 28-d?n iyun ayının 11-? q?d?r Xosrov b?y Sultanov icra etdi. H?min ilin oktyabrın 23-d? H?rbi Nazirliyin yaradılması haqqında q?rar q?bul edildi. Bu q?rar noyabr ayının 7-d? r?smil??dirildi v? h?rbi nazir v?zif?si F?t?li xan Xoyskiy? h?val? edildi. 1918-ci ilin dekabr ayının 26-da rus ordusunda xidm?t etmi? rus artilleriya general-leytenantı S?m?d b?y Mehmandarov h?rbi nazir, h?min ayın 29-da general-leytenant ?lia?a ?ıxlinski onun muavini, general-leytenant Suleyman Sulkevic is? ba? q?rargah r?isi t?yin olundu. ^[2] 1918-ci ild? yenic? yaranmı? Az?rbaycan Xalq Cumhuriyy?ti iyun ayının 26-da olk?nin Milli Ordusunun, silahlı quvv?l?rinin yaradılması haqqında q?rar q?bul etmi?, silahlı quvv?l?r yaranmı? v? Xalq Cumhuriyy?tinin f?aliyy?ti dovrund? Az?rbaycanı h?rbi t?cavuzl?rd?n qoruma istiqam?tind? f?aliyy?t gost?rmi?dir. 1920-ci ild? Az?rbaycanın Milli Ordusu Sovetl?r ?ttifaqının t?rkibind? olmu?dur.

1920-ci ild? Az?rbaycanın Sovetl??m?sind?n sonra Mudafi? Nazirliyi r?smi olaraq l??v olundu?undan, onun funksiyaları Xalq H?rbi Komissarlı?ına h?val? edildi v? bol?evikl?r Az?rbaycanın 21 Ordu Generalından 15-ni gull?l?dil?r. Yeni yaradılan Az?rbaycan Qızıl Ordusu, Rusiya V?t?nda? muharib?si ill?rind? ?vv?lki ordunu ?v?z etdi. ^{[3] [4]}

SSR?-nin t?rkibind? olan v? must?qilliyini elan etm?mi? Az?rbaycan Respublikası Ali Sovetinin q?rarı il? 1991-ci il sentyabrın 5-d? Mudafi? Nazirliyi yaradılıb. Bu posta o zaman Sovet ordusunda tanınmı? h?rbci, general-leytenant Valeh B?r?adlı t?yin olundu. Mudafi? Nazirliyinin ilk zabitl?ri is? general B?r?adlı, general-mayor Dada? Rzayev , general-mayor Arif Salahov , polkovnik Mehman S?limov v? polkovnik Telman Mehdiyev olub.

Oktyabr ayının 9-da is? Ali Sovet Silahlı Quvv?l?rin yaradılması bar?d? q?rar q?bul edib v? o zaman kecmi? sovet ordusunun ?ıx q?s?b?sind?ki 18 110 saylı h?rbi hiss?sinin bazasında Milli Ordunun ilk motoatıcı briqadası formala?dırılıb. Yeni yaranmı? Mudafi? Nazirliyinin c?mi 1 minik avtomobili, h?r zabitin is? c?mi 1 tabel tapancası olmaqla c?mi 4 silahı olub. Mudafi? Nazirliyinin ?sasnam?si v? dig?r xidm?ti s?n?dl?ri is? zabitl?r butun d?ft?rxana l?vazimatlarını ozl?ri almaqla evl?rind? hazırlayıblar. Mudafi? Nazirliyi yarandıqdan sonra Silahlı Quvv?l?rin yaradılması v? komplektl??dirilm?si il? ba?lı g?rgin muzakir?l?r aparılıb. ?lk mudafi? naziri general-leytenant Valeh B?r?adlı ordunun ?sasının muqavil? ?sasında komplektl??dirilm?sin? t?r?fdar olub. B?r?adlı o zaman ??xsi hey?ti 16 min n?f?r olan briqadaların yaradılmasını, h?r bir taborun ayrıca nomr?l?nm?si, doyu? bayra?ı olmasını, h?mcinin reyd taborlarının yaradılmasını t?klif edirdi, lakin Ali Sovet muzakir?l?rd?n sonra ordunun ca?ırı? ?sasında komplektl??dirilm?si bar?d? q?rar q?bul edilib. ?lk briqada konullu v? ca?ırı?cı hey?tl? komplektl??dirildi.

