Ambon
(
ind.
Pulau Ambon
) ?
Molukka adalarına
daxil olan v?
?ndoneziyaya
m?xsus ada. Sah?si 775 km² t??kil edir. Adada 361 287 n?f?r ya?ayır.
[1]
Ambon adasında Ambon liman ??h?ri yel??ir. Maluku vilay?tinin m?rk?zidir. ??h?rd? hava limanı, Pattimura Universiteti v? bir nec? ba?qa t?hsil muısis?l?ri vardır.
Ada bolg?d? yerl???n
Seram
adasından c?nub-q?rbd? yerl??ir.
Banda d?nizi
daxilind? yerl??ir. Adanın uzunlu?u 51 km t??kil edir. Ada ?sas?n da?lıq ?razil?rd?n ibar?tdir. Ada faktiki iki ?raxid?n ibar?tdir. C?nub-??rq nisb?t?n duz?nlik, ?imal-q?rb is? nisb?t?n da?lıqdır Ambon ??h?ri burada yerl??ir.
?n hundur noqt?l?ri
Vavani
(1100 m) v?
Salaxutu
(1225 m) vulkanlarıdır.
Ada dem?k olar ki, butunlukl? rutub?tli me??l?rd?n ibar?tdir.
Ada co?rafiyasından ir?li g?l?r?k bir cox endemik canlıları vardır.
Orta illik temperaturu ? 27 °S t??kil edir. Temperatur b?z?n 22°S q?d?r du?ur. Mussonların t?sirin? m?ruz qalır. Tayfunlar tez-rez mu?ahid? edilir. Mussonlar oktyabrdan aprel? q?d?r davam edir.
1513-cu ild? adaya ilk ayaq basan avropalılar portuqallar olmu?dur. Bundan sonra ada portuqalların
Ternate
adasından qovulmasından sonra ?sas m?rk?zl?ri olmu?dur
[2]
. Bundan sonra yerli ?hali t?r?findın d?f?l?rl? muqavim?t? rast g?lmi?l?r. Adada kreol ticar?t dili
XIX ?srd?
geni? yayılmı?dır. Hazırda bel? bir cox ail?l?rin soyadları portuqal m???llidir
[3]
.
1605-ci ild? Stiven van der Xaqen limanı bir at?? acmadan portuqallardan alma?ı bacarır. Adada yerl???n liman Hollan Ost-Hond ?irk?ti ?sas m?rk?zi rolunu oynamı?dır
[4]
. Ada yaxınlı?ında 1615 ild? ingilisl?r t?t?find?n Kambelo adasında istinadgah salınır. Bu m?rk?z 1623-cu il? q?d?r movcud olmu?dur. Bu koloniya Hollafiya t?r?find?n m?hv edilmi?dir. 1654-cu ild?
Oliver Kromvel
hadis? il? ?laq?dar Hollandiyadan t?zminat almı?dır
[5]
. 1796 ild? britaniyalı admiral Reyne Ambonu i??al edir.
Amen anla?masına
gor? 1802-ci ild? ada hollandlara qaytarılır. 1810-cu ild? ada yenid?n ingilisl?r t?r?find?n i??al edils?d? 1814 ild? yenid?n qaydarılır.
Ambon ??h?ri Hollandların ?sas h?rbi istinadgahına cevrilir.
?kinci Dunya muharib?si
don?mind? Yapon guvv?l?ri 1942-ci ild?
Ambon doyu?und?n
sonra adanı ?l? kecirirl?r.
?ndoneziyanın must?qilliyini elan etdikd?n sonra ?hm?d Sukarno etnik v? dini ayrılıqları n?z?r? almayaraq unitar dovl?t qurur. Bu s?b?bd?n olk?d? 1950-ci ild? Ambonda daxil olan
C?nubi Molukk Adaları Respublikası
elan edilir. 1999?2002 ill?rd? Ambon m?rk?z olmaqla
Molukk konflikti
ba? vermi?dir.
Yerlil?r Malay-papuas m????llidirl?r. Onlar arasında xristianlıq v? islam dini,yayılmı?dır.
Malay dilind?
danı?ırlar. Molukk adalarında ikinci dil hesab edilir. Kohn? kreol dili hazırda m?hv olmu?dur. Hazırda adalarda unsiyy?t vast?si ?ndoneziya dilidir
[6]
.
Maniok
v?
saqo
adanın ?sas g?lir m?nb?yidir. Ust?lik burada
Cor?k a?acı
,
??k?r qamı?ı
,
Qara istiot
,
Kakao
,
Kakao
v?
Pambıq
yeti?dirilir. Yerli ?halinin rasionunda balıq ustunluk t??kil edir.