Axtırka
(
ukr.
Охтирка
) - Ukraynanın
Sumı vilay?tind?
??h?rdir.
??h?rin tarixi il? ba?lı onu dem?k mumkundur ki, m?nt?q? haqqında ilk m?lumat
VIII ?srd? "turk yurdu" kimi verilir. Qala qıvrıla-qıvrıla axan Ak Tura cayının bir
h?lq? kimi qıvrıldı?ı yerd? salındı?ından onun movqeyi cox ?lveri?li sayılırdı v?
?trafdakı goll?r onun mudafi? qudr?tini artırırdı. 1641-ci ild?n Osmanlı
dovl?tind?n Rec Pospolitaya, 1647-ci ild? is? ruslara kecmi?dir. 1707-ci ild?
I Pyotr
bu diyarın h?rbi v?ziyy?tini oyr?nm?k ucun Ak Turada olmu?dur.
Kırımıın turk yer adları ic?risind? d? Ak Tura (indiki adı Yemelyanovka)
adlı ya?ayı? m?nt?q?si adı olmu?dur. Kuban diyarında (indiki Krasnodar vilay?ti)
eyniadlı q?s?b? vardır.
[3]
Ak Tura oz adının m?naca izahına gor? cox ??ffaf bir toponimdir. Turk dill?rind? Ak Tura "A? qala" m?nasına muvafiq g?lir. Sibirin turk yer adlarını ara?dıran Valeev tarixci Miller? ?saslanaraq tura sozunun turk
dill?rind? "mohk?ml?ndirilmi? ya?ayı? m?nt?q?si, "qala" m?nasını gost?rir.
[4]
Rusiyanın h?rb tarixind?, ?d?bi-b?dii ?s?rl?rd? tez-tez rastlanan ?an?ohr?tli
alaylar ic?risind? Axtır alayı tarixd? bu turk adını ya?atmaqdadır.
Moskvaaltı ?razil?rin turk adları ic?risind? d? bu ada rast g?linir: Moskva
?trafı yuks?k t?b?q?y? m?nsub olan malikan?l?r ic?risind? m??hur Abramcevodan
azca aralıda yerl???n Axtırka k?ndi m??hur boyar soyu olan Trubetskoylara
m?xsus olmu?dur. Trubetskoylar bu adı vaxtil? Rus-Turk muharib?l?rind?n, daha
do?rusu, Ak Tura doyu?l?rind?n bir xatir? olaraq g?tirmi?, ata mulkl?rin? onun
adını vermi?l?r. Axtırka adlanan malikan? fovq?lad? d?r?c?d? goz?llikl?r
qoynunda yerl??irdi. Onun qar?ısındakı golm?c? o q?d?r ?airan? v? ilhamverici idi
ki, r?ssam Vasnetsov ozunun m??hur "Alyonu?ka" r?smini - golcuk k?narındakı sıx
qamı?lıq arasında, x?lv?ti bir gu??d?ki o huznlu qızı burada c?kmi?di.
[5]
Minaxanım T?kl?li. Turk kitabı. Unudulan tarix. D?yi?diril?n adlar, Bakı, Nurlar, 2009