• Mudafi? naziri: general-polkovnik Zakir H?s?nov
• Mudafi? nazirinin birinci muavini ? Ba? Q?rargah r?isi: general-polkovnik K?rim V?liyev
• Mudafi? nazirinin muavini - Quru Qo?unlarının komandanı: general-leytenant Hikm?t Mirz?yev
• Mudafi? nazirinin muavini - ?lahidd? Umumqo?un Ordunun komandanı: general-polkovnik K?r?m Mustafayev
• Mudafi? nazirinin muavini ? H?rbi Hava Quvv?l?rinin komandanı:
• Mudafi? nazirinin muavini - Ba? Direktor: Aqil Qurbanov

• M?rk?zi Komanda M?nt?q?si
• ??xsi Hey?t Ba? ?dar?si
  • H?rbi Orkestr ^[5]
• Logistika Ba? ?dar?si
• Doyu? Hazırlı?ı v? H?rbi T?hsil Ba? ?dar?si
• Tibb Ba? ?dar?si
• T??kilat-S?f?rb?rlik ?dar?si
• Kadrlar ?dar?si
• ?deoloji ?? v? M?n?vi-Psixoloji T?minat ?dar?si
• Huquq ?dar?si
• Maliyy? v? Budc? ?dar?si
• ??l?r ?dar?si
• M?nzil ?stismar ?dar?si
• Satınalma v? T?chizat ?dar?si
• Bakı qarnizonu
• Qurumlar
  • "Az?rbaycan ordusu" q?zeti
  • M?rk?zi Klinik Hospital
  • T?dqiqat M?rk?zi
  • Az?rbaycan Ordusunun S?n?dli v? T?dris Filml?ri M?rk?zi
  • H?rbi Elmi M?rk?z
  • Silahlı Quvv?l?rin H?rb Oyunları M?rk?zi
  • H?zi Aslanov adına Ordu ?deoloji v? M?d?niyy?t M?rk?zi
    • Mahnı v? R?qs Ansamblı
  • G?nc? Qarnizonu ?deoloji v? M?d?niyy?t M?rk?zi
  • Az?rbaycan H?rb Tarixi Muzeyi

• Milli Mudafi? Universiteti ^[6]
  • Silahlı Quvv?l?rinin H?rbi Akademiyası
  • Silahlı Quvv?l?rin T?lim v? T?dris M?rk?zi
  • Heyd?r ?liyev adına Az?rbaycan Ali H?rbi M?kt?bi
• Dig?r t?hsil mu?ssis?l?ri
  • Az?rbaycan Orta H?rbi Tibb M?kt?bi
  • Az?rbaycan Tibb Universitetinin H?rbi Tibb Fakult?si
• H?rbi liseyl?r
  • C?m?id Naxcıvanski adına H?rbi Lisey
  • Heyd?r ?liyev adına H?rbi Lisey

H?rbi t?hsil sistemi muxt?lif pill?li ardıcıl t?hsil proqramlarını h?yata kecir?n xususi t?yinatlı t?hsil mu?ssis?l?ri ??b?k?sind?n v? t?hsili idar?etm? orqanlarından ibar?tdir v? ?sas m?qs?di dovl?t t?hsil standartlarına uy?un biliy?, bacarı?a v? dunyagoru?un? malik olan, xalqını v? v?t?nini sev?n, Az?rbaycan Respublikasının t?hluk?sizliyini v? mudafi?sini t?min etm?k ucun yaradılan Silahlı Quvv?l?rin v? dig?r silahlı birl??m?l?rin qar?ısında qoyulan v?zif?l?ri yerin? yetirm?yi bacaran kadrların hazırlanmasıdır. ^[6]

Beyn?lxalq h?rbi ?m?kda?lı?ın ?sas istiqam?tl?ri:

• Bolg?d?ki v? bolg?d?n k?nar olk?l?rl? ikit?r?fli v? coxt?r?fli ?m?kda?lıq
• Avroatlantik strukturlarla ?m?kda?lıq;
• Xarici olk?l?rin beyn?lxalq t??kilatları v? mudafi?-s?naye kompleksl?ri il? ?m?kda?lıq;
• H?rbi t?hluk?sizlik sisteminin t?kmill??dirilm?si ucun h?rbi, h?rbi-siyasi v? h?rbi-texniki ?m?kda?lıq;
• Yeni proqramların v? mexanizml?rin t?drisi
• "T?hluk?sizlik v? t?hluk?sizliyin artırılması t?dbirl?ri haqqında" v? "Avropada Adi Silahların M?hdudla?dırılması" muqavil?l?ri il? mu?yy?n edilmi? yoxlama f?aliyy?tl?rind? i?tirakın geni?l?ndirilm?si;
• Beyn?lxalq terrorizm?, nuv? v? dig?r kutl?vi qır?ın silahlarının yayılmasına, onların t?rkib hiss?l?rin? v? n?qliyyat vasit?l?rin? qar?ı ziddiyy?tli s?yl?r? diqq?t yetiril?r?k bohranın qar?ısının alınması v? silahlı qar?ıdurmaların idar?edilm?si, habel? n?tic?l?rinin aradan qaldırılması il? ?laq?li f?aliyy?tl?rin geni?l?ndirilm?si, h?rbi ?m?liyyatlar n?tic?sind? yaranan muasir qlobal ca?ırı?lar v? t?hdidl?r;
• Beyn?lxalq h?rbi ?m?kda?lıq sah?sind? beyn?lxalq t??kilatlar v? xarici olk?l?rin h?rbi t??kilatları il? ?m?kda?lıqdan ir?li g?l?n ohd?likl?rin v? ohd?likl?rin yerin? yetirilm?si il? ba?lı f?aliyy?t dair?sinin geni?l?ndirilm?si;
• Sulhm?ramlı ?m?liyyatlara qatılması planla?dırılan h?rbi personal v? bolm?l?r ucun daha effektiv t?liml?rin verilm?si, doyu? hazırlı?ı s?viyy?sinin v? uy?unlu?u s?viyy?sinin yuks?ldilm?sin? tohf? verm?k ucun beyn?lxalq t?crub?nin v? t?tbiqetm? imkanlarının oyr?nilm?si.

