Aksum krallı?ı

Vikipediya saytından
Naviqasiyaya kec Axtarı?a kec
Aksum krallı?ı
Aksum krallı?ı
Paytaxt Aksum
?dar?etm? forması monarxiya
Vikianbarın loqosu  Vikianbarda ?laq?li mediafayllar

Aksum krallı?ı v? ya Aksum pad?ahlı?ı [1] ? Efiopiyanın ?imalında q?dim dovl?t. ?ndiki Sudan ?razisi d? Aksum krallı?ına aid olmu?dur. Adı Aksum ??h?rind?n goturulmu?dur. Aksum krallı?ı haqqında ilk m?lumat II ?sr? aiddir. ?sas?n II-XI ?srl?rd? aid olmu?dur. Hindistandan v? ??rqi Afrikadan Aralıq d?nizin? ged?n ticar?t yollarının Aksum krallı?ından kecm?si onun iqtisadi inki?afına yardım etmi?dir.

Aksum krallı?ı e.?. I minillikd? C?nubi ?r?bistanda movcud olmu? Sami m?n??li Sah krallı?ınin yerind? qurulmu?dur. III ?srin axırlarında Aksum krallı?ı cox gucl?nmi? v? III-VI ?srl?rd? Afrikanın ?imal-??rqind?ki ?n boyuk ticar?t m?rk?zi olmu?dur. ?sg?nd?riyy?d?n Nil sahill?rin? q?d?r olan ?razid? butun ticar?t bu krallı?ın n?zar?ti altında gerc?kl??mi?dir. Bir dovl?t olaraq Aksumun ticar?t sah?sind?ki bu inki?afı II-III ?srl?rd? Mero krallı?ının z?ifl?tmi? v? bu krallıq IV ?srd? Aksum t?r?find?n i??al olunmu?dur. Kral Ezanın dovrund? (IV ?srin ?vv?ll?ri) Aksum krallı?ı Nubiyanı da i??al etmi?di.

Bir qrup aliml?r Aksum krallı?ını quldar, dig?rl?ri is? feodal dovl?t hesab edirl?r. Aksum m?d?niyy?ti C?nubi ?r?bistan m?d?niyy?ti il? sıx ?laq?d? olmu?dur. IV ?srd? Aksum krallı?ında xristianlıq yayılma?a ba?lamı?dır. Bunun say?sind? krallıq Bizans hakimiyy?ti altında olan xacp?r?st Misirl? h?m siyasi, h?m d? dini baxımdan yaxın ?laq?l?r qurmu?dur. T?xmin?n bu dovrd? Aksu krallı?ı oz ?razisini C?nubi ?r?bistana q?d?r geni?l?tmi?dir v? IV-VI ?srl?rd? C?nubi ?r?bistanda a?alıq u?runda Himy?ri dovl?ti il? g?rgin mubariz? aparmı?dır. Bu mubariz? n?tic?sind? VI ?srd? Y?m?n d? Aksu krallı?ına tabe olmu?dur.

IV ?sr?d?k Aksum kralları s?ba yazısı v? dilind?n, III-IV ?srl?rd? h?mcinin yunan, sonralar is? q?dim efiop dilind?n istifad? etmi?l?r. ?ranın C?nubi ?r?bistanı i??al etm?si (VI ?srin sonu) xususil? Aksum krallı?ını Aralıq d?nizind?n ayıran ?r?b xilaf?tinin ?m?l? g?lm?si Aksum krallı?ının t?n?zzulun? s?b?b oldu.

  1. Аксум падша?лы?ы // Az?rbaycan Sovet Ensiklopediyası : [ 10 ?илдд? ] . I  ?илд : А? Балзак . Бакы : Аз?рба??ан Совет Енсиклопеди?асынын Баш Редакси?асы . Баш редактор : ?. Б. Гули?ев . 1976. С. 204.

Xarici kecidl?r

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]