Az?rbaycan Respublikası Mudafi? Nazirliyi, AT?T -in f?aliyy?td? olan s?drinin ??xsi numay?nd?sinin ofisini Erm?nistan v? Az?rbaycan Silahlı quvv?l?rinin qar?ıdurma x?ttind? v? dovl?t s?rh?dind? at??k?s monitorinqi t?liml?ri kecirilm?sini d?st?kl?yir.

Az?rbaycan Respublikası 4 may 1994-cu ild? NATO-nun r?hb?rlik etdiyi "Sulh Namin? T?r?fda?lıq" proqramına, 1996-cı ild? NATO Planla?dırma v? Analiz Prosesi Proqramına qo?ulub. Az?rbaycan, Az?rbaycan Silahlı Quvv?l?rind? cavu?lar m?kt?binin t?kmill??dirilm?sin?, kicik zabitl?r ucun t?lim proqramlarına v? "Strateji v? Mudafi? Planla?dırması" f?nninin Akademiyanın t?hsil proqramına daxil edilm?sin? yon?lmi? NATO h?rbi t?lim v? t?hsil proqramına qo?ulmu?dur. Az?rbaycan NATO-nun Kosova v? ?fqanıstandakı ?m?liyyatlarında yax?ı ?m?kda? oldu v? h?l? d? sulhm?ramlı quvv?l?rini bu olk?l?r? yerl??dir?r?k NATO-nun ?fqanıstandakı missiyasına oz tohf?sini verir. Bundan ?lav?, NATO-nun tovsiy?si il? Az?rbaycan mudafi? v? t?hluk?sizlikl? ba?lı strateji s?n?dl?r hazırladı v? bu istiqam?td? ir?lil?yi?l?r etdi. Bununla yana?ı, NATO v? Az?rbaycan h?rbi hiss?l?rin NATO standartlarına uy?un olaraq yenid?n t??kil edilm?si v? h?r bir silahlı xidm?tin n?zar?t v? komandanlıq qabiliyy?tl?rinin inki?af etdirilm?sind? ?m?kda?lıq edir.

Az?rbaycan Mudafi? Nazirliyi il? Beyn?lxalq Qırmızı Xac Komit?si arasında ?m?kda?lıq Az?rbaycan Silahlı Quvv?l?ri ucun Beyn?lxalq Humanitar Qanuna dair t?dris materiallarının verilm?si, BHQ haqqında muhazir?l?rin oxunması m?s?l?l?rini ?hat? edir. Silahlı Quvv?l?rin H?rbi Akademiyasında h?rbi qulluqcular ucun BHQ uzr? t?liml?r v? seminarlar kecirm?k, onların regional v? beyn?lxalq kurslarda i?tirakını t?min etm?k, Silahlı Quvv?l?rin Qar?ıdurma X?ttin? yaxın ?razil?rd? bu yerl?ri ziyar?t ed?r?k mulki ?halinin ya?ayı? ??raitini izl?m?k, b?zi sosial yonumlu layih?l?rin ba?lanması, humanitar yardımların t??kili v? aparılması istiqam?tind? ?m?kda?lıq yolu il? qar?ıdurma x?tti yaxınlı?ında ya?ayan mulki ?halinin k?nd t?s?rrufatı f?aliyy?ti ucun ??rait yaratdılar.

?sas m?qal?: Az?rbaycan mudafi? nazirl?rinin siyahısı

• Az?rbaycan Ordusuna Yardım Fondu

• mod.gov.az ? Mudafi? Nazirliyinin r?smi saytı